Één jaar oorlog in Oekraïne: hoe gaan we ermee om? Drie analyses van het Montesquieu Instituut

vrijdag 24 februari 2023, 11:15
President Michel visits Ukraine
Bron: The Council of the European Union

DEN HAAG (PDC i) - Vandaag is het één jaar geleden dat Russische troepen de Oekraïense grenzen overstaken en de oorlog begon. Wereldwijd heeft de invasie de alertheid voor geopolitieke spanningsvelden aangescherpt. In Europa herwogen we begrippen als soevereiniteit en vrijheid, maar ook economische afhankelijkheid, neem de energiecrisis. Oorlog kwam opeens heel dichtbij en liet ons inzien dat vrede geen vanzelfsprekendheid is, ons continent bleek daarop geen uitzondering. Inmiddels is er op vele fronten steun aan Oekraïne gemobiliseerd. Via het nieuws, sociale media en andere beelden leven veel Europeanen (inclusief Nederlanders) van dag tot dag mee met Oekraïners aan het front, in verwoeste steden, of ontheemd in buurlanden.

Mild uitgedrukt verkeerde de wereld een jaar geleden in grote schok en angst. Nog steeds brengt de oorlog veel onzekerheid en afkeuring. Om deze reden biedt deze dag een passend moment om stil te staan bij de houding en reactie op de invasie van Nederland, de EU maar ook het globale publiek. Is deze houding veel veranderd ten opzichte van een jaar geleden? Met dank aan de auteurs Giselle Bosse, Viriginie Mamadouh, Herman van der Wusten en Sanne Boekholt, een terugblik op hoe de oorlog in Oekraïne wordt ontvangen.

1.

Nederlands defensiebeleid

Sanne Boekholt

Nederland staat achter Oekraïne. Zowel minister van defensie Ollongren als minister-president Rutte spraken zich verleden week uit in de krant. De regering is eensgezind: Nederland is vooruitstrevend in haar steun aan Oekraïne, ook in vergelijking tot andere Europese landen. Zelfs defensie-middelen worden gedeeld, terwijl er juist op het gebied van defensieuitgaven jaren is bezuinigd. Putten we uit een lege bron?

2.

De Europese politieke houding tegenover Oekraïne sinds de Russische invasie

Giselle Bosse

De reactie van de EU op de Russische oorlog tegen Oekraïne in 2022 wordt algemeen beschreven als ongekend qua reikwijdte en onverwachte snelheid, waaruit een zeldzame eenheid tussen haar lidstaten bleek. Een jaar later, en zonder dat er een einde aan de Russische oorlog in zicht is, rijst de vraag hoe goed de EU erin is geslaagd de overgang te maken van haar opmerkelijke 'crisis reactie' naar het ontwikkelen van strategieën voor de langere termijn om Oekraïne te ondersteunen.

Dit artikel geeft een overzicht van de acties van de EU ten aanzien van Oekraïne op vier hoofdgebieden: (a) de integratie van vluchtelingen uit Oekraïne, (b) de toetreding van Oekraïne tot de EU, (c) de militaire en financiële hulp van de EU aan Oekraïne en (d) de doeltreffendheid van de sancties.

3.

Publieke opinie over de oorlog

Virginie Mamadouh & Herman van der Wusten

Op 24 februari 2022 werden Kyiv en andere Oekraïense steden gebombardeerd en viel het Russische leger Oekraïne binnen. Zo escaleerde de Russisch-Oekraïense oorlog die eind februari 2014 was begonnen met de Russische interventie op de Krim en later in de Donbas.

Een jaar later zijn miljoenen ontheemd, meerdere steden van de kaart geveegd en woedt een bloedige grondoorlog voort. De gevolgen zijn ook buiten het Oekraïense grondgebied rampzalig. Verdere escalatie met de betrokkenheid van legers van andere landen en/of kernwapens is niet denkbeeldig.