Geheime detentieplaatsen? Wie zegt dat? - Hoofdinhoud
Nog even over de Raad van Europa als geweten: ik had in mijn vorige log wel over de Parlementaire Assemblee. Het Comité van Ministers is natuurlijk weer een ander verhaal. Dat behandelde onlangs een geruchtmakende resolutie van de Assemblee over geheime detentieplaatsen in Europa.
Al in 2006 had het parlement het Comité opgeroepen in actie te komen tegen geheime detenties en onrechtmatige overdracht van gevangenen door landen van de Raad van Europa. Er waren concrete aanwijzingen dat landen samenwerkten met de VS om verdachten van terrorisme zonder proces of controle te detineren of over te dragen naar de VS. Zo "verdwenen" mensen, en liepen ze grote kans op marteling. Vandaag laat het Witte Huis nog weten waterboarding (iemand de sensatie bezorgen dat hij verdrinkt) bij verdachten van terrorisme geen probleem te vinden. Niet alleen individuele landen, zoals Polen en Roemenië werkten mee, maar ook de NAVO zou betrokken zijn bij de medewerking. De CIA vloog 1245 geheime vluchten door het Europees luchtruim, veel landen dienden als tussenlandingsplaats (Duitsland 336 keer). Maar de Europese regeringen ontkenden elke betrokkenheid. De secretaris generaal van de Raad van Europa deed aanbevelingen, onder andere om de controle op veiligheidsdiensten te vergroten, maar de ministers bewogen niet. In maart 2007 rapporteerde een toezichthoudend comité van de Raad van Europa over geheime detentiefaciliteiten in Tsjetsjenië. De ministers bleven stil. Zomer 2007 drong de Assemblee er bij de ministers opnieuw aan om eindelijk eens te reageren.
Er werd dus met spanning naar deze reactie uitgekeken. Die moet doortimmerd zijn, zou je denken. Toch niet. Na de alinea’s doorgeworsteld te hebben over het belang van naleving van de mensenrechten, komen we bij het meer concrete deel. Daar zegt het Comité: "Er is nu al genoeg informatie. Zonodig zullen we er nog meer aandacht aan besteden." Geen woord over wat ze nu gaan doen met al die informatie en aanbevelingen. Mij dunkt, dat hoef je toch niet alleen aan de individuele landen overlaten, die kun je toch ook een handje helpen. En als uitsmijter: "Het Comité benadrukt dat alleen informatie van betrouwbare bronnen over verdachtmakingen worden betrokken en in officiële documenten opgenomen." Is dit een haal naar de Assemblee? Naar Amnesty, die zich er hard voor gemaakt heeft? Het Europees Parlement en de Europese Commissie, die ook onderzoek hebben gedaan en soortgelijke conclusies trokken? Rapporteur Marty heeft erg zijn best gedaan om alle feiten boven water te krijgen, maar werd daarin uitermate gehinderd door de VS en door de landen die met de VS samenwerkten. Staatsveiligheid was het toverwoord om er het zwijgen toe te doen.
Een organisatie is zo sterk als zijn zwakste schakel; een Comité van Ministers dat niet doorpakt of andere belangen zwaarder laat wegen, verzwakt de Assemblee vanzelf. Maar dat werkt natuurlijk alleen zo als de Assemblee dat laat gebeuren, en dat zal ze niet doen. Wordt vervolgd.