J.J. (Koos) Vorrink

foto J.J. (Koos) Vorrink
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Charismatische en dominante sociaaldemocratische voorman in het interbellum en in de eerste naoorlogse jaren. Aanvankelijk onderwijzer. Leidde met veel bezieling de socialistische jeugdbeweging AJC en was voorzitter van de SDAP en na de oorlog van de PvdA. Was actief in het verzet, onder andere bij Het Parool. In 1945-1946 regeringscommissaris voor het toezicht op politieke delinkwenten. Fel anticommunistisch en daarom ook onderwerp van een communistische lastercampagne. In de Tweede Kamer defensiewoordvoerder van de PvdA. Goed organisator maar met een autoritaire stijl.

SDAP, PvdA
in de periode 1937-1954: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, partijvoorzitter

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Jacobus Jan (Koos)

geboorteplaats en -datum
Vlaardingen, 7 juni 1891

overlijdensplaats en -datum
Amsterdam, 19 juli 1955

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), van 1918 tot 9 februari 1946
  • PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 9 februari 1946

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/12)

  • voorzitter AJC (Arbeiders Jeugd Centrale), van mei 1927 tot 1 april 1934
  • voorzitter SDAP, van 1 april 1934 tot 9 februari 1946
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1935 tot 4 juni 1946
  • regeringsgemachtigde in algemene dienst, belast met toezicht op arrestatie en bewaking van politieke delinquenten, ministerie van Algemene Oorlogsvoering, van 25 juli 1945 tot 9 mei 1946
  • voorzitter PvdA, van 9 februari 1946 tot 23 februari 1955 (uitgeschakeld door een ongeval in 1949 en afwezig vanwege ziekte vanaf begin 1953)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 4 juni 1946 tot 19 september 1954

gevangenschap/internering
  • geïnterneerd gevangenenkamp te Haaren (N.Br.), van 2 april 1943 tot april 1944 (werd op 1 april in Eindhoven gearresteerd)
  • geïnterneerd concentratiekamp te Sachsenhausen, van april 1944 tot mei 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/25)

  • lid Legercommissie, van 16 juni 1947 tot juli 1948
  • lid Defensiecommissie, van juli 1948 tot 1954

afgeleide functies, presidia etc. (2/5)
  • voorzitter begrotingscommissie voor Oorlog en Marine (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 27 september 1950 tot 17 september 1953
  • voorzitter vaste commissie voor Oorlog en Marine (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 17 september 1953 tot 16 november 1953

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich in de Eerste Kamer vooral bezig met buitenlandse zaken
  • Interpelleerde op 11 januari 1938 minister Patijn over de stappen door de regering gedaan of te doen inzake de erkenning van de koning van Italië als keizer van Ethiopië
  • Was defensiewoordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Moest in mei 1946 ontslag nemen als regeringsgemachtigde nadat hij openlijk kritiek had geuit op het in zijn ogen lakse vervolgingsbeleid ten aanzien van Arnold Meijer. Minister Kolfschoten beschouwde die kritiek als ongewenste inmenging en dreigde met een ministeriële crisis.
  • Leider, propagandist en organisator van de socialistische jeugdbeweging
  • Charismatisch redenaar, met grote retorische kwaliteiten

uit de privésfeer (3/8)
  • Raakte in januari 1949 zwaar gewond bij een vliegtuigongeluk in Denemarken, op een missie om bij de Noorse regering begrip te vragen voor het Nederlandse Indiëbeleid.
  • Kreeg in februari 1955 een beroerte
  • Van hem staat bij het Koos Vorrinkhuis (een NIVON-huis) in Lage Vuursche een borstbeeld

verkiezingen
  • Werd in 1935 en 1937 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • "Wat deed Koos Vorrink? De klare taal der feiten" (Amsterdam, 1948
  • C.H. Wiedijk, "Koos Vorrink" (1986)
  • A.A.de Jonge, "Vorrink, Jacobus Jan (1891-1955)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 590
  • C.H. Wiedijk en G. Harmsen, "Vorrink, Jacobus Jan", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel III, 221
  • Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.