Brief staatssecretaris over de overdracht van natte waterstaatswerken en de voortgang van het proces van decentralisatie (Brokx-nat) - Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 2000 - Hoofdinhoud

Deze brief is onder nr. 56 toegevoegd aan wetsvoorstel 26800 XII - Vaststelling begroting Verkeer en Waterstaat 2000.

Officiële titel	Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 2000; Brief staatssecretaris over de overdracht van natte waterstaatswerken en de voortgang van het proces van decentralisatie (Brokx-nat)
Document­datum	25-02-2000
Publicatie­datum	12-03-2009
Nummer	KST44286
Kenmerk	26800 XII, nr. 56
Van	Verkeer en Waterstaat
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 1999–2000

26 800 XII

Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 2000

Nr. 56

BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 februari 2000

Ingevolge mijn eerdere toezegging informeer ik u hierbij over de stand van zaken bij de overdracht van natte waterstaatswerken. Tevens geef ik aan hoe ik met het proces van decentralisatie (Brokx-nat) denk verder te gaan.

Een korte terugblik

In 1988 heeft mijn ambtsvoorganger de Stuurgroep Decentralisatie Beheer van Natte Waterstaatswerken (Stuurgroep Brokx-nat) ingesteld. Dit met het doel om het politiek en bestuurlijk zo gewenste proces van decentralisatie een impuls te geven. Aan het instellen van de Stuurgroep Brokx-nat ging vooraf bestuurlijk overleg met het IPO, met de VNG en met de Unie van Waterschappen. Zo bleek de voorkeur uit te gaan naar een decentralisatieproces gebaseerd op open onderhandelingen per waterstaatswerk tussen het Rijk en de overnemende partij. Bij overeenstemming wordt het resultaat van onderhandeling in een overeenkomst tussen betrokken overheden vastgelegd. De formele overdracht geschiedt op gemeenschappelijke voordracht van de Ministers van Verkeer en Waterstaat en van Financiën via Koninklijk Besluit. De stuurgroep kreeg de opdracht mee om beginselen en uitgangspunten te formuleren, die bij de overdracht van natte waterstaatswerken door partijen in acht genomen konden worden.

In februari 1991 lag er een eindrapport, dat aan uw Kamer is toegestuurd (Kamerstuk vergaderjaar 90/91, 14 391 no. 34). Het eindrapport van de stuurgroep bevat een indicatieve lijst van waterstaatswerken die volgens de uitgangspunten niet tot «essentieel Rijksbeheer» behoren en dus in principe voor overdracht in aanmerking komen. Het eindrapport bevat bovendien (bestuurlijke en financiële) uitgangspunten en beginselen die bij de overdracht gehanteerd zullen worden.

In 1993 heeft de Stuurgroep deze uitgangspunten en beginselen op basis van praktijkervaringen nog eens tegen het licht gehouden. Het resultaat is in december 1993 via een «Aanvulling op het eindrapport» gepubliceerd.

Een belangrijke aanvulling betrof de precieze vaststelling van de gewenningsbijdrage bij overdracht van waterschapseigen taken. Ik heb de Vaste Commissie voor Verkeer en Waterstaat hierover op 9 november 1993 schriftelijk geïnformeerd (brief HW/AK 162 580).

Stand van zaken

De indicatieve lijst van Brokx-nat bevat 312 waterstaatswerken. In 29 gevallen hebben overlegpartners (Rijk en overnemende partij) samen vastgesteld dat het meer in de rede lag het beheer onder verantwoordelijkheid van het rijk te laten blijven. Zo zijn onder meer een aantal (zomer)kades in de uiterwaarden in het kader van «ruimte voor de rivier» van de lijst afgevoerd (bijlage 4).

Van de resterende 283 objecten is de stand van zaken per 1 juli 1999 als volgt:

– 139 objecten (49%) zijn overgedragen bij Koninklijk Besluit, in het kader van de Wet Herverdeling Wegen (WHW), of per overdrachtsovereenkomst tussen partijen waarbij de formele overdracht bij KB nog niet is geschied (bijlage 1).

Daaronder bevinden zich enkele omvangrijke waterstaatswerken zoals het Kanaal door Walcheren, het Noordhollandsch Kanaal en het Merwedekanaal.

– Bij 33 objecten (11%) heeft de beoogde beheerder formeel aangegeven het beheer niet te willen aanvaarden (bijlage 2). Overwegingen voor afwijzing zijn onder meer: – de functie van het object (bijvoorbeeld oneens met de bestaande beperkingen); – overnemende partij ziet onvoldoende belang bij overname van het beheer; – vermeende financiële risico’s.

– Over 111 waterstaatswerken (39%) wordt nog onderhandeld (bijlage 3).

Bovenstaande cijfers wijken af van de gegevens in de brief aan de 2e Kamer over «Beheer op peil» van 27 oktober 1999 (HKW/AW99/10417). Toen is gemeld dat 175 objecten overgedragen waren; nu zijn dat er 139. Met de mededeling «175 objecten over» werd bedoeld: waterstaatswerken waarvoor het overleg is afgerond dat wil zeggen de overgedragen en feitelijk afgewezen objecten samen.

Hoe verder

Wat te doen met de rijksobjecten die nog niet zijn overgedragen. Door de tijd heen lijkt de ambitie tot overname van rijksobjecten bij andere overheden geleidelijk af te nemen. De achterliggende redenen zijn wellicht vergelijkbaar met bovengenoemde overwegingen voor afwijzing. De decentralisatie vordert nauwelijks meer. Het proces meer tijd geven lijkt niet de juiste remedie.

Het op zijn beloop laten van het decentralisatieproces lijkt verder onwenselijk met het oog op eenduidige beheersverantwoordelijkheden en uit een oogpunt van onzekerheid bij het betrokken personeel.

Daarom ben ik voornemens om dit jaar voor Brokx-nat een «slotronde» te houden en vervolgens een eindbalans op te maken.

Dat betekent in kaart brengen welke objecten om welke redenen nog niet zijn overgedragen. Mede aan de hand hiervan zal ik bezien:

– voor welke werken alsnog binnen afzienbare termijn (maximaal 1 jaar)

overeenstemming tot overdracht te verwachten is; – welke werken bij nadere beschouwing van uitgangspunten van

Brokx-nat toch tot Rijksbeheer blijken te behoren en derhalve niet worden overgedragen; – welke werken wel degelijk overgedragen dienen te worden, maar waarvoor kennelijk een ander proces nodig is dan via overeenstemming en Koninklijk Besluit; in dat geval is overdracht bij wet voor mij een serieuze optie; – welke werken hun functie klaarblijkelijk verloren hebben en dus niet overgedragen maar onttrokken worden aan de publieke functie. Het resultaat van deze slotronde hoop ik voorjaar 2001 in een eindbalans te verwerken. De eindbalans zal tevens bevatten het overzicht van overgedragen objecten met feiten en cijfers over geld en personeel. Ik zal u daarover in het voorjaar van 2001 nader informeren.

Aanpak overdrachten in 2000

Voor Brokx-nat staat het jaar 2000 derhalve in het teken van de slotronde. Lopende onderhandelingen worden voortgezet met het doel de beoogde overdrachten tot een afronding te brengen. Daarbij zal worden aangesloten op de kritische herbezinning ten aanzien van aan het beheer en onderhoud te stellen functionele eisen (serviceniveaus) die momenteel op rijksniveau speelt. In mijn eerder genoemde brief van 27 oktober 1999 heb ik u over deze ontwikkelingen (Beheer op peil) geïnformeerd. De resultaten van deze herbezinning zullen in de (lopende) onderhandelingen over natte overdrachten worden ingebracht. Dit kan vanzelfsprekend gevolgen hebben voor het verwachtingspatroon over de haalbaarheid van overdrachten zoals dat op de peildatum bestond.

Ik hoop u zo voldoende geïnformeerd te hebben over de stand van zaken en over mijn verdere plannen.

De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, J. M. de Vries

BIJLAGE 1

Formeel bij KB of WHW afgeronde overdrachten en overdrachten waarvoor een overeenkomst is gesloten

95 006 579 91 010 844 91 010 844

91 010 844 95 003 240 93 007 410 98 003 015 98 003 015 95 003 239

93 004 384

94 001 041 94 001 041

94 001 041 Ruilverkaveling

95 003 696 97 002 103 97 002 103

92 002 078 92 007 535 92 007 535 92 007 535 97 002 102 WHW ON-891 97 002 102 91 010 846

96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 95 005 607

95 005 607

96 001 693 96 001 693 96 001 693 96 001 693 95 006 696 95 005 607 95 005 607

91 010 847 95 004 693

95 004 693

92 004 480 92 004 480 92 004 480 94 010 352 94 010 352

96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 Privaatrechtelijk Privaatrechtelijk 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 96 006 575 WHW WHW WHW WHW

BIJLAGE2                                              Afgewezen overdrachten

Haven Terschelling

Meppelerdiep

Ganzendiep

Rijkshaven Oudeschild

Haven van Marken

Havens Stellendam

Bakkerskil

Hollandsche IJssel tot Gouwe

Strooppot/HI Ambacht

Strooppot/Zwijndrecht

Haven Breskens

Percelen Bathse brug

Zijkan. G/kan. v. Gent/Terneuzen

Zijkan. F/kan. v. Gent/Terneuzen

Ged. haven Bergsediepsluis

Weg Haven Tholen

Wegen voorhaven Bergsediepsluis

Oostkop

Veerhaven Terneuzen

Haven Haagoort

Haven Drongelen

Haven Dussen

Haven Heusden

Vaarweg Spijkerboor – Werkendam

Nieuwe Merwede – Amer

Oude Maasje

Zuiderkanaal

Loswal Nieuwe Merwede/Werkendam

Haven van Sleeuwijk

Zomerkaden Boxmeer

Overlaadhaven Buchten

Zuid-Willemsvaart

Kanaal Wessem–Nederweert

BIJLAGE3                                              Overzicht lopend overleg

Loswal Kanaal door Zuid Beveland

Kanaal van Sluis naar Brugge

Westerhaven Vlissingen

Westelijke Rijkswaterleiding (RWL)

Weg langs RWL

Rijkszeewering Terneuzen

Kunstmatig Duin Breskens

Zeewering Kop van Schouwen

Waterkering Buitenhaven Vlissingen

Gedeelte Boulevard Vlissingen

Keersluis Vissershaven Vlissingen

Zandkreek/Veerse Meer

Zuidergat Donge

Zuidergat Donge

Donge

Donge

Haven van Dinteloord

Markkanaal

Zuidwillemsvaart AarleRixtel

Diezekanaal Henriëttewaard Engelen

ZWV Den Bosch – Veghel

ZWV Veghel – Aarle Rixtel

ZWV Omlegging Helmond

ZWV Helmond – Someren

Amertak en Wilhelminakanaal

Wilhelminakanaal

Gronden langs Peelkanaal

Afsluitdijk te Andel

Havens Stein

Noordervaart

Polderdijk

Overkluizing Sleyebeek

Overkluizing afwatering RW 68

Overkluizing afwatering Zevenellenlos.

Panheelderbeek/Sleyebeek

JoJo-haven Maastricht

Zuid-Willemsvaart Maastricht

Verbindingskanaal

Afvoerkanaal

Zuid-Willemsvaart sluis 19 tot grens

BIJLAGE4                                              Afgevoerde overdrachten

Lauwersmeer (waterloop)

Tjonger (waterloop)

Verbindingsdam Lobith

Angerense Leidijk

Zomerkade IJssel lo 985 200–985 800

Zomerkade IJssel lo 1002 000–1003 450

Kade IJssel Spankeren

Zomerkade IJssel linkeroever

Zomerkade IJssel rechteroever

Zomerkaden IJssel linker oever

Zomerkaden IJssel rechter oever

2e Rijksbinnenhaven

3e Rijksbinnenhaven

Zijkanaal G

Amstelmeer en Lutjestrand

Polderkade IJssel linkeroever

Otterkanaal/Wantij

Helsloot/Kikvorskil

Haventje bij Barendrechtsebrug

Mattenhaven

Betonhaven

Bouwdok

Delta Expo

Schelphoek

Zeewering Bruinisse

Weg oostelijk Spuikanaalweg

Weg Rammegors

Havenplateau Burghsluis

Batsche Spuikanaal (recr.)