Tweede Kamerverkiezingen 1946

Met dank overgenomen van Parlement.com.

De eerste naoorlogse Tweede Kamerverkiezingen waren op 17 mei 1946. Het tegenvallende resultaat van de nieuwe PvdA sprong het meest in het oog. Daarnaast was het resultaat van de CPN i zeer opmerkelijk. Die partij behaalde tien zetels. De verkiezingen maakten een einde aan het noodparlement i, dat na de oorlog was ingesteld uit leden van de Tweede Kamer van voor de oorlog. Na de verkiezingen formeerden KVP en PvdA het kabinet-Beel I i.

Inhoudsopgave

  1. Uitslag
  2. Kerngegevens
  3. Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's
  4. Gekozenen
  5. Achtergrond verkiezingen

1.

Uitslag

In onderstaande tabel is de verkiezingsuitslag in aantal zetels opgenomen. Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van het aantal stemmen (ook in %) per partij.

 

Partij

Zetels 1946

Zetels 1937

Winst/verlies

KVP i

32

31

+1

PvdA i

29

31

-2*

ARP i

13

17

-4

CPN i

10

3

+7

CHU i

8

8

-

PvdV i

6

4

+2

SGP i

2

2

-
  • * 
    1937: SDAP, VDB en CDU

Onderstaande partijen deden mee aan de verkiezingen, maar hebben in 1946 geen zetels behaald.

 

Partij

Protestantse Unie

Bellamy

Lopez

2.

Kerngegevens

In onderstaande tabel zijn de kerngegevens van de verkiezingen in 1946 opgenomen.

 

Tweede Kamerverkiezingen 1946

verkiezingsdatum

17 mei

aantal uitgebrachte stemmen

4.912.015

percentage geldige stemmen

93,1

aantal deelnemende partijen

10

aantal partijen dat zetel behaalde

7

 

3.

Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's

In onderstaande tabel is per partij aangegeven wie de lijsttrekker was en met welk verkiezingsprogramma een partij mee heeft gedaan aan de verkiezingen.

 

Partij

Lijsttrekker(s)

Verkiezingsprogramma

KVP

Carl Romme i en 5 anderen

Urgentieprogram 1946.

PvdA

Willem Drees i en 8 anderen

Vertrouwen in de toekomst. Program voor herstel en vernieuwing.

ARP

Jan Schouten i

Program van actie voor de verkiezingen van 1946.

CPN

Gerben Wagenaar i

Program der C.P.N. (De Waarheid) voor de verkiezingen 1946.

CHU

Hendrik Tilanus i

Urgentie-Program 1946.

PvdV

S.E.B. Bierema i en 5 anderen

Beknopt program van de Partij van de Vrijheid.

SGP

Pieter Zandt i

Staatkundig-Gereformeerde Partij (1946) Program.

4.

Gekozenen

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de gekozenen.

5.

Achtergrond verkiezingen

Kabinetsformatie 1946

De eerste naoorlogse verkiezingen i leverden overwinningen op voor de KVP i en de PvdA i, waardoor samenwerking tussen deze twee voor de hand lag, temeer omdat de PvdA een nationaal kabinet afwees. Formateur werd de katholiek Beel i, die in twee weken een uitvoerig programma opstelde.

Grondwetsherziening 1946

In 1946 werd in de Grondwet de mogelijkheid opgenomen om dienstplichtigen uit te zenden naar Nederlands-Indië vanwege de gewapende strijd die daar plaatsvond.

Kabinet-Schermerhorn/Drees (1945-1946)

Kabinet-Schermerhorn - V.l.n.r.: De Booy, Beel, Van Schaik, Logemann, Mansholt, Lieftinck, Vos, Schermerhorn, Kolfschoten, Drees, Meynen, Van Kleffens, Ringers, Van Roijen
© Beeldbank Nationaal Archief
V.l.n.r.: De Booy, Beel, Van Schaik, Logemann, Mansholt, Lieftinck, Vos, Schermerhorn, Kolfschoten, Drees, Meynen, Van Kleffens, Ringers, Van Roijen

Ruim een maand na de bevrijding benoemde koningin Wilhelmina dit eerste naoorlogse kabinet als opvolger van het oorlogskabinet-Gerbrandy III i. Het kabinet-Schermerhorn/Drees bestond uit ministers van SDAP i, CHU i en RKSP i, alsmede vijf partijloze ministers, van wie er later twee PvdA-lid werden. Minister-president Schermerhorn was afkomstig uit de kring van de VDB i (later PvdA i). Het kabinet trad op 25 juni 1945 aan.

 

Meer over