Commissie verzoekt 18 lidstaten de eengemaakte EU-markt voor gereglementeerde beroepen te versterken

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op donderdag 2 december 2021.

Vandaag onderneemt de Commissie juridische stappen tegen 18 lidstaten omdat zij de EU i-regels voor de beoordeling van de evenredigheid van nieuwe reglementering van beroepen niet naar behoren uitvoeren.

De richtlijn betreffende een evenredigheidsbeoordeling voorafgaand aan een nieuwe reglementering van beroepen uit 2018 verplicht de lidstaten ervoor te zorgen dat alle vereisten voor beroepen die zij invoeren noodzakelijk en evenwichtig zijn. De richtlijn bevat een reeks criteria om onnodig omslachtige nationale regels te voorkomen die het voor gekwalificeerde kandidaten moeilijk kunnen maken tot een breed scala aan beroepen toegang te krijgen of deze uit te oefenen. Een gebrekkige uitvoering van de EU-regels inzake evenredigheidsbeoordelingen kan uiteindelijk de consumenten benadelen in de vorm van buitensporige prijzen, de ontwikkeling van innovatieve diensten ondermijnen of zelfs leiden tot onvoldoende toegang tot belangrijke diensten. De richtlijn is een krachtig instrument om de toegang tot en de uitoefening van gereglementeerde activiteiten door beroepsbeoefenaren in de hele EU te vergemakkelijken. De vandaag genomen maatregelen om ervoor te zorgen dat de richtlijn correct wordt uitgevoerd, zullen ertoe bijdragen onevenredige belemmeringen op de eengemaakte markt te voorkomen of weg te nemen, in overeenstemming met de doelstellingen van het EU-actieplan voor de handhaving van de eengemaakte markt.

Dit probleem treft veel Europeanen: ongeveer 50 miljoen mensen, 22 % van de Europese beroepsbevolking, werken in beroepen waartoe alleen personen met specifieke kwalificaties toegang hebben of beroepen met een specifieke beschermde titel, zoals advocaat of apotheker. Vaak zullen er ook specifieke eisen worden gesteld aan de wijze waarop het beroep kan worden uitgeoefend, zoals beperkingen in wie de aandelen van die ondernemingen mag bezitten of hoe deze diensten mogen worden geadverteerd. Ervoor zorgen dat dergelijke regels gerechtvaardigd en evenredig zijn, levert concrete voordelen op voor Europese burgers, zowel voor beroepsbeoefenaren als voor consumenten.

Inbreukprocedures

Na een grondige beoordeling van de nationale omzettingsmaatregelen constateerde de Commissie dat sommige lidstaten verschillende voorschriften niet naar behoren hadden uitgevoerd en dat het risico bestond dat de richtlijn in de praktijk niet doeltreffend zou zijn. Daarom heeft zij besloten een inbreukprocedure in te leiden tegen Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Kroatië, Litouwen, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Tsjechië en Zweden.

De belangrijkste problemen die de Commissie heeft vastgesteld, zijn:

  • er niet in slagen alle soorten reglementeringen, zoals die welke door beroepsverenigingen zijn vastgesteld, te bestrijken;
  • de onjuiste omzetting van de criteria van de evenredigheidsbeoordeling, zoals het waarborgen van de noodzaak van de nieuwe reglementering in het licht van andere reeds bestaande regels;
  • niet voor de nodige procedurele waarborgen zorgen, zoals objectiviteit van beoordelingen, doeltreffende mechanismen voor toezicht achteraf en doeltreffende informatieverstrekking aan en betrokkenheid van belanghebbenden.

Alle betrokken lidstaten hebben twee maanden de tijd om te reageren op de argumenten die de Commissie heeft aangevoerd; doen zij dat niet, dan kan de Commissie besluiten hun een met redenen omkleed advies te sturen.

Samenwerken om het reglementeringskader voor professionele zakelijke diensten te vereenvoudigen

Hoewel juridische stappen soms gerechtvaardigd zijn, werkt de Commissie ook samen met de lidstaten om ervoor te zorgen dat beroepsreglementering “geschikt is voor het beoogde doel”.

In juli 2021 heeft de Commissie geactualiseerde hervormingsaanbevelingen aangenomen met betrekking tot de reglementering van zeven professionele zakelijke diensten: architecten, ingenieurs, advocaten, accountants, octrooigemachtigden, vastgoedmakelaars en toeristengidsen. Deze aanbevelingen helpen om na te gaan welke mogelijkheden er zijn om de huidige nationale reglementering te hervormen.

Hoewel de Commissie concludeerde dat de vooruitgang sinds de vaststelling van de eerste reeks aanbevelingen in 2017 zeer beperkt was, hebben sommige lidstaten wel nuttige hervormingen doorgevoerd:

  • Polen heeft de minimumtarieven afgeschaft die Poolse octrooigemachtigden aan consumenten moesten aanrekenen.
  • België heeft het beroep van accountant hervormd door het aandeelhouderschap open te stellen voor investeerders van buiten het beroep, waardoor accountantskantoren nu gemakkelijker financiering zullen kunnen aantrekken.
  • Kroatië heeft afgezien van zijn plannen om accountants een vergunningsverplichting op basis van een vooraf bepaalde reeks kwalificaties op te leggen.

De Commissie en de lidstaten werken ook samen in het kader van de taskforce voor de handhaving van de eengemaakte markt (Single Market Enforcement Task Force - SMET) om belemmeringen voor de eengemaakte markt aan te pakken, zoals voorafgaande controles van kwalificaties voor tijdelijke dienstverlening en buitensporige vereisten voor documenten die moeten worden verstrekt voor de erkenning van beroepskwalificaties.

In september 2021 publiceerde de SMET zijn eerste verslag met tastbare resultaten: na slechts enkele maanden werk van de taskforce waren voor meer dan 210 beroepen de vereisten voor voorafgaande controle van kwalificaties afgeschaft. De lidstaten onderzoeken ook hun bestaande regels en praktijken om na te gaan welke daarvan kunnen worden afgeschaft.

Individuele bijstand aan burgers en bedrijven

Burgers of bedrijven in de EU die in een andere lidstaat met belemmeringen worden geconfronteerd, kunnen concrete hulp krijgen via het SOLVIT-netwerk. Dit netwerk van centra van nationale overheden lost problemen op in verband met de onjuiste toepassing van EU-regels door nationale autoriteiten. Op het gebied van de erkenning van beroepskwalificaties heeft SOLVIT in 2019-2020 meer dan 260 beroepsbeoefenaren geholpen bij problemen in verband met de erkenning van hun beroepskwalificaties en in 80 % van de gevallen bevredigende oplossingen gevonden.

Een concreet recent voorbeeld is dat SOLVIT een gekwalificeerde voedingsdeskundige in Estland met een aantal jaren beroepservaring op dit gebied heeft geholpen. Hij verzocht om erkenning van zijn beroepskwalificaties in Cyprus, maar de Cypriotische autoriteiten eisten academische erkenning van zijn diploma. SOLVIT benadrukte dat dit niet in overeenstemming was met de EU-regels om de toegang tot de arbeidsmarkt in een ander land te vergemakkelijken. De Cypriotische autoriteiten hebben dit erkend, de Estse kwalificaties aanvaard en de beroepserkenningsprocedure voortgezet. Dankzij SOLVIT werden de kwalificaties erkend en kon de aanvrager in Cyprus in zijn vakgebied gaan werken.

Achtergrond

De richtlijn betreffende een evenredigheidsbeoordeling is op 28 juni 2018 aangenomen als een van de vier initiatieven van het dienstenpakket van 2017. De uiterste datum voor de omzetting van de nieuwe regels in de lidstaten was 30 juli 2020.

Met de richtlijn moeten onnodige belemmeringen voor de toegang tot en de uitoefening van gereglementeerde activiteiten door beroepsbeoefenaren worden voorkomen door de lidstaten te verplichten voordat nieuwe reglementering van beroepen wordt vastgesteld, de evenredigheid ervan te beoordelen aan de hand van een gemeenschappelijke reeks criteria. Bovendien draagt de richtlijn bij tot de transparantie van het regelgevingsproces door te eisen dat deze beoordelingen openbaar worden gemaakt via de databank van gereglementeerde beroepen. De lidstaten wordt verzocht alle relevante belanghebbenden naar behoren te informeren en bij de evenredigheidsbeoordeling te betrekken. Verder moeten de lidstaten de evenredigheid van hun regels na de vaststelling ervan blijven monitoren en rekening houden met relevante ontwikkelingen zoals technologische innovatie.

Meer informatie

Inbreukendatabank

Inbreukprocedure van de EU

Inbreukprocedure december

Aanbevelingen voor hervormingen

Het SOLVIT-netwerk