EU: nu bij de buren langs - Hoofdinhoud
Gelukkig zijn de waarnemersorganisaties gematigd positief met kritische kanttekeningen. Er is nog een hoop te doen om van Georgië een democratie te maken. De Georgiers zelf staan te trappelen, grijp die kans, zo luidt de internationale boodschap.
Mijn waarnemersdag, in teamverband met een Poolse collega, verliep prima met serieuze kiescommissies en nette procedures, totdat we rond vijven een telefoontje kregen. Of we naar een stembureau wilde gaan waar plaatselijke waarnemers werden bedreigd. De sfeer was grimmig. Zwarte auto’s met dito glas stonden stil voor het bureau en scheurden plotseling weg. Binnen vertelden twee leden van een mensenrechtenorganisatie dat ze zojuist bedreigd waren door een groep mannen (sommigen herkend als politieman). Als ze zich niet rustig hielden, zouden ze weggebracht naar een plek waar niemand ze ooit zou vinden. Van de voorzitter van het stembureau, die de hele dag liep te schreeuwen, mochten ze niet eens bewegen of met elkaar praten. We vonden in de stemhokjes instructies om op de partij van Saakashvili te stemmen. De burgemeester van het dorp, eveneens van de regeringspartij, had de gedaante van plaatselijke waarnemer maar deelde (dus) de lakens uit. We vonden aanwijzingen voor dubbele stemmers. En tijdens het tellen, waar normaal het lokaal gesloten is tot het eind van de telling, liepen mensen druk in en uit naar het kantoor van de nationale partij, dat zich in dezelfde gang bleek te bevinden. Kortom, een stemlokaal van de nationale partij waar kritische blikken op haat konden rekenen. Dit bleek één van de zeldzame bureaus waar men nog meende met intimidatie te moeten winnen. En waarom?
De nationale partij heeft overtuigend gewonnen. Georgiërs hebben duidelijk gekozen voor ontwikkeling en aansluiting bij Europa. Maar vrije verkiezingen beginnen natuurlijk veel eerder dan de dag van de stemming zelf. De campagne was verre van gelijkwaardig, en velen ervaren angst om zich kritisch te uiten. Een democratie in de knop, die alleen kan ontluiken als de president de burgers serieus neemt, vrijheid van meningsuiting waarborgt en de rechtsstaat uitbouwt.
Dit is hét moment voor de Europese Unie om met zijn Europees Nabuurschapsbeleid niet alleen samen te werken op regeringsniveau, maar in alle vezels van de Georgische samenleving te investeren. Die snakt naar democratisering "van onderop". Er zijn sterke NGO’s, die vormen een prima ingang, ook om alle burgers te bereiken. Oppositiepartijen kunnen steun gebruiken, ook in het dragen van verantwoordelijkheid. Deze kans om het hervormingsproces zo breed mogelijk te steunen, mag Europa niet laten liggen.