Belasting betalen tweede keus

Met dank overgenomen van A.M.C. (Anne-Marie) Mineur i, gepubliceerd op maandag 8 augustus 2011, 12:24.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft becijferd wie er financieel het meeste profijt heeft van de overheid. Alles is daarin meegenomen, van concertbezoek tot kinderopvang en van onderwijs tot hypotheekrenteaftrek. De 30% hoogste inkomens ontvangen €11.500, dat is anderhalf keer zoveel als de laagste inkomens (€7.700), en maar liefst 1,75 keer zoveel als de middeninkomens (€6.600). “Maar”, schrijft Elsevier, “ze betalen wel maar liefst 90% van alle inkomstenbelasting.” Hoe eerlijk is dat eigenlijk?

Op de website van Elsevier staat een artikeltje dat uitlegt hoe ons belastingstelsel werkt. Elsevier is een rechts blad, en dus kiezen ze partij voor de mensen die geld hebben. De rijkste Nederlanders, zeggen ze, “betalen niet alleen een zeer substantieel deel van alle belastingen, maar nemen ook nog eens een niet te onderschatten rol op zich daar waar het gaat om het creëren van werkgelegenheid en economische groei.” Ter illustratie van hun betoog kiezen ze een citaat van Winston Churchill.

“Sommigen beschouwen de ondernemer als een boze wolf die zo vlug mogelijk gedood moet worden. De meesten beschouwen de bedrijven als koeien die voortdurend gemolken moeten worden. Slechts enkelen beschouwen de ondernemingen als wat ze echt zijn: de paarden die de kar moeten trekken.”

Nu zal ik de laatste zijn om mensen ervan te weerhouden om creatief te zijn, om ondernemend te zijn, om goede ideeën te gelde te maken. Maar dat is nog wat anders dan hen volledig de vrije hand te geven. Het lastige van geld is, dat het in onze samenleving aardig synoniem is met macht.

Laten we kijken naar het voorbeeld dat Pieter Hilhorst vorige week aanhaalde in zijn column in de Volkskrant. Hij heeft het over Viva! Zorggroep, het thuiszorgbedrijf van Lucien van Ruth. Deze handige ondernemer heeft zo goedkoop ingetekend op de thuiszorg in Haarlem, dat hij nu zijn werknemers niet meer kan betalen. Maar niet getreurd: een creatieve jongen als hij verzint gewoon een nieuwe functie voor zijn werknemers, waardoor ze hetzelfde werk doen voor fors minder geld. In plaats van €13,10 gaan zijn medewerkers bruto (!) €9,92 verdienen. Het UWV werkt mee, de bonden gaan akkoord, en als de werknemers niet akkoord gaan, dan rest hen niets anders dan ontslag te nemen. Wat maakt het uit, sinds de Europese grenzen open zijn, kun je ook best een thuiszorgmedewerker naar Nederland laten komen die de taal niet spreekt. In Polen zijn ze hartstikke blij met €9,92 per uur. Lucien van Ruth zelf toucheert €180.000 per jaar. Natuurlijk, creatief ondernemerschap mag best beloond worden, hij zorgt toch voor werkgelegenheid en economische groei?

Het punt dat ik probeer te maken is, dat winst niet uit de lucht komt vallen. Goed, popmusici en gevierde kunstenaars zijn mensen die in zekere zin een gat in de markt hebben ontdekt. Dat zij daar van mogen profiteren, dat gun ik hen van harte. Ze schaden niemand bij het maken van hun creatieve producten. Maar ook in deze industrie worden mensen uitgebuit. Bij de winning van grondstoffen, bij de productie van informatiedragers, bij de distributie en de verkoop worden mensen veel minder betaald dan fair is. Ook in deze industrie geldt: wie betaalt, bepaalt.

Misschien zou het anders zijn als we overal eerlijke afspraken hadden. Als iedereen fair behandeld werd, en een eerlijk aandeel kreeg in de winst. Dan zouden we veel minder belasting hoeven te heffen omdat mensen zelf geld bij elkaar konden leggen om een school te bouwen of een bus te laten rijden. Maar helaas, zo is het niet. Collega Thijs Coppus van SP Limburg had een tekenende tweet:

Zojuist wanhopige werknemer uit Oost-Europa gesproken. “100 uur per week werken, zelfs het communisme was nog beter.”

Het is een mooi beeld wat Winston Churchill schetst, dat de ondernemers de paarden zijn die de kar moeten trekken. Maar dan moet ik al gauw denken aan Animal Farm, waar sommige dieren gelijker zijn dan andere. Zo lang we nog zwijnen hebben die de boel uitbuiten, moeten we de second best oplossing nog maar even behouden en naar draagkracht belastingen blijven betalen. En laten we eerlijk zijn: de aanleg van een spoorverbinding of een universiteit is een uitgave die je moeilijk bij elkaar gecollecteert krijgt. Veel belastinggeld gaat naar zaken waar we allemaal plezier en profijt van hebben.

Laat dit dan een oproep zijn aan de goede ondernemers, die met hun hand op hun hart kunnen beweren dat er bij hun product geen enkel mens wordt uitgebuit, dat iedereen evenredig meedeelt in de winst. Ik denk niet dat er heel veel zijn, maar ik laat me graag verrassen. Strijd mee tegen het onrecht!