Wijziging Zorgverzekeringswet

Met dank overgenomen van Ch.P. (Tof) Thissen i, gepubliceerd op maandag 9 juli 2012.
Wijziging Zorgverzekeringswet
Bron: Blog Tof Thissen

Dit wetsvoorstel betreft de verzachting van de eigen bijdrage geestelijke gezondheidszorg, en de verhoging van het verplichte eigen risico voor de zorgverzekering met de daarmee samenhangende wijziging van de uitkering voor compensatie eigen risico.

Een flink aantal jaren geleden las ik een prachtig interview met Thomas Rau, een in Nederland wonende en werkende architect. Hij is onder andere bekend van het gebouw van de Triodos Bank en van het WNF in Zeist en van het stadhuis van de gemeente Zutphen. In dat interview hekelde hij vanuit bezorgdheid en betrokkenheid dat wij bij grote en complexe problematiek -- hij noemde mobiliteit als voorbeeld -- altijd aan amendering doen en nooit helemaal opnieuw bedenken wat er nodig is. Hij zei: wij amenderen auto's; wij maken auto's steeds schoner, maar wij weigeren om na te denken over nieuwe vormen van mobiliteit, nieuwe vormen van je verplaatsen. Daardoor zouden een hele hoop problemen wellicht duurzamer kunnen worden opgelost.

Dat interview is mij altijd bijgebleven. Wij

doen bij het stelsel van sociale zekerheid namelijk

hetzelfde: wij amenderen het iedere keer maar

weer, waardoor het hele stelsel eigenlijk houtjetouwtje

is. De ene verbouwing volgt op de andere,

waardoor de balans zoek is. Wij doen het overigens

niet alleen bij de sociale zekerheid zo, maar ook bij

de zorg en het zorgstelsel. Eigenlijk verzucht ik

vanavond namens GroenLinks: wat is het toch

jammer dat wij niet eens de tijd nemen om grondig

na te denken over waar het naartoe moet met de

zorg, het zorgstelsel, de zorgproductie en de

zorgconsumptie. Wij zouden daarbij moeten uitgaan

van de vraag wat er werkelijk nodig is voor de

volksgezondheid, wat de overheid moet borgen en

garanderen voor iedereen en wat de rol zou kunnen

zijn van de markt en marktpartijen.

Ik vind met andere woorden dat wij

eigenlijk een totaalconcept zouden moeten

bedenken voor de samenhang tussen wonen, zorg,

sociale zekerheid en sociale voorzieningen.

Wij nemen er de tijd niet voor. Het probleem met

dit wetsvoorstel, dat wij van harte ondersteunen, is

eigenlijk dat de tijd te kort is om eens over deze

fundamentele vragen na te denken. Ik voorspel dat

partijen het straks ook weer zo druk zullen hebben

met de formatie, dat die fundamentele vragen aan

de kant worden geschoven, omdat in het kader van

het meerjarenperspectief 2013 tot 2018

kostenbeheersing, ombuigingen en bezuinigingen

nodig zijn. De gestage groei van de kosten van de

zorg is niet afgeremd, alle voornemens en

maatregelen van opeenvolgende kabinetten ten

spijt, aldus hoogleraar Marcel Olde Rikkert van de

Radboud Universiteit Nijmegen afgelopen vrijdag in

NRC Handelsblad: de gezondheidszorg van

Nederland en de VS zijn onbestuurbare

koekiemonsters geworden. Hij heeft een tijdlang in

de Verenigde Staten rondgelopen tijdens zijn

sabbatical en daar met professor Jack Wennberg

gesproken.

Een van de conclusies is dat een

zorgsysteem zich niet laat verkleinen, maar er alles

aan doet om de capaciteit te laten groeien of in

ieder geval constant te houden. De zorgaanbieder,

de arts, heeft namelijk de unieke mogelijkheid om

zijn eigen markt te bepalen. Hij is de expert en

monopolist op het terrein dat wij allemaal het

grootste goed vinden: onze eigen gezondheid.

Verderop in het artikel staat dat de intensiteit van

de diagnostiek meeverandert als patiënten

verhuizen naar een intensieve zorgregio, waar dus

veel zorgaanbod is. "Die intensievere diagnostiek

gaat echter niet gepaard met een betere overleving

of betere kwaliteit van het leven", aldus onderzoek

uit de Verenigde Staten. Ik citeer Marcel Olde

Rikkert: "Beleidsmakers en politici miskennen deze

zelfsturende kracht van de gezondheidszorg en

tonen zich nog steeds verrast dat hun maatregelen

niet de logisch voorspelde effecten hebben ... Het

zorgdebat moet dus niet gaan over algemene

economische maatregelen, maar over de vraag

welke zorgexperimenten wij moeten uitvoeren en

hoe wij de sturingsmogelijkheden van de patiënt

daadwerkelijk kunnen vergroten." Met dit voorstel

wordt vooral het kostenbewustzijn van de

zorgconsument bevorderd, althans dat is de

achtergrond van het denken.

Ik spreek vanavond namens de fractie van

GroenLinks, maar als ik naar de sprekerslijst kijk,

zie ik dat de enige ben van het lenteclubje die

vanavond het woord voert over dit voorstel. Dat

valt mij wat tegen van de collegae van VVD, CDA,

D66 en ChristenUnie. Wij hadden allemaal samen

dat lenteakkoord gemaakt. Dan is het toch raar dat

ik dat hier vanavond alleen sta te verdedigen,

wellicht samen met de minister, maar dat hoor ik

straks wel.

GroenLinks is trots op het bereikte

resultaat. Natuurlijk hadden wij veel liever gehad

dat wij een grote stap hadden gezet op weg naar de

inkomensafhankelijke eigen bijdrage en naar

inkomensafhankelijke zorgverzekeringspremies. Wij

hadden een grote stap willen zetten om de

zorgproductie wat meer in te tomen en wat meer

corrigerend op te treden ten aanzien van

markteffecten die er langzamerhand in gekomen

zijn. Wij hadden ook graag de conclusies willen

horen van de evaluatie van de

Zorgverzekeringswet. Waar wij markt hebben willen

creëren, hebben wij nu te maken met een

verkleinde markt, waar eigenlijk nog vier heel grote

spelers zijn en waar eigenlijk sprake is van

oligopolie. Ik heb nog opgezocht wat dat betekent.

Er zijn nog maar vier grote zorgverzekeraars, die

met elkaar eigenlijk doen alsof wij als klanten,

cliënten, burgers, in ons land wat te kiezen hebben

in de zorgverzekeringspolissen.

Wat heeft de zorgverzekering tot nu toe

opgeleverd aan stijging van onverzekerden? Ik heb

het zowel over de niet-kunners -- de mensen die

onvermogend zijn -- als over de niet-willers. Die

laatste groep noem ik wanbetalers. De eerste groep

niet, dat zijn onvermogende betalers. Wat is het

resultaat van de verhoging van het eigen risico,

ondanks de compenserende maatregelen aan de

onderkant van het inkomensgebouw of het

loongebouw, voor deze groep? Is daar al zicht op?

GroenLinks is er trots op dat wij in ieder

geval met het pakket dat nu voorligt, de wijziging

van de Zorgverzekeringswet cum annexis, de

laagste inkomens hebben kunnen ontzien en dat wij

de eigen bijdrage in de ggz hebben kunnen

mitigeren. Wij zouden graag in een volgende

periode de fundamentele vragen aan de orde willen

hebben die ik aan het begin stelde. Wij zouden

graag in de volgende periode echt eens willen

praten over de vraag hoe het zorgstelsel eruit moet

zien en hoe er aan de zorgproductiekant, de

zorgaanbodkant gemitigeerd kan worden.

Het verontrust mij namelijk dat uit onderzoek uit de

Verenigde Staten blijkt dat mensen, naarmate er

meer zorgaanbod is, ook meer gebruikmaken van

zorg, zonder dat de kwaliteit van leven of de

levensduur daardoor toeneemt. Dat debat gaan we

eigenlijk veel te veel uit de weg. Ik zou dat debat

graag willen voeren. Met het voorliggende voorstel

kunnen wij het echter eens zijn.

Mevrouw Meurs (PvdA): Voorzitter. Ik heb het

betoog van de heer Thissen gevolgd en ben nu toch

een beetje verbaasd. Hij zegt dat hij deze

wetswijziging van harte ondersteunt, terwijl uit zijn

hele betoog blijkt dat hij liever iets heel anders zou

willen. Wat deze wetswijziging in ieder geval

teweeg zal brengen, is een vergroting van de

lappendeken waar de heer Thissen zelf zo graag

vanaf wil. Kan hij eventjes toelichten waarom hij

dan toch zo'n groot voorstander is van deze

wetswijziging, terwijl hij tegelijkertijd de effecten

van dezelfde wijziging zo hekelt?

De heer Thissen (GroenLinks): Er zijn twee lijnen

die heel erg moeilijk een parallel kunnen vormen.

Je hebt de lijn van de begroting 2013, die gemaakt

moest worden. Drie partijen uit de oppositie in de

Tweede Kamer hebben hun verantwoordelijkheid

genomen -- ik zeg altijd ze hebben lef en

daadkracht getoond -- door daar samen met het

restant van het vorige kabinet, de VVD en het CDA,

hun schouders onder te zetten. Dat is gelukt. Daar

is heel veel op af te dingen. Er zijn allerlei plussen

en minnen. GroenLinks is niet over alles heel

tevreden, maar over onder andere dit voorstel wel,

omdat we hierin bij de verhoging van het eigen

risico hebben kunnen voorkomen dat de laagste

inkomens weer de zwaarste lasten moeten dragen.

Ik sta er van harte achter dat ons dat gelukt is. Dat

is lijn een, de lijn voor de korte termijn, de

begroting voor 2013. Ik vind het zo verschrikkelijk

dat we eigenlijk in de Staten-Generaal nooit eens

de tijd nemen om fundamenteler na te denken over

de vraag waar we met onze zorg en met ons

zorgstelsel naartoe willen. Hoe moet

Volksgezondheid er anno 2020 uitzien? Wat voor

stappen zouden we moeten zetten om daar te

komen? Dat debat zou echter, zo neem ik aan, te

veel tijd hebben gevergd voor de begroting van

2013, maar dat debat zou ik heel erg graag willen

initiëren met een volgend kabinet. Of GroenLinks

daar nu aan tafel zit of niet -- gezien de huidige

peilingen worden wij graag uitgenodigd -- zou ik

graag zien dat in ieder geval de partijen die een

kabinet gaan vormen over die fundamentele vragen

eens nadenken en die horizon ook voor de burgers

in ons land durven te definiëren. Gezien de tijd die

we nu hadden, kan dat niet. Ik ben iemand die

graag eens wat langer de tijd zou nemen voor dit

soort fundamentele dingen, vooral ook voor de

samenhang tussen wonen, sociale zekerheid en

volksgezondheid. Daar zitten zo veel

relatiemogelijkheden in en die pakken we niet.