Faciliteert D66 een rechterlijke machtsgreep in asielzaken?

Met dank overgenomen van P. (Paul) de Krom i, gepubliceerd op vrijdag 11 december 2009.

Tussen alle perikelen rondom kerstbomen bij de Haagse Hogeschool, kruisjes en/of hoofddoekjes bij het Amsterdamse GVB en wél of geen kruis op de mijter van Sinterklaas, houdt de Kamer zich ook nog bezig met wetgeving. Wetgeving is ingewikkeld. Daarom leest u er in de regel weinig over in de media. Maar de gevolgen zijn soms veel belangrijker en veel groter dan die incidenten.

Deze week behandelde de Kamer bijvoorbeeld een wijziging van de Vreemdelingenwet. Kort gezegd komt het erop neer dat asielzoekers voorafgaand aan het verhoor door de IND, op basis waarvan wordt besloten of iemand in Nederland mag blijven, meer tijd krijgen zich op het verhoor voor te bereiden. Dat betekent meer advocaten, meer Vluchtelingenwerk maar vooral meer tijd en gelegenheid om een mooi en geloofwaardig vluchtverhaal bij elkaar te verzinnen.

De regering denkt dat dat wel meevalt. Asieladvocaten zijn immers integer en professioneel? Hoe naïef kan je zijn! Rekken en trekken loont immers. Hoe langer je je verblijf in Nederland weet te rekken hoe groter de kans dat je mag blijven. Het ultieme bewijs leverde de regering zélf met het desastreuze generaal pardon. Wat mij betreft gaat er dus een dikke streep door dit voorstel. Het is belangrijk dat nationaliteit, identiteit, en vluchtverhaal direct na aankomst in Nederland wordt vastgesteld. Daarnaast zitten er ook nog een aantal andere belangrijke voorstellen in het wetsvoorstel waarmee de rechten van asielzoekers worden uitgebreid. Kort gezegd: ik ben mordicus tegen het wetsvoorstel. De voorkant van de procedure wordt opgerekt, terwijl aan de achterkant geen enkele garantie wordt gegeven dat het aantal herhaalde aanvragen vermindert. Niettemin zal het wetsvoorstel volgende week gewoon worden aangenomen.

Mocht u nu denken "oh jee, dit gaat de verkeerde kant uit...", houdt u vast, het wordt nog veel erger!

De PvdA diende een voorstel in om kinderen - van ouders die al een tijdje in Nederland verblijven maar nog geen verblijfsstatus hebben - een zelfstandige verblijfstitel te geven. Koppel daar het recht op gezinshereniging aan vast en binnen no time heeft de hele familie dus ook een verblijfsvergunning. Daarmee wordt een nieuwe prikkel ingebouwd om zo lang mogelijk in Nederland te blijven hangen. Krijg je zelf geen verblijfsvergunning, dan wel via die van je kinderen.

Maar het onbetwiste, rampzalige hoogtepunt is het voorstel van D66 om rechters asielbesluiten opnieuw "vol" te laten toetsen. Dat vereist wellicht enige uitleg. "Volle" toetsing betekent dat de rechter de inhoudelijke beoordeling van het asielverzoek van het bestuur helemaal over doet en dus op de stoel van het bestuur gaat zitten. Inclusief eigen onderzoek, zelfstandige beoordeling van de feiten etc. Dat was in de jaren negentig ook het geval en leidde tot een stuwmeer van achterstallige zaken bij de rechtbanken. En daarmee tot het hoogtepunt van 80.000 wachtende asielzoekers in de opvang in 2002. Dat veranderde pas toen de inhoudelijke toetsing verdween en de rechters niet langer op de stoel van de bestuurders mochten gaan zitten, maar alleen nog maar toetsten of een besluit zorgvuldig tot stand was gekomen. De PvdA, de SP, de Christen Unie en Groen Links verklaarden zich allemaal vóór het voorstel van D66. We moeten er - gelet op de linkse meerderheid in de Kamer - dus ernstig rekening mee houden dat ook dit voorstel volgende week wordt aangenomen. Een regelrechte ramp, want daarmee zijn we weer terug bij de situatie van tien - vijftien jaar geleden en stevenen we opnieuw af op een asieldrama.

De vraag die mij bezighoudt is waarom D66 en de linkse partijen de lessen van het verleden zo hardnekkig ontkennen (overigens verklaarde staatssecretaris Albayrak zich gelukkig wél tegen het D66-voorstel). Wellicht liggen daar ideologische gronden aan ten grondslag, maar in dit geval is even waarschijnlijk dat de rechtbanken, die een belangrijk deel van hun macht in asielzaken immers kwijtraakten aan de bestuursrechter - lees: de Raad van State - via D66 hun macht en zeggenschap proberen terug te krijgen. Ik hoop dat de PvdA fractie alsnog tot bezinning komt en dit desastreuze voorstel niet steunt. Mocht het dat wél doen, dan is er niet alleen een levensgroot conflict tussen de PvdA-fractie en haar eigen staatssecretaris Albayrak, maar worden we weer lichtjaren teruggeworpen in de tijd. Rest mij te duimen dat die prijs de PvdA fractie uiteindelijk toch te hoog vindt.