Mr. R.J. (Roelof) Nelissen - Hoofdinhoud

Intelligente KVP'er uit Zeeuws-Vlaanderen, die al jong door zijn gemakkelijke omgang met mensen bekwaam leiding gaf aan de organisatie van katholieke middenstanders. Zoon van een polderopzichter, tevens enige tijd waarnemend burgemeester. Kleine, hardwerkende en sobere man, die in de Tweede Kamerfractie snel een belangrijke positie kreeg. Begin 1970 werd hij tussentijds minister van Economische Zaken in kabinet-De Jong i als opvolger van De Block i. Was in het kabinet-Biesheuvel i minister van Financiën en viceminister-president. Speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van de kabinetscrisis in 1972 door vast te houden aan zijn bezuinigingsdoelen. Stond bekend vanwege een soms wat opvliegend karakter. Na zijn politieke loopbaan topman van de AMRO-bank, die hij in 1990 met ABN liet fuseren.

KVP
functie(s) in de periode 1963-1973: lid Tweede Kamer, minister, viceminister-president

• - 

  KVP (Katholieke Volkspartij), tot 11 oktober 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

• - 

  medewerker Sociaal Fonds Bouwnijverheid te Amsterdam, 1956
• - 

  adjunct-secretaris NRKM (Nederlandse Rooms-Katholieke Middenstandsbond), van 1 december 1956 tot 1 juni 1962
• - 

  algemeen secretaris NRKM (Nederlandse Rooms-Katholieke Middenstandsbond), van 1 juni 1962 tot 1 september 1968 (later: NKOV, Nederlands Katholiek Ondernemersverbond)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 5 juni 1963 tot 14 januari 1970
• - 

  secretaris Federatie van Katholieke en Christelijke Ondernemersverbonden, van 1 september 1968 tot 1 juli 1969
• - 

  minister van Economische Zaken, van 14 januari 1970 tot 6 juli 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 6 juli 1971
• - 

  minister van Financiën en viceminister-president, van 6 juli 1971 tot 11 mei 1973
• - 

  minister belast met coördinatie van aangelegenheden Suriname en de Nederlandse Antillen betreffend en met de zorg voor aan Suriname en de Nederlandse Antillen te verlenen hulp en bijstand, van 6 juli 1971 tot 28 januari 1972
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 december 1972 tot 7 maart 1973
• - 

  adviseur Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank (Amsterdam-Rotterdam Bank), van 1 september 1973 tot 1 september 1974
• - 

  lid Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1 september 1974 tot 1979
• - 

  vicevoorzitter Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1979 tot 1 juni 1983
• - 

  voorzitter Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1 juni 1983 tot 1 september 1990
• - 

  voorzitter Raad van Bestuur N.V. ABN AMRO Holding, van 1 september 1990 tot 14 mei 1992

• - 

  tweede fractiesecretaris KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 december 1963 tot 23 december 1963
• - 

  fractiesecretaris KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 december 1963 tot 19 december 1967
• - 

  voorzitter fractiecommissie economische zaken, KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, omstreeks 1967 tot 14 januari 1970
• - 

  tweede vicefractievoorzitter KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 december 1967 tot 14 januari 1970
• - 

  lid commissie gezamenlijk urgentieprogramma KVP, ARP, CHU 1971-1975, van augustus 1970 tot oktober 1970
• - 

  lid KVP-begeleidingscommissie verkiezingscampagne 1971
• - 

  vicefractievoorzitter KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 29 april 1971 tot 6 juli 1971
• - 

  vicefractievoorzitter KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 30 november 1972 tot 8 maart 1973

• - 

  lid Bisschoppelijke Beheerscommissie
• - 

  voorzitter commissie beëindiging financiële relatie tussen kerkgenootschappen en de staat, van maart 1981 tot mei 1981
• - 

  voorzitter Nederlandse Bankiersvereniging, vanaf 1 juni 1987
• - 

  lid Bankraad, van 30 oktober 1987 tot 1 juli 1992
• - 

  voorzitter College van Overleg Gezamenlijke Banken, omstreeks 1988
• - 

  lid Raad van Bestuur N.V. Generale Bank, omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Koninklijke Ahold, omstreeks september 1989
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "H. Drijfhout & Zoon's Edelmetaalbedrijven" B.V., omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Advies Generale Maatschappij van België, omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen European American Banking Compagny, omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Bestuur ICC Nederland, omstreeks september 1989
• - 

  penningmeester bestuur Stichting Nationaal Verkeersveiligheidsfonds, omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen Laura en Vereeniging S.A., omstreeks september 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. NIB (De Nationale Investeringsbank), van januari 1990 tot april 1991
• - 

  lid bestuur Stichting Administratiekantoor Douwe Egberts Sara Lee, vanaf januari 1992
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. ABN-Amro Holding, vanaf april 1992
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen N.V. Koninklijke Ten Cate
• - 

  voorzitter Stichting Singer Memorial Foundation
• - 

  lid Staatscommissie rechtspositie huurders bedrijfspanden
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Koninklijke Boskalis Westminster, van 19 mei 1992 tot 1993
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen N.V. Koninklijke Boskalis Westminster, van 1993 tot 2001
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen Schiphol Area Development Company, vanaf oktober 1993
• - 

  voorzitter Stichting Administratiekantoor Douwe Egberts Sara Lee, vanaf november 1993
• - 

  voorzitter Commissie van Beheer Singer Laren (later erevoorzitter)

• - 

  plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 21 september 1966 tot 17 september 1968
• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 25 september 1967 tot 1 januari 1970
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp jaarrekening ondernemingen en enquêterecht ondernemingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 juni 1968 tot 14 januari 1970
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet op de Ondernemingsraden 1970 (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 oktober 1969 tot 14 januari 1970

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  lagere school te Hoofdplaat

• - 

  gymnasium-a, College "IJpelaar" te Dongen (internaat)

• - 

  Nederlands recht: privaatrecht, Katholieke Universiteit Nijmegen, tot 1956

• - 

  Was woordvoerder volkshuisvesting (huurbeleid), middenstandsaangelegenheden en financiën van de KVP in de Tweede Kamer. Hield zich verder onder meer bezig met economische zaken.

• - 

  Behoorde in 1964 tot de 19 leden van zijn fractie die vóór het (onaanvaardbaar verklaarde) amendement-Scheps stemden, waardoor de Bijlmermeer bij de gemeente Amsterdam zou worden gevoegd
• - 

  Behoorde in 1966 tot de zeven leden van zijn fractie die tegen de ontwerp-Natuurbeschermingswet stemden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Direct na zijn aantreden als minister van Economische Zaken in januari 1970 ontvouwde hij voorstellen voor de noodlijdende scheepsbouwindustrie, in het bijzonder de scheepswerf Verolme. Stuurde aan op samenwerking tussen het Verolme-concern en de Rijn-Schelde-groep. Stelde 30 januari 1970 de commissie-Winsemius in die integratie van de Nederlandse scheepsbouwindustrie moest onderzoeken, hetgeen in 1971 resulteerde in vorming van het RSV-concern. (10.511)
• - 

  Stond een krachtig prijsbeleid voor om inflatie (mede het gevolg van de invoering van de b.t.w. in 1969) terug te dringen
• - 

  Bracht in 1970 samen met de ministers Roolvink en Schut en staatssecretaris Van Son de Nota inzake de sociaal-economische ontwikkeling in Oost-Groningen uit (10.758)
• - 

  Was in 1971 verantwoordelijk voor de tienjaarlijkse volkstelling. Daarbij werden door sommigen vraagtekens gezet, vanwege het mogelijke gevaar van misbruik door de overheid van privé-gevoelige gegevens
• - 

  Stond als minister van Financiën een beleid voor dat er op was gericht de inflatie en overbesteding te beteugelen en daardoor een loon- en prijsspiraal te voorkomen. Maatregelen die dat moesten bewerkstelligen waren onder meer beperking van de inflatiecorrectie in de loon- en inkomstenbelasting en verhoging van enkele belastingen. Door verhoging van de belastingvrije grens moesten lagere inkomens worden ontzien. Het begrotingsbeleid was gericht op beperking van de stijging van de uitgaven en vergroting van de inkomsten.
• - 

  Bereikte in juni 1972 in Luxemburg met zijn EEG-collega's overeenstemming over een nieuw stelsel van vaste wisselkoersen, waarbij een bandbreedte van 2,25% werd vastgelegd (de zogenoemde slang)
• - 

  Hield in 1972 in het kabinet krachtig vast aan het doorvoeren van bezuinigingen op diverse departementen. Mede door die opstelling ontstond er in juli 1972 een breuk in het kabinet door het uittreden van de DS'70-ministers.
• - 

  Op 11 januari 1972 verwierp de Eerste Kamer met 53 tegen 8 stemmen de door hem verdedigde ontwerp-Comptabiliteitswet. Het wetsvoorstel was door zijn voorganger Witteveen in 1964 ingediend en in 1970 in de Tweede Kamer verdedigd. (7.760)

• - 

  Bracht in 1970 een nieuwe Volkstellingenwet (Stb. 323) tot stand. Net als voorheen moest eens in de tien jaar een algemene volkstelling worden gehouden, maar de telling zou worden gehouden over een periode van twee jaar (1980 en 1981). De wet bleef onuitgevoerd en werd later ingetrokken. (10.091)
• - 

  Bracht in 1971 een wet (Stb. 269) tot Goedkeuring van deelname van de Staat in de N.V. Urenco (Ultracentrifuge Nederland) tot stand en samen met staatssecretaris De Koster een wet (Stb. 280) tot goedkeuring van een te Almelo tot stand gekomen overeenkomst met het Verenigd Koninkrijk en de Bondsrepubliek over samenwerking bij de ontwikkeling en exploitatie van het gasultracentrifugeprocedé voor de produktie van verrijkt uranium. De wetsvoorstellen waren in 1969 ingediend door minister De Block. (10.469 & 10.733)
• - 

  Bracht in 1972 samen met staatssecretaris Scholten wetten (Stb. 613) tot wijziging van de structuur van de inkomstenbelasting tot stand. Dit leidde onder andere tot de fiscale verzelfstandiging van het inkomen uit arbeid van de gehuwde vrouw, tot verhoging van de belastingvrije voet en tot een tegemoetkoming aan onvolledige gezinnen. Er kwamen negen tariefschijven. (11.879)
• - 

  Bracht in 1972 samen met staatssecretaris Scholten een wet (Stb. 696) inzake unificatie van accijnzen met België en Luxemburg tot stand. (11.938)
• - 

  Bracht in 1973 samen met minister Boersma een wet tot stand tot wijziging van de Landbouwwet, de Financiële-Verhoudingswet 1960 en de Provinciewet in verband met invoering van eigen middelen van de Europese Gemeenschappen. Voor die eigen middelen draagt Nederland opbrengsten van landbouwheffingen over aan de EG. Dit ging ten koste van het Gemeente- en provinciefonds, maar daarvoor vond compensatie plaats. (11.654)

• - 

  Was al in 1965 kandidaat-staatssecretaris voor middenstandszaken. Omdat de ARP'er Bakker echter een overstap naar Binnenlandse Zaken weigerde en ook Den Uyl Bakker als staatssecretaris wenste, ging dit niet door.
• - 

  Leidde tijdens de formatie van 1971 een werkgroep van Kamerleden uit KVP, ARP, CHU, VVD en DS'70 die de financiële paragraaf van het regeerakkoord voorbereidde
• - 

  Werd in 1972 genoemd als KVP-lijsttrekker, maar het partijbestuur vond dat hij te veel vereenzelvigd was met het beleid van het kabinet-Biesheuvel

• - 

  Zijn vader was wethouder en waarnemend burgemeester van Hoofdplaat (1945-1946)

• - 

  Toen hij als 38-jarige pas minister was, vroeg een wat oudere parlementaire journalist aan een collega: "wie is toch die jongeman naast [commissievoorzitter] Nederhorst?"
• - 

  Was afkerig van persoonlijke publiciteit. Beschouwde het parlement als zijn baas waaraan hij verantwoording schuldig was en niet de media.

• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
• - 

  Het Parool 19 mei 1972
• - 

  De Volkskrant, 25 augustus 1990
• - 

  Joost Pijpker, "Zuinige minister, topbankier en 'gifkikker', NRC Weekend 20 en 21 juli 2019
• - 

  Harry Notenboom, "In memoriam Roelof Nelissen (1931-2019)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019, 157

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.