Bizarre ontknoping verdeling frequenties mobiel internet

Met dank overgenomen van M.H.P. (Martijn) van Dam i, gepubliceerd op donderdag 19 mei 2011, 1:58.

Na maanden van discussie en afweging kwam de Kamer vandaag tot stemming over de verdeling van frequenties voor de vierde generatie mobiel internet (4G of LTE). Het werd een bizarre ontknoping. De PVV hielp met haar steun twee tegenstrijdige moties aan een meerderheid. De PVV vroeg tegelijk om meer concurrentie en minder concurrentie.

Later dit jaar worden pakketten frequenties geveild. Er komen frequenties beschikbaar in de banden van 800 MHz, 900 MHz en 1800 MHz. Zo'n verdeling is een uitgelezen mogelijkheid voor de overheid om de inrichting van de markt bij te sturen als die te wensen over laat. Dat is het geval. Er zijn slechts drie partijen op de markt met een eigen netwerk, namelijk KPN, Vodafone en T-Mobile. Volgens OPTA bestaat het risico dat deze bedrijven hun marktgedrag "stilzwijgend coördineren", oftewel dat ze zonder afspraken te maken toch tot dezelfde prijsstellingen of strategieën komen. Dat is nu al zichtbaar. KPN en Vodafone besloten bijvoorbeeld kort na elkaar telefoontjes voortaan per minuut af te gaan rekenen, in plaats van per seconde en daarbij naar boven af te ronden. Doordat er onvoldoende concurrentie is, heeft de consument nauwelijks een keus, want de grote concurrenten doen precies hetzelfde. Eén of twee partijen extra zou dit gedrag kunnen doorbreken en zou de markt weer (beter) kunnen laten werken. Doordat de overheid bepaalt wie in aanmerking komt voor schaarse frequentieruimte en onder welke voorwaarde, kan de overheid die frequentieverdeling gebruiken om nieuwkomers toe te laten treden op de markt.

Omdat het voor nieuwkomers meer investeringen in netwerk en marketing vergt om toe te treden tot de markt, kunnen ze minder investeren in frequenties dan bestaande marktpartijen. De kans is reëel dat nieuwe toetreders in een vrije veiling geen kans maken om frequenties te bemachtigen. Daarom kan de overheid ruimte reserveren voor nieuwkomers. Dat is bij de verdeling van frequenties in de 2,6 GHz-band ook gebeurd, onder dwang van de Tweede Kamer.

Minister Verhagen was dit keer al meteen bereid ruimte te reserveren. Van de 65 MHz (duplex, oftewel 2x65 MHz eigenlijk) wilde hij 10 MHz reserveren voor minimaal één nieuwe partij. De Kamer drong er op aan om te zorgen dat er gegarandeerd twee nieuwkomers de markt zouden kunnen betreden. Daarvoor zou eigenlijk twee keer zoveel gereserveerde ruimte nodig zijn, 20 MHz. Dat heb ik voorgesteld, maar daar was geen meerderheid voor. D66 wilde anderhalf keer zoveel ruimte, dus 15 MHz van de 65. De vraag is of dat wel werkt, maar het is in elk geval beter dan het voorstel van Verhagen, dus ik heb me bij D66 aangesloten. Een meerderheid van de Kamer stemde voor: PvdA, D66, GL, SP, CU en.... de PVV!

Er was echter nog een voorstel, namelijk van het CDA. Het CDA-voorstel was om nieuwkomers niet meer dan 5 MHz te geven, de helft, maar dan wel voor twee partijen (dus totaal wel 10). Dat staat haaks op het voorstel van D66. De VVD vond het eigenlijk onzin, maar sloot zich toch bij het CDA aan... En toen werd er gestemd... Aangenomen! Met steun van ......... de PVV!

Dus de PVV heeft vandaag Verhagen gevraagde de ruimte voor concurrentie uit te breiden én te beperken...

Wat moet Verhagen nu doen? In elk geval heeft een Kamermeerderheid hem gevraagd de totale ruimte voor nieuwkomers groter te maken. Daar kan hij niet omheen. Hij heeft twee tegenstrijdige verzoeken hoe die ruimte moet worden ingedeeld. Daarin moet hij nu maar een keuze maken. Wat een bizarre ontknoping!

Overigens nam de Kamer ook een voorstel van mij aan dat marktpartijen verbiedt de bemachtigde frequentieruimte ooit door te verkopen aan een concurrent. Daardoor blijft de concurrentie gegarandeerd en hou je dus als consument de keus uit 5 aanbieders.