Mr. K.T.M. (Karel) van Rijckevorsel

foto Mr. K.T.M. (Karel) van Rijckevorsel
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Haagse Beeldbank
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Vooraanstaand justitiewoordvoerder van de KVP-Tweede Kamerfractie in de jaren vijftig en zestig. Maakte naam als advocaat van Rauter en van de Republiek der Zuid-Molukken. In 1952 voor de KVP in de Tweede Kamer gekozen op voordracht van de rechtse groep-Steenberghe. Dreigde in 1959 niet te worden herkozen, maar kreeg na een door de Haagse zakenman Levi Lassen opgezette actie ruim 91.000 voorkeurstemmen. De Telegraaf riep hem uit tot 'Man van het Jaar'. Bescheiden onconventioneel man, die voor alles advocaat was. Later lid van de Raad van State en lange tijd de bekwame beheerder van de nalatenschap van Levi Lassen.

KVP
functie(s) in de periode 1952-1967: lid Tweede Kamer, lid Raad van State, staatsraad in buitengewone dienst

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Karel Thomas Maria (Karel)

geboorteplaats en -datum
Vught, 27 maart 1913

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 13 oktober 1999

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • KVP (Katholieke Volkspartij), tot 11 oktober 1980
  • CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • kandidaat-notaris, notariskantoor "J.C.H. Melis" te 's-Gravenhage, van juli 1936 tot 1938
  • privaatdocent notariaat, Rijksuniversiteit te Leiden, van 1938 tot 1939
  • advocaat op advocatenkantoor te 's-Gravenhage, van 1939 tot januari 1947
  • advocaat in de maatschap van de landsadvocaat (plaatsvervangend landsadvocaat), van januari 1947 tot 1950
  • zelfstandig advocaat te 's-Gravenhage, van 1950 tot 1963 (gaf om gezondheidsredenen de advocatuur op)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 juli 1952 tot 22 februari 1967
  • ambteloos, van 22 februari 1967 tot 1 februari 1972
  • staatsraad in buitengewone dienst, Raad van State, van 1 februari 1972 tot 1 augustus 1974 (benoemd bij K.B. van 25 januari 1972)
  • lid Raad van State, van 1 augustus 1974 tot 1 augustus 1982 (benoemd bij K.B. van 27 juli 1974)

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • lid commissie van wijze mannen voor de bestuursverkiezing in de KVP, van 12 januari 1968 tot 24 februari 1968 (vanwege onvrede van de christen-radikalen)

5.

Nevenfuncties

  • lid Raad van Commissarissen Nationaal Spaarfonds
  • lid Raad van Orde en Toezicht Orde van Advocaten
  • lid bestuur Jungschlägerfonds, 1953
  • lid Staatscommissie inzake herziening van de Nederlandse Burgerlijke Wetgeving, omstreeks 1954 (nog in 1963)
  • lid bestuur en secretaris Stichting Jacq. Levi Lassen, van 1957 tot april 1978
  • lid Commissie Radio- en Televisiewetgeving (Commissie-Scholten), van 7 april 1961 tot 5 november 1963
  • rechter-plaatsvervanger Arrondissementsrechtbank te 's-Gravenhage, van 1 juni 1961 tot 1963
  • lid bestuur TVN (Nationale Stichting Televisiereclame Nederland), van februari 1963 tot 1967
  • voorzitter Commissie van Civiele en Militaire Deskundigen (commissie-Van Rijckevorsel), van 28 september 1971 tot 27 maart 1972

afgeleide functies, presidia etc.
  • ondervoorzitter vaste commissie voor Privaat- en Strafrecht (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 11 februari 1953 tot 17 september 1953
  • voorzitter Commissie van Voorbereiding voor de ontwerp-Politiewet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 juli 1954 tot 1957
  • voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 16 november 1956 tot 27 september 1960
  • voorzitter bijzondere commissie voor de wetsontwerpen wijziging Militaire strafprocesrecht en het Militaire tuchtrecht (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 3 juli 1958 tot april 1963
  • voorzitter bijzondere commissie wetsontwerp inzake verzet tegen invordering bij dwangbevel van heffingen en retributies PBO (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 4 oktober 1960 tot december 1964
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor de Nota reclame-t.v. (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 maart 1961 tot maart 1963
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor de wetsontwerpen Wet beroep administratieve beschikkingen/Wet op de Raad van State (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 21 maart 1961 tot 13 maart 1963
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet schadeverzekeringsbedrijf (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 9 november 1961 tot mei 1964
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp Wijziging van de Pachtwet in verband met het vervallen van de Wet vervreemding van landbouwgronden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 20 maart 1962 tot juli 1962
  • lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, omstreeks 1962
  • lid Commissie van Voorbereiding voor de nota "de zaak-Van der Putten" (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van augustus 1962 tot maart 1963
  • voorzitter vaste commissie voor Justitie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 juni 1963 tot 22 februari 1967
  • voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 juni 1963 tot 17 september 1963
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp wijzigingen bepalingen omtrent makelaars (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 2 juli 1963 tot april 1966
  • voorzitter bijzondere commissie voor het ontwerp-Noodwet Rechtspleging (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 29 januari 1964 tot juli 1964
  • voorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van het lid Vondeling inzake het overbrengen van de onroerend-goedbelasting onder de werking van de Prijzenwet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 29 april 1964 tot april 1965
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet installaties continentaal (Tweede Kamer der Staten-Generaal) plat, van 27 mei 1964 tot september 1964
  • voorzitter bijzondere commissie Rijkswet vrijwillige zetelverplaatsing van rechtspersonen/zetelverplaatsing door de overheid van rechtspersonen en instellingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 6 oktober 1965 tot juni 1966
  • voorzitter bijzondere commissie ontwerp-rijkswet Goedkeuring Europese Overeenkomst betreffende de uitwisseling van programma's door middel van televisiefilms (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 13 oktober 1966 tot december 1966
  • lid en voorzitter afdeling Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Raad van State)
  • lid afdeling Landbouw en Visserij (Raad van State)
  • lid afdeling Sociale Zaken en Volksgezondheid (Raad van State)
  • lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)
  • lid afdeling rechtspraak (Raad van State)

6.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • gymnasium-b, R.K. "Sint Jans Lyceum" te 's-Hertogenbosch, tot juli 1930

hoger beroepsonderwijs
  • notariaat (examen kandidaat-notaris) te 's-Gravenhage, tot november 1935

academische studie
  • Nederlands recht: privaatrecht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1934 tot 30 maart 1939

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich als Tweede Kamerlid behalve met justitie-aangelegenheden bezig met beleid inzake de pers en voerde in 1960 het woord bij de behandeling van het rapport van de onderzoekscommissie militair aankoopbeleid

opvallend stemgedrag (2/10)
  • Stemde in 1964 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel tot goedkeuring van het associatieverdrag van Jaoende tussen de E.E.G. en Afrikaanse landen
  • Behoorde in 1967 tot de 17 leden van zijn fractie die tegen artikel 22 (exclusief publicatierecht programmagegevens voor omroepverenigingen) van de ontwerp-Omroepwet stemden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • In 1947 verdediger van de Duitse oorlogsmisdadiger Rauter
  • Was in 1950/51 advocaat van de Republiek der Zuid-Molukken en van de Molukse ex-KNIL-militairen, die waren overgegaan naar de Koninklijke Landmacht
  • Werd als vertegenwoordiger van de rechtervleugel van de KVP beschouwd, maar wees die typering zelf af. Nam wel enkele malen een van de meerderheid afwijkend standpunt in op het gebied van de afhandeling van de dekolonisatie.
  • Bij de verkiezingen van 1959 werd een voorkeursactie voor hem ondersteund door diverse KVP-kopstukken, zoals vicepremier Struycken, de oud-ministers De Bruijn, Deckers en Witteman, staatssecretaris Höppener, de burgemeesters Kortmann (Breda) en Cremers (Haarlem), secretaris-generaal Ph.H.M. Werner en raadsheer in de Hoge Raad G.H.A. Feber
  • In oktober 1961 één van de 12 parlementsleden, die een verklaring ondertekenden waarin 200 personen aandrongen op het nakomen door Nederland van de belofte inzake het zelfbeschikkingsrecht van Nieuw-Guinea

uit de privésfeer
  • Schoonzoon van jhr.mr. L.E.M. von Fisenne, Gedeputeerde van Zuid-Holland
  • Zijn echtgenote was een kleindochter van het Eerste Kamerlid jhr. P.M.G. von Fisenne

anekdotes en citaten
  • Zag op 20 februari 1953 een door hem ingediende motie met 39 tegen 36 stemmen verworpen worden, hoewel er feitelijk een meerderheid voor was. Hijzelf had vergeten de presentielijst te tekenen en de SGP'er Van Dis vergiste zich bij de stemming, waarna diens fractiegenoot Zandt zich aan de stemming onttrok.

verkiezingen
  • Werd in 1959 met ruim 91.000 voorkeurstemmen (ruim twee keer de kiesdeler) tot lid van de Tweede Kamer gekozen

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • L.M.L. van Rijckevorsel, "Karel van Rijckevorsel. Strijder tegen onrecht" (2004)
  • Wie is dat? 1956

archivalia
  • interviews op cassettebanden, verzorgd door Laetitia van Rijckevorsel (1992) (aanwezig in het Nationaal Archief)
  • archief-K.T.M. van Rijckevorsel, Nationaal Archief

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.