Debat over het "Fit for 55"-klimaatpakket van de Europese Commissie

Met dank overgenomen van Tweede Kamer der Staten Generaal (Tweede Kamer) i, gepubliceerd op donderdag 28 oktober 2021, 8:01.

27 oktober 2021, debat - Met het "Fit for 55"-klimaatpakket wil de Europese Commissie de uitstoot van broeikasgassen terugdringen. De Kamer debatteert erover met staatssecretaris Yeşilgöz (Economische Zaken en Klimaat), minister Visser (Infrastructuur), staatssecretaris Van Weyenberg (Infrastructuur) en staatssecretaris Vijlbrief (Financiën).

De Europese Unie moet in 2030 55% minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. In het "Fit for 55"-pakket komt de Europese Commissie met een reeks aan voorstellen om dit te bereiken. Europa geeft hiermee een wereldwijd signaal af over het klimaat en voert de druk op andere landen op om ambitieuzer te zijn, zegt Yeşilgöz.

Yeşilgöz benadrukt dat de onderhandelingen over het pakket nog moeten beginnen en zeker een jaar zullen vergen. Elke zes weken krijgt de Kamer de tussenstand van de onderhandelingen toegestuurd. Er zal ook een tijdlijn met de belangrijke beslismomenten met de Kamer worden gedeeld.

Effectiviteit

We kunnen als Europa een vuist maken met klimaatbeleid, zegt Bontenbal (CDA i). Hij vraagt zich wel af of het pakket effectief is. Te veel instrumenten voor hetzelfde doel inzetten, kan ertoe leiden dat ze elkaar gaan ondermijnen. Yeşilgöz zegt toe dat zij er op verschillende momenten op terug zal komen of de maatregelen goed met elkaar samenhangen.

De plannen van de Europese Commissie bevatten vooral gratis geld voor multinationals, ten koste van burgers, meent Leijten (SP i). Zij wil dat de investeringen in de fossiele industrie worden afgebouwd en dat de kap van oerwouden stopt. Anders heeft bijvoorbeeld het beprijzen van vliegtickets geen zin.

Onze bespaarde energie wordt binnen enkele dagen in de lucht geblazen door Chinese kolencentrales, zegt Jansen (FVD i). Waarom spannen we ons dan überhaupt in voor CO2-reductie?

Betaalbaarheid

Het doel van een reductie van 55% onderschrijven wij, zegt Erkens (VVD i), maar de betaalbaarheid van een deel van het pakket is een grote zorg. Hij wil ook niet dat geld van Nederlandse huishoudens naar het Europees sociaal klimaatfonds gaat.

Wij zullen als rijke lidstaat veel moeten bijdragen en weinig terugkrijgen, vreest Eerdmans (JA21 i). Hij wil dat de onderhandelingen worden opgeschort totdat een onderzoek naar de sociaaleconomische gevolgen van het pakket met de Kamer zijn besproken.

Yeşilgöz begrijpt die zorgen, maar denkt dat andere maatregelen nog duurder zullen uitpakken voor Nederland. Zij belooft hier in een brief nader op in te gaan.

We worden al decennia bang gemaakt dat de aarde zal vergaan, zegt Kops (PVV i). Er wordt ons daarmee klimaatbeleid "door de strot geduwd" dat ons verarmt en onze vrijheid beperkt, aldus de PVV'er.

Thijssen (PvdA i) is juist hoopvol gestemd over het pakket. Wel maakt hij zich zorgen over de verwachte lastenverzwaring van €200 per huishouden. Hij wil dat mensen voor die kostenstijging gecompenseerd worden.

Elektrisch rijden, treinverkeer en luchtvaart

Nederland loopt voorop als het gaat om het faciliteren van elektrisch rijden, constateert Boucke (D66 i). Hij wil dat ook andere Europese landen eerder afscheid nemen van benzineauto's en dat het kabinet zich inspant voor een snel Europees treinnetwerk. Staatssecretaris Van Weyenberg zegt de Kamer begin november te zullen informeren over de kabinetsinzet voor spoorvervoer. Nederland zet zich met andere landen in om benzine- en dieselauto's in heel Europa in 2030 uit te faseren.

Van der Lee (GroenLinks) wil weten of de gratis emissierechten voor de luchtvaart versneld kunnen worden afgebouwd. Minister Visser zegt dat de luchtvaart in 2027 geen beroep meer kan doen op die gratis rechten. Aan de Europese Commissie zal gevraagd worden of de afbouw sneller kan.

Zijn de maatregelen voor de luchtvaart en de scheepvaart wel proportioneel, vraagt Stoffer (SGP) zich af. Tekenen we hiermee niet voor het einde van de Rotterdamse haven en van Schiphol? Het kabinet zal eind dit jaar of begin volgend jaar aan de Kamer melden wat al deze maatregelen betekenen voor de luchtvaart en de zeevaart, reageert Visser.

Grensoverschrijdende projecten

Europese samenwerking tussen landen kan de transitie effectiever maken. De Europese Commissie wil daarom grensoverschrijdende projecten voor hernieuwbare energie verplicht stellen. Dassen (Volt) vindt de invulling daarvan door het Nederlandse kabinet nog te vrijblijvend. Hij wil graag dat er onderzoek wordt gedaan naar de mogelijkheden voor samenwerking met andere lidstaten.

Landbouwbeleid

De klimaatmaatregelen maken de productie van voedsel duurder, waarschuwt Van der Plas (BBB). Er zijn nu al tuinders die de kassen leeg hebben staan door de hoge energieprijzen.

Volgens Grinwis (ChristenUnie) zijn tuinders er juist bij gebaat als ze niet meer afhankelijk zijn van Russisch gas. Maar de nieuwe maatregelen kunnen volgens hem voor boeren wel "lelijk gaan stapelen".

Teunissen (PvdD) hekelt het in haar ogen tegenstrijdige landbouwbeleid van de EU. Vlees is nu veel te goedkoop, terwijl de schade die mest en stikstof aanrichten groot is. Aan dergelijke factoren die de klimaatcrisis aanjagen, doet dit pakket niets, zegt de PvdD-woordvoerder.

De Kamer stemt op 2 november over de ingediende moties.