Miljardensteun onnodig op de energiemarkt - Hoofdinhoud
Het afbouwen van de overheidssteun aan kern- en fossiele energie helpt de schatkist, prikkelt innovatie en zorgt voor een eerlijker speelveld zodat schone energie op eigen benen kan staan, schrijft Kamerlid Liesbeth van Tongeren in haar blog op Joop.nl, in een reactie op uitspraken van Jeroen van der Veer, oud-bestuursvoorzitter van Shell, in de Volkskrant.
In de Volkskrant van zaterdag 18 juni wordt Jeroen van der Veer, oud-bestuursvoorzitter van Shell, geciteerd. "Het overheidsbeleid tot nu toe op energiegebied heeft tot niets geleid. Duurzame energie is gewoon te duur. Dan kun je dat wel subsidiëren maar dan creëer je nooit een hefboomeffect". Van der Veer schrijft momenteel op verzoek van de regering een visiestuk over energie als Topsector van de Nederlandse economie.
Tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zei Mark Rutte dat windmolens niet op wind maar op subsidie draaien. Zijn kabinet bezuinigt op de stimulering van schone energie. Het is logisch dat we in tijden van economische crisis kijken naar de effectiviteit van subsidies. Ook GroenLinks deelt de wens om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Maar dan moeten Rutte en Van der Veer wel consequent zijn. Dan moet ze ook kijken naar de miljarden die jaarlijks naar fossiele en kernenergie vloeien.
Regeringspartijen VVD en CDA zijn groot voorstander van een vrije markt. Een markt waarin de overheid zoveel mogelijk markverstoringen en andere belemmeringen wegneemt en waarin bedrijven de eigen broek ophouden. Eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld voor alle ondernemers. Zeker de VVD grijpt elke mogelijkheid aan om te benadrukken dat een volledig geliberaliseerde markt op alle gebieden de beste resultaten oplevert.
Woensdag presenteerden onderzoekers van Ecofys en CEDelft een gedetailleerd rapport over steunmaatregelen op de energiemarkt. Eerder onderzoek liet al zien dat de overheid de energiemarkt per jaar met 7 - 7,5 miljard euro aan steun beïnvloedt. Het gaat daarbij onder meer om belastingkortingen, vrijstellingen, zachte leningen, goedkope diensten en subsidies.
Zo betalen de luchtvaart- en scheepvaartsector geen accijns op kerosine of stookolie en geldt er een lagere accijns voor rood gas en rode diesel. De energie-intensieve industrie heeft vrijstellingen van de energiebelasting en de overheid staat financieel garant voor het leeuwendeel van de veiligheidsrisico's in een kerncentrale. Gek genoeg zijn veel van deze steunmaatregelen nooit op hun effectiviteit en doeltreffendheid geëvalueerd. We pompen dus jaarlijks miljarden in de energiemarkt zonder te weten met welk doel en wat het oplevert. Alleen subsidies voor duurzame energie zijn regelmatig doorgelicht.
Het is overheidsbeleid om energie te besparen, onze CO2-uitstoot terug te dringen en de productie van schone energie te verhogen. Je zou dus ook verwachten dat die ca. 7 miljard euro aan overheidsinterventies daaraan wordt uitgegeven. Niets is minder waar. De overheid steunt de productie en het eindgebruik van fossiele en kernenergie met bedragen van rond de 5,5 miljard. De steunmaatregelen voor schone energie bedroegen in 2009 slechts 1,4 miljard. Er gaat dus bijna vier keer zoveel geld naar ouderwetse vuile energie dan naar schone energie.
In 2010 werd nog geen 4% duurzame energie gebruikt in Nederland. Geen wonder dat Van der Veer moest constateren dat het overheidsbeleid op energieterrein geen zoden aan de dijk zet. Hij zoekt de oplossing voornamelijk in betere regie in de sector en in een fiscale regeling voor onderzoek. Producenten van schone energie willen zelfs liever helemaal geen subsidies als de overheid maar voor dat gelijke speelveld zorgt. Op een eerlijke markt kan schone energie met succes concurreren met fossiele en kernenergie.
Laten we eens over de grens kijken, bij onze Oosterburen. Die zijn in tien jaar tijd van 1% schone energie naar 17% schone energie gegaan. Dat hebben ze vooral gedaan door heldere keuzes te maken en daar vervolgens tien jaar lang aan vast te houden. En met goed resultaat. De groene energiesector in Duitsland is een topsector geworden met veel werkgelegenheid, export en innovatie. Een topsector waarop de Duitse overheid met recht trots kan zijn.
Vandaag debatteert de Tweede Kamer met minister Verhagen over het Nederlandse energiebeleid. GroenLinks zal ervoor pleiten om slim te bezuinigen in de energiesector. Het afbouwen van de overheidssteun aan kern- en fossiele energie helpt de schatkist, prikkelt innovatie en zorgt voor een eerlijker speelveld zodat schone energie op eigen benen kan staan. Precies wat Minister Verhagen moet willen om de Nederlandse topsector energie te realiseren. Ik zeg doen.