Beierende klokken

Met dank overgenomen van E.A. (Ernst) Cramer i, gepubliceerd op dinsdag 2 februari 2010.

Loop ik vanavond de Kamer uit, wordt ik gelijk getroffen door beierende kerkklokken in Den Haag. Misschien weet u het niet, maar daar heb ik een buitengewoon grote zwak voor. Wanneer ik dat hoor, sta ik meestal even stil, ik onderbreek een gesprek, en kom desnoods te laat op een afspraak. Klokken zijn zo Hollands dat er zelfs een uitdrukking naar vernoemd is: de klokkenluider…

Ik weet niet precies wat dat is, maar ik wordt daar telkens weer stil van. Klokken, beiaards en draaiorgels. Deze laatste zal ik nooit, maar dan ook nooit passeren zonder iets in het mansbakje te gooien. Dat is een traditie die ik van mijn vader heb geërfd, en zelf nog fanatieker ben gaan doen toen ik voor mijn eindexamen op de MTS een apparaat heb gemaakt waarmee die orgelboeken geponst konden worden. Nou ja, één keertje heb ik het wel overgeslagen, maar die man rammelde wel zo aanstootgevend uit de maat, dat was niet om aan te horen…

Beiaardier was een van mijn dromen om dat ooit te spelen. Maar nadat ik een keer op de Lange Jan in Amersfoort een paar noten had mogen “slaan” had ik al snel het idee dat dit misschien ietwat te ingewikkeld was. Je moest ook veel kunnen improviseren en dat was in de muziek niet mijn sterkste kant. Blijft over, naast de blijvende fascinatie voor beiaard en draaiorgel, de luistervreugde van een stel beierende kerkklokken. Hier in Nederland, maar ook Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk, kun je je oor te kunst en te keur te luisteren leggen. En dat doe ik dan ook graag.

En zo werd ik, terwijl ik al mijmerend naar buiten liep, getroffen door die klokken. En wat waren nou die mijmeringen? De gesprekken met de commissie De Wit. Want soms hebben die ook het karakter van beierende klokken. De een bast dat het toch allemaal de schuld van Amerika is, de ander beiert eindeloos door dat vooral naar de AFM gekeken moet worden, soms wordt er vals gespeeld als het gaat wie bij wie de mensen wegkoopt...

Een echte klokkenluider heeft er denk ik niet bijgezeten. Of het moet zijn dat na de eerste week in de pers terecht het bericht verscheen dat iedereen de schuld heeft. En dus was iedereen een beetje klokkenluider. Voor een ander weliswaar.

Maar alles bij elkaar wordt het een heel concert. Waarbij we zorgvuldig de klokken bij elkaar zoeken om het complete spel te kunnen horen. Het zal niet altijd dezelfde toonhoogte zijn, soms gaat er iemand uit de maat, een enkeling zegt voor de muziek uitgelopen te hebben, er wordt wel een beetje hoog van de toren geblazen, maar uiteindelijk wordt de compositie compleet.

En zo liep ik dus mijmerend te luisteren naar die kerkklokken. Hebt u dat wel eens geprobeerd: gewoon stil te staan als u dat hoort, of een beiaard hoort spelen en te verdrinken in het geluid. Echt niet? Nou, het is een heel goede therapie om in die paar minuten dat het beieren duurt volledig te ontspannen. Iedereen in de grote stad, maar ook veel dorpen in ons land, heeft die gratis therapie onder handbereik. Het scheelt beslist in de opbouw van stress. Nou, dat moet toch ook wat waard zijn.

En nou even stil, als je tussen de huizen doorloopt veranderd ook telkens de toonhoogte. Door het dopplereffect. Het lijkt wel een hoorzitting, daar veranderd soms ook het geluid ten opzichte van wat je denkt te horen. Fascinerend…

ernst