Mr. R.J. (Roelof) Nelissen

foto Mr. R.J. (Roelof) Nelissen
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotobureau Stokvis
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Intelligente KVP'er uit Zeeuws-Vlaanderen, die al jong door zijn gemakkelijke omgang met mensen bekwaam leiding gaf aan de organisatie van katholieke middenstanders. Zoon van een polderopzichter, tevens enige tijd waarnemend burgemeester. Kleine, hardwerkende en sobere man, die in de Tweede Kamerfractie snel een belangrijke positie kreeg. Begin 1970 werd hij tussentijds minister van Economische Zaken in kabinet-De Jong i als opvolger van De Block i. Was in het kabinet-Biesheuvel i minister van Financiën en viceminister-president. Speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van de kabinetscrisis in 1972 door vast te houden aan zijn bezuinigingsdoelen. Stond bekend vanwege een soms wat opvliegend karakter. Na zijn politieke loopbaan topman van de AMRO-bank, die hij in 1990 met ABN liet fuseren.

KVP
in de periode 1963-1973: lid Tweede Kamer, minister, viceminister-president

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Roelof Johannus (Roelof)

geboorteplaats en -datum
Hoofdplaat, 4 april 1931

overlijdensplaats en -datum
Hilversum, 18 juli 2019

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • KVP (Katholieke Volkspartij), tot 11 oktober 1980
  • CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

3.

Hoofdfuncties/beroepen (9/15)

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 5 juni 1963 tot 14 januari 1970
  • minister van Economische Zaken, van 14 januari 1970 tot 6 juli 1971
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 6 juli 1971
  • minister van Financiën en viceminister-president, van 6 juli 1971 tot 11 mei 1973
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 december 1972 tot 7 maart 1973
  • lid Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1 september 1974 tot 1979
  • vicevoorzitter Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1979 tot 1 juni 1983
  • voorzitter Raad van Bestuur N.V. Amro-Bank, van 1 juni 1983 tot 1 september 1990
  • voorzitter Raad van Bestuur N.V. ABN AMRO Holding, van 1 september 1990 tot 14 mei 1992

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/32)

  • voorzitter Stichting Administratiekantoor Douwe Egberts Sara Lee, vanaf november 1993
  • voorzitter Commissie van Beheer Singer Laren (later erevoorzitter)

afgeleide functies, presidia etc. (2/4)
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp jaarrekening ondernemingen en enquêterecht ondernemingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 juni 1968 tot 14 januari 1970
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet op de Ondernemingsraden 1970 (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 oktober 1969 tot 14 januari 1970

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was woordvoerder volkshuisvesting (huurbeleid), middenstandsaangelegenheden en financiën van de KVP in de Tweede Kamer. Hield zich verder onder meer bezig met economische zaken.

opvallend stemgedrag (0/3)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/8)
  • Bereikte in juni 1972 in Luxemburg met zijn EEG-collega's overeenstemming over een nieuw stelsel van vaste wisselkoersen, waarbij een bandbreedte van 2,25% werd vastgelegd (de zogenoemde slang)
  • Hield in 1972 in het kabinet krachtig vast aan het doorvoeren van bezuinigingen op diverse departementen. Mede door die opstelling ontstond er in juli 1972 een breuk in het kabinet door het uittreden van de DS'70-ministers.
  • Op 11 januari 1972 verwierp de Eerste Kamer met 53 tegen 8 stemmen de door hem verdedigde ontwerp-Comptabiliteitswet. Het wetsvoorstel was door zijn voorganger Witteveen in 1964 ingediend en in 1970 in de Tweede Kamer verdedigd. (7.760)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/5)
  • Bracht in 1972 samen met staatssecretaris Scholten wetten (Stb. 613) tot wijziging van de structuur van de inkomstenbelasting tot stand. Dit leidde onder andere tot de fiscale verzelfstandiging van het inkomen uit arbeid van de gehuwde vrouw, tot verhoging van de belastingvrije voet en tot een tegemoetkoming aan onvolledige gezinnen. Er kwamen negen tariefschijven. (11.879)
  • Bracht in 1972 samen met staatssecretaris Scholten een wet (Stb. 696) inzake unificatie van accijnzen met België en Luxemburg tot stand. (11.938)
  • Bracht in 1973 samen met minister Boersma een wet tot stand tot wijziging van de Landbouwwet, de Financiële-Verhoudingswet 1960 en de Provinciewet in verband met invoering van eigen middelen van de Europese Gemeenschappen. Voor die eigen middelen draagt Nederland opbrengsten van landbouwheffingen over aan de EG. Dit ging ten koste van het Gemeente- en provinciefonds, maar daarvoor vond compensatie plaats. (11.654)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Was al in 1965 kandidaat-staatssecretaris voor middenstandszaken. Omdat de ARP'er Bakker echter een overstap naar Binnenlandse Zaken weigerde en ook Den Uyl Bakker als staatssecretaris wenste, ging dit niet door.
  • Leidde tijdens de formatie van 1971 een werkgroep van Kamerleden uit KVP, ARP, CHU, VVD en DS'70 die de financiële paragraaf van het regeerakkoord voorbereidde
  • Werd in 1972 genoemd als KVP-lijsttrekker, maar het partijbestuur vond dat hij te veel vereenzelvigd was met het beleid van het kabinet-Biesheuvel

uit de privésfeer
  • Zijn vader was wethouder en waarnemend burgemeester van Hoofdplaat (1945-1946)

anekdotes en citaten
  • Toen hij als 38-jarige pas minister was, vroeg een wat oudere parlementaire journalist aan een collega: "wie is toch die jongeman naast [commissievoorzitter] Nederhorst?"
  • Was afkerig van persoonlijke publiciteit. Beschouwde het parlement als zijn baas waaraan hij verantwoording schuldig was en niet de media.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
  • Het Parool 19 mei 1972
  • De Volkskrant, 25 augustus 1990
  • Joost Pijpker, "Zuinige minister, topbankier en 'gifkikker', NRC Weekend 20 en 21 juli 2019
  • Harry Notenboom, "In memoriam Roelof Nelissen (1931-2019)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019, 157

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.