33032 - Juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie (lesbisch ouderschap)

Dit wetsvoorstel werd op 13 oktober 2011 ingediend door de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Teeven¹.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is dat het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder zonder rechterlijke tussenkomst kan ontstaan.

Wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Kamerlid en staatssecretaris, die daarvoor als officier van justitie naam had gemaakt als 'crimefighter'. Was in 2002-2003 fractievoorzitter van Leefbaar Nederland en toonde zich toen een gedegen Kamerlid. In 2010 keerde hij terug in de Tweede Kamer, maar nu voor de VVD. Als staatssecretaris van Veiligheid van Justitie verdedigde hij in het parlement meer dan de minister veel justitiewetgeving. In het kabinet-Rutte II had hij de lastige portefeuille asielbeleid. Trad in maart 2015 af toen minister Opstelten viel over de 'bonnetjesaffaire' over de deal uit 2000 die Teeven als OvJ met een crimineel had gesloten. Hij keerde kort daarna terug als Tweede Kamerlid. Ongecompliceerde, hardwerkende politicus, die na zijn vertrek uit de politiek als buschauffeur en ondernemer aan de slag ging.
   
• 2. 

  Peter Oskam (1960) is sinds 19 december 2023 Griffier van de Tweede Kamer. Hij was van 20 september 2012 tot 4 januari 2016 Tweede Kamerlid voor het CDA. De heer Oskam was daarvoor vicepresident van de rechtbank te Rotterdam en te Amsterdam. Eerder was hij onder meer rechter, officier van justitie en ambtenaar op het ministerie van Justitie. Hij was tevens actief als bestuurder en scheidsrechter van de KNVB. De heer Oskam was woordvoerder veiligheid en justitie en lid van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Van januari 2016 tot december 2023 was hij burgemeester van Capelle aan den IJssel.
   
• 3. 

  Sociaal geëngageerde advocaat uit Heerlen, die een gerespecteerd Tweede Kamerlid voor de SP was. Begon zijn Haagse loopbaan als fractiemedewerker en lid van de Eerste Kamer (1995-1998). In de Tweede Kamer woordvoerder justitie en sociale zaken. Hij maakte verder deel uit van het presidium van de Tweede Kamer en was voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Kreeg waardering voor de wijze waarop hij leiding gaf aan de onderzoeks- en enquêtecommissies financieel stelsel. Was, net als zijn echtgenote die in Heerlen wethouder was, tevens een prominent lokaal SP-politicus.
   
• 4. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 5. 

  Jeanine Hennis-Plasschaert (1973) is sinds 2024 speciaal VN-gezant in Libanon. Eerder leidde zij de VN-missie in Irak. Mevrouw Hennis was van 23 maart 2017 tot 13 september 2018 Tweede Kamerlid voor de VVD. Eerder was zij dat van 17 juni 2010 tot 5 november 2012. In 2004-2010 was zij lid van het Europees Parlement en van 5 november 2012 tot en met 3 oktober 2017 minister van Defensie in het kabinet-Rutte II. Zij werkte eerder bij de Europese Commissie in Brussel en Riga en was politiek assistent van wethouder Van der Horst van Amsterdam. Als Europarlementariër hield mevrouw Hennis zich onder meer bezig met transport, justitie en burgerlijke vrijheden, als Tweede Kamerlid met rijksbegroting en Europees en internationaal monetair beleid.
   
• 6. 

  Jeroen Recourt (1970) is sinds 13 juni 2023 lid van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer.
  Hij was sinds 11 juni 2019 lid van de PvdA-Eerste Kamerfractie. In de periode 2010-2017 was hij woordvoerder justitie van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Voerde ook jaarlijks het woord over de begroting van de Koning. Voor hij overstapte naar de politiek was hij onder meer rechter in Amsterdam en bij het Gemeenschappelijk Hof van de Nederlandse Antillen en Aruba in Oranjestad (Aruba). Hij huwde in 2016 met zijn toenmalige fractiegenote Sjoera Dikkers. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap werd hij opnieuw rechter. In de Eerste Kamer is de heer Recourt woordvoerder justitie en veiligheid, en koninkrijksrelaties.
   
• 7. 

  Pia Dijkstra (1954) was van 2 februari tot 2 juli 2024 minister voor Medische Zorg in het demissionaire kabinet-Rutte IV . Eerder was zij van 2010 tot 2021 Tweede Kamerlid voor D66. Na een afgebroken studie theologie werd zij medewerkster van de IKON, de Wereldomroep en de NCRV en tussen 1988 en 2000 was zij vaste presentatrice van het acht uur-journaal van de NOS. In 2000 werd zij presentatrice van medische programma's bij de AVRO en later was zij twee jaar voorzitter van de Taskforce DeeltijdPlus. Als Kamerlid hield zij zich vooral bezig met zorg, medisch-ethische zaken en geneesmiddelenbeleid. Verder was zij vier jaar voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken. Zette zich onder meer in voor ruimere mogelijkheden tot euthanasie ('voltooid leven').
   
• 8. 

  Gert-Jan Segers (1969) was van 20 september 2012 tot 25 januari 2023 Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie en van 10 november 2015 tot 17 januari 2023 fractievoorzitter en politiek leider. Bij de verkiezingen van 2017 was hij lijsttrekker en in 2021 was hij dat opnieuw. De heer Segers was in 2008-2012 directeur van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Eerder werkte hij onder andere bij de EO en was hij zendingswerker in Egypte. Hij is kenner van de islamitische wereld. De heer Segers was woordvoerder algemene zaken/koninklijk huis, mensenhandel, maatschappelijke diensttijd, integratie en zorg.
   
• 9. 

  Politicus op de rechtervleugel, die zich liet typeren als 'politieman in hart en nieren'. Zat een jaar voor de PVV in het Europees Parlement en was daarna (sinds 2010) vier jaar lid van de PVV-Tweede Kamerfractie. Na een breuk vormde hij in april 2014 de fractie-Bontes/Van Klaveren, waarvan hij voorzitter was. Werkte aanvankelijk bij scheepswerven, maar was vervolgens geruime tijd in dienst bij de politie. De laatste periode was hij districtscommandant haven in de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. In de Kamer een lid dat in ronde bewoordingen, met Rotterdamse tongval, aandacht vroeg voor veiligheid en bestrijding van criminaliteit, maar dat zich tevens roerde in debatten over de nasleep van het drama met de MH17.
   
• 10. 

  Voorman van 50PLUS, die een niet onopgemerkte loopbaan als Tweede Kamerlid had. Was enige jaren voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie en later oprichter en hoofdredacteur van 'De Gay Krant' en een bekend voorvechter van homorechten. Zo zette hij zich in voor opstelling van het huwelijk. Vanaf 2011 boegbeeld van 50PLUS en een jaar lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant. Werd in september 2012 Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van 50PLUS en bleef dat, met een onderbreking in 2013-2014, tot mei 2020. Was in 2014 ook raadslid in Eindhoven. Populair bij zijn eigen achterban, maar ook betrokken bij conflicten in zijn fractie en partij. In mei 2020 kwam het zelfs tot een breuk, waarna hij korte tijd als Kamerlid optrok met Femke Merel van Kooten. Eindigde echter als eenling en behaalde in 2021 met zijn Lijst Henk Krol geen zetel. Was bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kandidaat voor BVNL (Belang van Nederland).
   
• 11. 

  Liesbeth van Tongeren (1958) was in 2018-2022 wethouder van duurzaamheid en energietransitie van Den Haag. Van 17 juni 2010 tot 13 juni 2018 was zij Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Mevrouw Van Tongeren was algemeen directeur van Greenpeace Nederland. Daarvoor werkte zij in Australië, bij enkele gemeenten en als directeur van een opvanghuis in Den Haag. Mevrouw Van Tongeren hield zich in de Tweede Kamer bezig met diverse onderwerpen, zoals energie, mijnbouw, milieu, infrastructuur, mobiliteit, justitie en koninkrijksrelaties.
   
• 12. 

  Christendemocratische jurist, die zowel vier jaar zitting had in de Raad van State als elf jaar lid was van de Eerste Kamer. Hij is (emeritus) hoogleraar informatierecht aan de Universiteit Leiden en was daar eerder hoogleraar inleiding tot rechtswetenschap. Begon zijn loopbaan als advocaat en was vervolgens rechter. In de Eerste Kamer onder meer woordvoerder justitie en buitenlandse zaken en tweede ondervoorzitter van de Kamer. Gezaghebbend senator op het gebied van informatierecht, bescherming van de persoonlijke levenssfeer en ICT. Scherpzinnige jurist, die vanwege zijn praktijkervaring goed op zijn plek was in de Senaat en die niet aarzelde tegengas te geven als privacyschendingen dreigden.
   
• 13. 

  Juriste in de D66-Eerste Kamerfractie 2011-2015, die zich als Kamerlid vooral bezighield met justitie, asielbeleid, zorg en sociale zaken. Zo voerde zij het woord bij de behandeling van wetsvoorstellen over langdurige zorg, het Nederlanderschap, verhoging van de AOW-leeftijd, de gerechtelijke indeling en vernieuwing van de wet maatschappelijke ondersteuning. Voor zij in de Eerste Kamer kwam achttien jaar werkzaam als advocaat en daarna tweeëntwintig jaar als rechter, kantonrechter en vicepresident van de rechtbank in Amsterdam.
   
• 14. 

  Jurist van PvdA-huize, die zesenhalf jaar Eerste Kamerlid was. Werd na haar rechtenstudie advocaat, universitair docent, rechter in Almelo, lid en plaatsvervangend voorzitter van het College bescherming persoonsgegevens, lid van het gemeenschappelijk controleorgaan Eurojust en hoofddocent aan de Academie voor Bestuur, Recht en Veiligheid van de Haagse Hogeschool. In de Eerste Kamer hield zij zich onder meer bezig met justitiële onderwerpen, zoals de Wet forensische zorg en de digitalisering van het procesrecht. Keerde in 2018 terug naar de rechterlijke macht, toen zij rechter werd in het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
   
• 15. 

  Maatschappelijk betrokken rechter, die acht jaar voor de SP in de Eerste Kamer zat. Specialiseerde zich op het gebied van kinderrechten en was bestuurslid van de Nederlandse tak van Defence for Children. In de Eerste Kamer hield zij zich, met veel juridische deskundigheid, bezig met onderwerpen op justitiegebied, jeugdzorg en vreemdelingenbeleid. Opgevoed in een katholiek milieu als dochter van een KVP-Kamerlid. Was lid van de Staatscommissie parlementair stelsel.
   
• 16. 

  Deskundige op het snijvlak van recht en ICT die twaalf jaar Eerste Kamerlid was voor de VVD, totdat het kort voor de verkiezingen van 2019 tot een breuk kwam. Advocaat en mede-eigenaar van een Haags adviesbureau op het gebied van onder meer informatiebeveiliging en telecommunicatierecht, dat ook in opdracht van ministeries werkte. De aantijging dat haar bureau advies had uitgebracht over een wetsvoorstel waarover zij zelf nog moest stemmen, leidde tot een affaire en uiteindelijk tot een breuk met de partij. Had als woordvoerder justitie en binnenlandse zaken overigens een goede reputatie en was voorzitter van de vaste commissie Justitie en Veiligheid.
   
• 17. 

  Margreet de Boer (1964) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Eerder was zij dat in 2011-2015. Zij is advocaat bij een Amsterdams advocatenkantoor en eigenaar van een adviesbureau op het gebied van emancipatie en recht. Daarvoor was zij onder meer directeur van het Clara Wichmann Instituut, expertisecentrum voor vrouw en recht, voorzitter van het Feministisch Netwerk in GroenLinks en lid van de raad van deelgemeente Amsterdam-West. Van geboorte Friezin en dochter van GroenLinks-senator Wim de Boer. Mevrouw De Boer was voorzitter van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid en hield zich verder onder meer met het woonbeleid bezig.
   
• 18. 

  Bescheiden, principiële, pijprokende jurist uit Uddel op de Veluwe, die vijfentwintig jaar een alom gerespecteerd Eerste Kamerlid voor de SGP was. Kwam uit een boerengezin. Hij combineerde het Eerste Kamerlidmaatschap achtendertig jaar met de functie van beleidsmedewerker van de SGP-Tweede Kamerfractie. Was daarnaast geruime tijd Statenlid in Gelderland. Als lid van een kleine fractie, één periode zelfs een eenmansfractie, woordvoerder bij honderden kamerdossiers. Hoewel zijn stem in de Senaat soms de doorslag kon geven, stelde hij zich altijd nuchter en zakelijk op.
   
• 19. 

  CDA-politica uit Groningen, maar met Brabantse roots. Na haar studie in Nijmegen advocaat en daarna docent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en directeur van een wetenschappelijke uitgeverij. Verder zat zij korte tijd in de gemeenteraad van Groningen. Kwam in 2011 in de Eerste Kamer en keerde daarin, na in 2015 niet te zijn herkozen, in 2017 nog twee jaar terug. Hield zich vooral bezig met constitutionele zaken en binnenlands bestuur en stond met een door haar ingediende motie aan de wieg van een grondwetsartikel over eerlijke rechtspraak. Dochter van oud-minister, oud-Europees bestuurder en oud-Kamerlid Maan Sassen. De familie Sassen bracht meerdere Kamerleden voort.
   
• 20. 

  Advocaat uit Roosendaal, die vier jaar Eerste Kamerlid voor de PVV was. Maakte in de periode 2010-2011 deel uit van de gemeenteraad van die gemeente. Aanvankelijk was dat voor de Lijst Nieuwe Democraten en sinds begin 2011 voor de Vrije Liberale Partij. Was als advocaat vooral werkzaam op het gebied van ruimtelijk bestuursrecht en was in de Eerste Kamer woordvoerder justitie. Verder was hij drie jaar voorzitter van de vaste commissie voor Infrastructuur, Milieu en Ruimtelijke Ordening.