Brief minister over het rapport 'Werkstraffen: succes verzekerd? Succes- en faalfactoren bij werkstraffen van meerderjarigen' - Reclasseringsbeleid - Hoofdinhoud

Deze brief is onder nr. 8 toegevoegd aan dossier 29270 - Reclasseringsbeleid.

Officiële titel	Reclasseringsbeleid; Brief minister over het rapport 'Werkstraffen: succes verzekerd? Succes- en faalfactoren bij werkstraffen van meerderjarigen'
Document­datum	11-11-2005
Publicatie­datum	12-03-2009
Nummer	KST91695
Kenmerk	29270, nr. 8
Van	Justitie (JUS)
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2005–2006

29 270

Reclasseringsbeleid

Nr. 8

¹ Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer.

BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 11 november 2005

• 1. 

  Inleiding

Hierbij doe ik u het rapport «Werkstraffen: succes verzekerd? Succes- en faalfactoren bij werkstraffen van meerderjarigen» toekomen¹. Naast een samenvatting van de resultaten van het onderzoek geef ik aan welke maatregelen ik voornemens ben te treffen om de uitvoering van de werkstraffen te verbeteren. In mijn brief van 14 maart 2005 (Kamerstukken II 2004–2005, 29 270, nr. 7) heb ik ureeds geïnformeerd over de uitvoering van dit onderzoek.

In het rapport wordt ingegaan op factoren die van invloed zijn op het wel of niet afronden van werkstraffen. Het onderzoeksrapport gaat niet in op de criminele recidive van werkgestraften; deze wordt onderzocht in de recidivemonitor die ik ujaarlijks toezend.

• 2. 

  Resultaten van het onderzoek

Het percentage werkstraffen dat wordt afgerond is in zowel 2002, 2003 als 2004 bijna 75%. Bij de voorloper van de werkstraf, de zogenaamde dienstverlening, schommelde het percentage rond de 85%. Deze daling wordt volgens het onderzoek vooral veroorzaakt door het verschil in populatie werkgestraften.

In de jaren negentig werd de dienstverlening vooral opgelegd aan jonge first-offenders van lichte misdrijven. Tegenwoordig wordt de werkstraf opgelegd voor een verscheidenheid aan strafbare feiten, waaronder ook zwaardere misdrijven. Bovendien heeft bijna driekwart van de huidige populatie werkgestraften een strafrechtelijk verleden. Deze verzwaring van de doelgroep brengt met zich dat in meer gevallen dan voorheen een werkstraf niet volledig wordt afgerond.

Het onderzoek noemt twee belangrijke knelpunten die mogelijk samenhangen met het wel of niet voltooien van werkstraffen bij meerderjarigen.

Knelpunt I:

Er is een aantal faalfactoren dat samenhangt met het niet voltooien van de werkstraf. De belangrijkste faalfactor is een harddrugsverslaving. Van de harddrugsverslaafden blijkt slechts de helft de werkstraf met succes te volbrengen. Ook personen met een psychiatrische stoornis en/of lichamelijke klachten zijn minder succesvol in het volbrengen van een werkstraf, evenals personen die al eerder een vrijheidsstraf of een taakstraf opgelegd hebben gekregen.

Deze faalfactoren komen volgens de onderzoekers grotendeels overeen met de contra-indicaties die het Openbaar Ministerie momenteel al in zijn Aanwijzing Taakstraffen hanteert om in bepaalde gevallen ter terechtzitting geen werkstraf te vorderen dan wel in het kader van een transactie aan te bieden. Uit het onderzoek komt als knelpunt naar voren dat rechters ook bij deze contra-indicaties werkstraffen opleggen, onder meer omdat een alternatief tussen vrijheidsstraf en werkstraf ontbreekt.

Knelpunt II:

Verder blijkt dat een snelle uitvoering van de werkstraf door de werk-gestrafte een belangrijke succesfactor is. Dit is naast de selectie door het OM op basis van de contra-indicaties één van de redenen waarom werkstraffen in het kader van een transactie vaker succesvol zijn dan door de rechter opgelegde werkstraffen.

• 3. 

  Beleidsreactie op onderzoek

Ondanks de enorme toename van het aantal opgelegde en aangeboden werkstraffen de afgelopen jaren (van 14 762 werkstraffen in 2001 tot 36 600 in 2004) en de verzwaring van de populatie is het percentage werkstraffen dat wordt afgerond constant. Dit percentage van 75% is gelet op deze omstandigheden en vergeleken met het percentage van de voorloper van de werkstraf, de zogenaamde dienstverlening, in de jaren negentig (85%) zelfs relatief hoog te noemen.

Ik ben echter van mening dat het streven gericht moet blijven op het verder verbeteren van de uitvoering van de werkstraffen. Hiermee zijn immers de geloofwaardigheid en de rechtsgelijkheid bij de strafvordering en -oplegging gediend. Daarom zal ik op basis van het onderzoek een aantal extra maatregelen nemen die het strafvorderingsbeleid respectievelijk de tenuitvoerlegging van werkstraffen verder kunnen verbeteren en bovengenoemde knelpunten oplossen.

• 1. 

  Maatregelen om te voorkómen dat personen met duidelijke contraindicaties een werkstraf opgelegd krijgen:

• • 

  In mijn brief aan uw Kamer van 25 augustus 2005 (kamerstukken II, 2004–2005, 29 800 VI, nr. 167) heb ik aangegeven dat het mijn voornemen is om huisarrest als zelfstandige hoofdstraf binnen het sanctiestelsel te introduceren. Met deze sanctie zal voor een deel worden voorzien in de leemte die binnen de zittende magistratuur wordt ervaren doordat er naast de werkstraf een alternatief ontbreekt voor de vrijheidsstraf. In het bijzonder geldt dit voor personen die reeds eerder veroordeeld zijn geweest tot een vrijheidsstraf of een taakstraf en voor personen die als gevolg van lichamelijke en/of psychische klachten niet goed plaatsbaar zijn als werkgestrafte.

• • 

  In gevallen waar sprake is van contra-indicaties welke de persoon van de verdachte betreffen zal door de reclassering een advies worden uitgebracht. Ik zal daartoe in overleg treden met het OM

om in de Aanwijzing Taakstraffen volledigheidshalve op te nemen dat in die gevallen een adviesaanvraag wordt gedaan bij de reclassering. De rechter wordt dan adequaat geïnformeerd over de vraag of de werkstraf wel de meest geschikte straf is, zodat hij daarover een meer weloverwogen beslissing kan nemen. Bovendien kunnen door de reclassering aanvullende sancties worden geadviseerd die het slagen van de werkstraf kunnen bevorderen, zoals een voorwaardelijke vrijheidsstraf of een leerstraf die zich op de individuele problematiek van de werkgestrafte richt.

• 2. 

  Maatregelen om een snelle uitvoering van de werkstraf te bevorderen:

• • 

  In 2005 zijn binnen de Stichting Reclassering Nederland de werk-strafunits operationeel geworden. Deze zijn door hun efficiënte werkwijze ingericht op een snelle afdoening van de werkstraf. De werking van deze werkstrafunits is vanwege hun recente oprichting niet in het onderzoek betrokken, maar door de onderzoekers wordt verwacht dat er een positieve invloed van zal uitgaan.

• • 

  Het uitbreiden van het aantal werkstraffen dat in het kader van een transactie wordt aangeboden. De intake voor de werkstraf kan dan onmiddellijk na de transactie-zitting plaatsvinden. Met de beoogde inwerkingtreding van de Wet OM-afdoening in de tweede helft van 2006 zullen de mogelijkheden voor het OM daartoe worden verruimd.

Ten slotte merk ik op dat ik het voor de geloofwaardigheid van het rechtssysteem van groot belang acht dat de vervangende hechtenis direct wordt geëxecuteerd als de werkstraf niet wordt voltooid. Uit het onderzoek komt reeds naar voren dat als gevolg van de sterk verminderde celtekorten vanaf medio 2004 de vervangende hechtenis sneller wordt geëxecuteerd dan voorheen. Ook de bevelen vervangende hechtenis die in het verleden wegens celtekort moesten worden onderbroken, worden weer geëxecuteerd.

• 5. 

  Conclusie

Het onderzoeksrapport naar succes- en faalfactoren van werkstraffen bij meerderjarigen biedt duidelijke aanknopingspunten om de uitvoering van werkstraffen verder te verbeteren, in goed overleg met reclasserings-organisaties, OM en ZM. De voorbereiding van de door mij voorgenomen maatregelen zijn deels al in werking gesteld. Ik streef ernaar deze vóór het einde van 2006 te hebben gerealiseerd.

Ik vertrouw erop uw Kamer hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

De Minister van Justitie, J. P. H. Donner