Verklaring van de Commissie betreffende de consultatie van de lidstaten over de toekomst van het tijdelijke steunkader - Hoofdinhoud
Vandaag heeft de Europese Commissie de lidstaten ter consultatie een conceptvoorstel toegezonden om het tijdelijke steunkader te verlengen tot 30 juni 2022. Daarin tekent zij ook het traject uit om de crisissteun stapsgewijs uit te faseren nu de Europese economie zich aan het herstellen is. Daarom ook is het voorstel dat, om dit herstel verder te bespoedigen, het toepassingsgebied van het tijdelijke steunkader wordt verruimd zodat voor een beperkte periode steun kan worden verleend voor toekomstgerichte investeringen en de versterking van de solvabiliteit van ondernemingen.
Op 19 maart 2020 had de Commissie het tijdelijke steunkader een eerste maal goedgekeurd. Tot dusver heeft de Commissie voor alle lidstaten samen meer dan 650 besluiten goedgekeurd, onder meer op basis van het tijdelijke steunkader. Daarmee maakte zij de weg vrij voor in totaal meer dan 3 biljoen EUR noodzakelijke en evenredige steun aan ondernemingen die door uitbraak van het coronavirus werden getroffen.
Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid: “Eindelijk zien we licht aan het einde van de tunnel nu de Europese economie krachtig opveert dankzij de indrukwekkende vooruitgang bij de vaccinaties en het heropenen van ons sociale en economische leven. Toch mogen we de verschillen tussen lidstaten niet uit het oog verliezen en moeten we vermijden dat er cliff-edge-effecten ontstaan wanneer de overheidssteun wordt stopgezet. Daarom is ons voorstel om de maatregelen voor crisissteun stapsgewijs uit te faseren, zodat de lidstaten en het bedrijfsleven zich kunnen aanpassen. Een en ander zou dan worden geflankeerd door maatregelen om particuliere investeringen aan te zwengelen en te mobiliseren tijdens de herstelfase. Bij de keuze hoe het verder gaat, zullen we rekening houden met de standpunten van alle lidstaten en de noodzaak om daadwerkelijke concurrentie op de eengemaakte markt te beschermen.”
Zoals reeds aangekondigd bij de recentste verlenging van het tijdelijke steunkader in januari 2021, beslist de Commissie nu hoe het, gezien de economische ontwikkelingen, verder moet met het tijdelijke steunkader - zonder dat een en ander ten koste gaat van het gelijke speelveld op de interne markt. Meer bepaald zou, volgens de economische zomerprognose 2021 van de Commissie, het bbp in zowel de EU als de eurozone groeien met 4,8 % in 2021 en met 4,5 % in 2022. Het voorstel houdt ook rekening met de eerste feedback die van lidstaten is ontvangen in het kader van een enquête die de Commissie op 1 juni 2021 openstelde.
Op basis van dit alles is het voorstel van de Commissie om de bestaande maatregelen uit het tijdelijke steunkader beperkt te verlengen - tot 30 juni 2022. Daarnaast zou er ook een aantal gerichte aanpassingen komen. In het licht van het economisch herstel dat zich aftekent, zou de voorgestelde beperkte verlenging van het tijdelijke steunkader ervoor moeten zorgen dat bedrijven die nog steeds van de crisis te lijden hebben, niet plots de noodzakelijke steun zien wegvallen, maar dat de uitfasering van de steun gecoördineerd verloopt. Bij die uitfasering zal ook rekening moet worden gehouden met het feit dat in de verschillende lidstaten de bedrijfstakken zich niet allemaal op dezelfde wijze herstellen.
Daarnaast stelt de Commissie voor om het toepassingsgebied van het tijdelijke steunkader te verruimen en zo het lopende economische herstel te schragen en te versnellen zonder dat een en ander ten koste gaat van een daadwerkelijke mededinging. De lidstaten zouden daartoe voor een beperkte periode na 30 juni 2022 de volgende maatregelen kunnen toekennen:
-
-Maatregelen om investeringen in een duurzame economie te ondersteunen, en zo lidstaten te helpen de investeringskloof te dichten die door de crisis is geslagen. Die maatregelen moeten wel de nodige garanties bieden tegen buitensporige verstoringen van de mededinging, zoals de eis dat ze voor een brede groep begunstigden moeten gelden en beperkt in omvang moeten zijn; en
-
-Maatregelen om de solvabiliteit te ondersteunen en zo particuliere middelen en investeringen in ondernemingen aan te trekken, met name in het midden- en kleinbedrijf (mkb) en bij kleine midcaps. Deze bedrijven zijn veelal afhankelijk van bancaire kredietverlening en hebben nu misschien zelfs meer schulden dan vóór de crisis. Dergelijke maatregelen zouden dit soort bedrijven toegang moeten bieden tot eigenvermogensfinanciering, via particuliere intermediairs, omdat het voor hen vaak moeilijk is om deze vorm van financiering op eigen kracht aan te trekken.
De lidstaten krijgen nu de gelegenheid opmerkingen te formuleren over het conceptvoorstel van de Commissie. De Commissie zal dan beslissen hoe het verder loopt, mede rekening houdende met de ontvangen feedback.
Achtergrond
Het tijdelijke steunkader is goedgekeurd op 19 maart 2020 en is een eerste maal gewijzigd op 3 april 2020. Met die wijziging kregen overheden meer mogelijkheden om steun te verlenen voor onderzoek naar, tests en de productie van producten om de uitbraak van het coronavirus te bestrijden, om banen te beschermen en om de economie verder te stutten. Op 8 mei 2020 heeft de Commissie een tweede wijziging goedgekeurd. Daarmee werd het toepassingsgebied van het tijdelijke steunkader uitgebreid naar maatregelen voor herkapitalisatie en achtergestelde schuld. Op 29 juni 2020 heeft de Commissie een derde wijziging goedgekeurd waarbij het toepassingsgebied van het tijdelijke steunkader werd uitgebreid om micro-, kleine en startende ondernemingen verder te ondersteunen en particuliere investeringen te stimuleren. Op 13 oktober 2020 heeft de Commissie het tijdelijke steunkader verlengd tot en met 30 juni 2021 (behalve voor herkapitalisatiemaatregelen, die tot en met 30 september 2021 kunnen worden toegekend). Daarmee kregen de lidstaten de mogelijkheid om bij te dragen in een deel van de ongedekte vaste kosten van ondernemingen die door de crisis zijn getroffen. Op 28 januari 2021 heeft de Commissie het tijdelijke steunkader een vijfde maal aangepast. Nu werd het toepassingsgebied verruimd door de plafonds op te trekken en door de mogelijkheid te bieden om - tot eind 2022 - bepaalde terugbetaalbare instrumenten om te zetten in directe subsidies.