D.IJ.W. (Dieuwke) de Graaff-Nauta - Hoofdinhoud

Bescheiden intelligente lerares, die veel gezag verwierf als wethouder van Sneek en gedeputeerde van Friesland. Typische vertegenwoordigster van de progressieve Friese vleugel van de CHU i. In de periode 1986-1994 staatssecretaris en minister van Binnenlandse Zaken in achtereenvolgende kabinetten. Bracht diverse herindelingswetten, een nieuwe Kieswet, Provinciewet en Gemeentewet tot stand. Gaf een belangrijke aanzet tot bestuurlijke vernieuwing rond grote gemeenten. Wijze, vertrouwenwekkende, degelijke bestuurder, die het in debatten meer van haar kennis van zaken dan van haar presentatie moest hebben.

CDA
functie(s) in de periode 1986-1994: staatssecretaris, minister

• - 

  CHU (Christelijk-Historische Unie), tot 11 oktober 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

• - 

  onderwijzeres, Christelijke lagere school te Parrega, van 1949 tot 1951
• - 

  lerares algemene vorming, Christelijke huishoudschool te Utrecht, van 1951 tot 1953
• - 

  ambteloos, van 1953 tot 1962
• - 

  lid Provinciale Staten van Friesland, van 6 juni 1962 tot 14 juli 1986
• - 

  lid gemeenteraad van Sneek, van 6 september 1966 tot 4 juli 1978
• - 

  wethouder (van onderwijs, volksgezondheid en milieu) van Sneek, van 1 september 1970 tot 7 juni 1978 (tevens locoburgemeester)
• - 

  lid Gedeputeerde Staten (belast met algemene zaken, interprovinciale samenwerking, bestuurlijke organisatie, toezicht op de gemeentebesturen, planning, coördinatie en voorlichting) van Friesland, van 7 juni 1982 tot 14 juli 1986
• - 

  staatssecretaris van Binnenlandse Zaken (onder meer belast met financiën lagere overheden, gemeentelijke herindelingen, informatievoorziening, kiesrecht en tot 1989 rampenbestrijding en hulpverlening), van 14 juli 1986 tot 27 mei 1994
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, van 27 mei 1994 tot 22 augustus 1994

• - 

  Was als staatssecretaris in het tweede kabinet-Lubbers belast met 1. de financiële aangelegenheden betreffende de onder het ministerie ressorterende lagere publiekrechtelijke lichamen; 2. aangelegenheden betreffende de Provinciewet, de Gemeentewet en Wet gemeenschappelijk regelingen, 3. de voorbereiding en behandeling van gemeentelijke herindelingen; 4. de aangelegenheden beteffende de Friese taal; 5. de decentralisatieprojecten: a. sanering specifieke uitkeringen, b. sanering wegenbeheer, c. beperking circulairestroom algemene en specifieke uitkeringen; 6. aangelegenheden betreffende het kiesrecht; 7. aangelegenheden betreffende de brandweer, alsmede de rampenbestrijding en hulpverlening; 8. de coördinatie van het beleid met betrekking tot de civiele verdediging; 9. de aangelegenheden betreffende het Staatsdrukkerij- en Uitgeverij; 10. de aangelegenheden betreffende de Centrale Archiefselectiedienst; 11. onderwerpen die van geval tot geval werden toegewezen.
• - 

  Was als staatssecretaris in het derde kabinet-Lubbers belast met aangelegenheden betreffende 1. de financiën en organisatie van de onder het ministerie ressorterende lagere publiekrechtelijke lichamen, waaronder vielen a. aangelegenheden betreffende de Provinciewet, de Gemeentewet en Wet gemeenschappelijk regelingen, b. de aangelegenheden betreffende de schorsing en vernietiging van besluiten; c. de voorbereiding en behandeling van gemeentelijke herindelingen; d. de sanering van het bestuursinstrumentarium; 2. documentaire informatievoorziening en archiefbeleid, waaronder vielen het DIS-programma, vervolg VIASU-project en de aangelegenheden betreffende de Centrale Archief Selectiedienst; 3. de wet- en regelgeving met betrekking tot en vervaardiging van het paspoort en de coördinatie van de productie van identificatiedocumenten; 4. de Friese taal; 5. het kiesrecht; 6. onderwerpen die van geval tot geval werden toegewezen.

• - 

  afgevaardigde namens de Federatie van CH-jongerengroepen in het hoofdbestuur van de CHU, omstreeks 1952 en nog in 1956
• - 

  fractievoorzitter voor de ARP/CHU/KVP, Provinciale Staten van Friesland, van juli 1970 tot juli 1982 (later CDA-fractie)
• - 

  vicevoorzitter CDA, van 11 oktober 1980 tot 14 juli 1986
• - 

  lid bestuur WI (Wetenschappelijk Instituut voor het CDA), omstreeks 1980
• - 

  voorzitter kandidaatstellingscommissie CDA Eerste Kamerverkiezingen 1998

• - 

  lijsttrekker CDA Provinciale Statenverkiezingen in Friesland, 1982

• - 

  voorzitter Stuurgroep Waddenprovincies, van 1982 tot juli 1986
• - 

  plaatsvervangend voorzitter coördinatiecollege voor het waddengebied, van 1982 tot juli 1986
• - 

  lid bestuurscommissie Noorden des Lands, van 1982 tot juli 1986
• - 

  lid onderzoekscommissie financiële gedragingen GroenLinks-Tweede Kamerlid Oedrayaj Singh Varma, van november 1994 tot januari 1995
• - 

  voorzitter Consultatief Orgaan ten behoeve van de Friese taal, vanaf januari 1998
• - 

  lid Rfv (Raad voor de financiële verhoudingen), tot 1 maart 2004
• - 

  lid bestuur Stichting Bijzondere Leerstoel "De overheid als arbeidsorganisatie" (Ien Dales-leerstoel)

• - 

  Kweekschool voor onderwijzers te Sneek, tot 1949 (akte L.O.)
• - 

  Kweekschool voor onderwijzers te Sneek, van 1949 tot 1951 (hoofdakte)

• - 

  In 1987 verwierp de Tweede Kamer het door haar en staatssecretaris Koning verdedigde wetsvoorstel over verruiming van het provinciaal belastinggebied. De Tweede Kamer had eerder een amendement-Van Otterloo aanvaard, die voorgestelde grotere ruimte (vrije zoom) voor provincies bij inkomstenverwerving zou beperken. (19.915)
• - 

  In 1987 verwierp de Eerste Kamer met 62 tegen 10 stemmen het door haar verdedigde wetsvoorstel Gemeentelijke herindeling Midden-Betuwe. Het wetsvoorstel was in 1985 ingediend door minister Rietkerk. (19.138)
• - 

  Bracht in 1990 en 1991 samen met minister Dales de nota's "Bestuur op niveau" 1 en 2 uit, waarin plannen inzake regiovorming werden ontvouwd. De nota, die mede was gebaseerd op een advies van de in 1988 ingestelde commissie-Montijn, ging uit van 'maatwerk', waarbij het lokale bestuur zelf het initiatief moest nemen voor het inrichten van een doeltreffende bestuursvorm. Samenwerking tussen gemeenten zou daarop vooruitlopend worden vereenvoudigd. (21.062)
• - 

  Bracht in 1993 samen met minister Dales de nota "Bestuur op niveau" 3 uit, waarin onder meer vorming van een provincie-nieuwe-stijl in het Rijnmondgebied werd aangekondigd (21.062)
• - 

  Bracht in 1993 samen met minister Dales een notitie uit over het kabinetsstandpunt inzake de Wgr-indeling in relatie tot de functionele gebiedsindelingen (ook wel "Bestuur op niveau" 3). Hierin staan voornemens over voortvarende integratie van functionele regio's (o.a. voor arbeidsvoorziening, hulpverlening, verkeer en vervoer). Daarover wordt overleg gestart met de provincies. Verder wordt onder meer vorming van een provincie-nieuwe-stijl in het Rijnmondgebied aangekondigd. (21.062)

• - 

  Bracht in 1992 een herziening van de Gemeentewet (Stb. 96) tot stand. De positie van de gemeenteraad wordt versterkt door haar ook een beleidsbepalende taak op hoofdlijnen te geven. Verder vervalt een aantal goedkeurings- en inzendverplichtingen en wordt het toezicht door de provincie beperkt. De mogelijkheid van instelling van deelgemeenten wordt duidelijker vastgelegd. De wet wordt via een Invoeringswet (Stb. 1993, 610) ingevoerd. Het wetsvoorstel was in 1986 ingediend door minister Rietkerk. (19.403)
• - 

  Bracht in 1992 een herziening van de Provinciewet (Stb. 550) tot stand, die vooral betrekking heeft op een betere systematiek en op aansluiting van bepalingen op de Gemeentewet. Het wetsvoorstel was in 1987 ingediend. De wet wordt via een afzonderlijke invoeringswet (Stb. 1993, 667) ingevoerd. (19.836)
• - 

  Bracht in 1992 samen met minister Maij-Weggen de Wet herverdeling wegenbeheer (Stb. 563) tot stand, die de Wet Uitkeringen Wegen verving. De wet zorgt voor een efficiëntere organisatie van de wegenzorg door Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen en moet bijdragen aan het streven naar decentralisatie. Provinciale Staten stellen een herverdelingsplan vast over het beheer van wegen. De nieuwe beheerder krijgt de middelen voor het beheer van de weg. Bij het Rijk komen de wegen in beheer die verbindingen vormen van nationaal belang; bij de provincies de wegen die verbindingen vormen van bovenregionaal belang, en de wegen die verbindingen vormen van regionaal belang. (22.476)
• - 

  Bracht in 1993 een wet (Stb. 377) tot wijziging van de Gemeentewet en van de Provinciewet tot stand in verband met geldelijke voorzieningen ten behoeve van de leden van gemeenteraden en van provinciale staten. Hiermee krijgen gemeenten en provincies de mogelijkheid regelingen te treffen voor uitkeringen bij onder meer aftreden, bij invaliditeit of overlijden, voor de pensioenopbouw en voor scholing. Gemeenten boven de 80.000 inwoners krijgen hiervoor financiële compensatie. (22.670)
• - 

  Bracht in 1993 een gemeentelijke herindeling tot stand in het noordoostelijk deel van Noord-Brabant (gebied rond Oss, Cuijk, Boxmeer en Veghel)
• - 

  Bracht in 1994 een rijkswet (Stb. 78) tot stand tot wijziging van de Paspoortwet in verband met de invoering van de Europese identiteitskaart als reisdocument van Nederland en als nationale identiteitskaart (22.973)
• - 

  Bracht in 1994 samen met minister Van Thijn de Kaderwet bestuur in verandering (Stb. 397) en een aanscherping van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Stb. 399) tot stand. Hierdoor krijgen gemeenten in stedelijke gebieden de mogelijkheid provincies-nieuwe-stijl op te richten. De wetsvoorstellen waren in de Tweede Kamer met succes (mede)verdedigd door minister Dales. (23.048 & 23.139)
• - 

  Bracht in 1994 samen met staatssecretaris Van Amelsvoort een wijziging (Stb. 419) van de Gemeentewet met betrekking tot materiële belastingbepalingen tot stand. Op basis van een advies van de Commissie-Christiaanse worden in de nieuwe Gemeentewet bepalingen opgenomen over het gemeentelijk belastinggebied. Vanwege decentralisatie en een terugtredende rijksoverheid is versterking van de rol van de gemeenten wenselijk. Belastingen die door gemeenten worden geheven, zijn de onroerend-goedbelasting, baatbelastingen, forensenbelasting, toeristenbelasting, hondenbelasting, reclamebelasting, precariobelastingen en diverse rechten. (21.591)
• - 

  Bracht in 1994 als minister de Wet Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) persoonsgegevens in het Staatsblad (Stb. 494). De wet regelt hoe gemeenten persoonsgegevens (zoals naam, geboorte, burgerlijke staat, nationaliteit, adres, sociaal-fiscaal nummer) moeten opnemen en wijzigen in hun administratie en op welke wijze inzage kan worden verkregen. Het College bescherming persoonsgegevens houdt toezicht op naleving van de wet, en met name op bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Het wetsvoorstel was in 1989 ingediend door minister Van Dijk en in 1993 in de Tweede Kamer verdedigd door minister Dales. (21.123)
• - 

  Bracht in 1994 wetten tot stand tot vereniging van Sint Philipsland en Tholen, van Aardenburg en Sluis en van Kortgene en Wissenkerke

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Behoorde in 1973 tot een groep van 48 CHU'ers die in een brief hun ongenoegen kenbaar maakten over de scheiding tussen ARP/KVP enerzijds en CHU anderzijds bij de kabinetsformatie
• - 

  Was in 1982 voorzitter van de vertrouwenscommissie uit de Staten van Friesland bij de benoeming van een nieuwe Commissaris van de Koningin. De Commissie droeg oud-CDA-minister Albeda als eerste voor, maar minister Van Thijn benoemde Hans Wiegel.
• - 

  Speelde in 1986 als gedeputeerde van het CDA een belangrijke rol bij het verhinderen van terugkeer van Hans Wiegel in de landelijke politiek. Na het overlijden van minister Rietkerk wilde de VVD Wiegel als diens opvolger. Wiegel wilde echter de optie openhouden na het ministerschap terug te keren als Commissaris van de Koningin, hetgeen het CDA in Friesland weigerde.

• - 

  Zus van de PvdA-politicus en filosoof Lolle Nauta

• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, 1986 (zag op tegen de onderhandelingen met de ambtenarencentrales)

• - 

  Kees Kuiken, "Nauta, Dieuwke IJtje Willemke", in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland
• - 

  Friesch Dagblad, 12 juli 1986
• - 

  Vrij Nederland, 27 september 1986

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.