Prof.Mr. J. Valckenaer - Hoofdinhoud

Friese jurist, diplomaat en vooraanstaande patriot. Werd op zeer jonge leeftijd hoogleraar in Franeker, en vervolgde zijn relatief korte academische loopbaan in Utrecht en (na 1795) nog één jaar in Leiden. Vestigde zich na de Pruisische inval van 1787 in Frankrijk, waar hij jarenlang een weinig verheffende vete met Van Beyma uitvocht om het leiderschap van de patriotse vluchtelingengemeenschap. Was korte tijd lid van de Eerste Nationale Vergadering, en vervolgens diplomaat in Madrid, Parijs en Berlijn voor de Bataafsche Republiek en Lodewijk Napoleon. Zijn politieke rol was daarna uitgespeeld. Goede vriend van de dichter Willem Bilderdijk.

functie(s) in de periode 1796: lid Eerste Nationale Vergadering

• - 

  advocaat te Leiden, van 10 februari 1781 tot november 1781
• - 

  hoogleraar rechtsgeleerdheid, Hogeschool te Franeker, van november 1781 tot 16 mei 1787
• - 

  rector magnificus, Hogeschool te Franeker, van 1786 tot 16 mei 1787
• - 

  agent van het defensiewezen van Franeker te Amsterdam, van 6 mei 1787 tot 9 september 1787
• - 

  lid commissie tot het opnemen van de schade bij de vluchtelingen en tot verdeling van overheidsgeld onder hen te Antwerpen, van september 1787 tot 1788
• - 

  commissaris te Saint-Omer, van 28 februari 1788 tot 12 februari 1788 (belast met het beheer van de onderstandsgelden)
• - 

  hoogleraar rechtsgeleerdheid, Hogeschool te Leiden, van 4 maart 1795 tot 8 februari 1796
• - 

  gedeputeerde ter Staten-Generaal, van 23 februari 1796 tot 1 maart 1796 (voor Holland)
• - 

  buitengewoon gezant te Madrid, van 23 februari 1796 tot 14 september 1798
• - 

  lid Eerste Nationale Vergadering, van 1 maart 1796 tot 27 mei 1796 (voor het district Leiden II)
• - 

  provisioneel secretaris (Eerste) Nationele Vergadering, van 1 maart 1796 tot 1 april 1796
• - 

  buitengewoon ambassadeur te Madrid, van 21 maart 1799 tot 30 juni 1801
• - 

  Pruisisch gevolmachtigde te Parijs op 16 juni 1810
• - 

  adviseur van koning Lodewijk, vanaf 1807 (vooral op het gebied van de financiële politiek)
• - 

  belast met het voeren van onderhandelingen met Napoleon, van 1810 tot juli 1811

• - 

  kapitein van een compagnie van Nederlandse vrijwilligers te Watten, vanaf 1790
• - 

  Fries correspondent van de Leidsche Courant te Franeker
• - 

  hoofdingeland van Rijnland, vanaf januari 1802
• - 

  belast met het onderzoek en het opstellen van een acte van beschuldiging tegen L.P. van de Spiegel in oktober 1795
• - 

  voorzitter derde klasse van het Koninklijk Instituut, vanaf 1808
• - 

  lid commissie tot rapportage over het openbaar onderwijs, vanaf 15 augustus 1808

• - 

  letteren, Hogeschool te Leiden, vanaf 3 maart 1769
• - 

  Romeins en hedendaags recht (gepromoveerd op dissertatie), Hogeschool te Leiden, van 3 maart 1769 tot 10 februari 1781

• - 

  Werd door de Republikeinen in april 1796 enkele keren kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de Nationale Vergadering. Verloor steeds met gering verschil van moderate of onafhankelijke kandidaten.
• - 

  Bleef in Madrid aanzienlijke politieke invloed uitoefenen door zijn intensieve correspondentie met onder anderen Vreede en Schimmelpenninck
• - 

  Had een grote invloed aan het Spaanse Hof; in zijn hoedanigheid van buitengewoon gezant in Spanje sloot hij in juni 1797 het tractaat van San Ildefonso
• - 

  Zijn kansen op een terugkeer in het Bataafse landsbestuur na 1800 werden beperkt door zijn aversie tegen Napoleon; met name de Franse minister van Buitenlandse Zaken Talleyrand moest niets van hem weten
• - 

  Door een naamsverwisseling werd hij aangezien als het hoofd van een opstand in 1813 te Alphen ten gunste van Oranje. Hij werd op 25 april gearresteerd, in de staatsgevangenis te Amsterdam gevangen gezet, en, nadat de vergissing was ingezien, op 29 april 1813 vrijgelaten.

• - 

  Hij had een uitgebreide consultatieve rechtspraktijk te Noordwijk op huize Dijkenburg
• - 

  Zijn vader was hoogleraar Grieks en vaderlandse geschiedenis in Franeker en Leiden
• - 

  Onderhield een levenslange vriendschap met Herman Willem Daendels; was tevens goed bevriend met de dichter Willem Bilderdijk

• - 

  lid Uitvoerend Bewind in mei 1800

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel XI, 2
• - 

  Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel IV, 1509
• - 

  J.A. Sillem, "Het leven van mr. Johan Valckenaer 1759-1821" (2 delen, 1883)
• - 

  Busken Huet, "Mr. Johan Valckenaer", in: Litterarische fantasien", deel 18 (1883)
• - 

  J. Rosendaal, "Bataven. Nederlandse vluchtelingen in Frankrijk 1787-1795" (2003)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.