EU ambassadors endorse update to legislation on access to justice in environmental matters (Aarhus Regulation)

Met dank overgenomen van Raad van de Europese Unie (Raad) i, gepubliceerd op vrijdag 23 juli 2021, 14:00.

De ambassadeurs bij de EU hebben het voorlopig politiek akkoord met het EP over herziening van de Aarhus-verordening goedgekeurd. Zo wordt de verordening volledig in overeenstemming gebracht met het Verdrag van Aarhus. De verordening bepaalt hoe de EU en haar lidstaten uitvoering moeten geven aan het internationale verdrag, dat de toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter in milieu­aangelegenheden moet waarborgen. Het voorlopige akkoord moet door beide instellingen worden goedgekeurd, waarna het formeel wordt aangenomen via de gewone wetgevingsprocedure.

De EU en de lidstaten staan achter de beginselen van het Verdrag van Aarhus. Het akkoord komt tegemoet aan de bezwaren van het comité van toezicht van het Verdrag en vormt een stevige basis om een eensgezind EU-standpunt te presenteren tijdens de vergadering van de partijen bij het Verdrag in oktober 2021.

Tamara Weingerl Požar, plaatsvervangend permanent vertegenwoordiger van Slovenië i bij de EU

Doel van het voorstel is ervoor te zorgen dat de EU volledig voldoet aan het verdrag wat betreft het recht van het publiek om een toetsing van administratieve besluiten te vragen. Dit zijn niet-wetgevingsbesluiten van een EU-instelling of -orgaan die juridische en externe gevolgen hebben en bepalingen bevatten die wegens de gevolgen ervan in strijd kunnen zijn met het milieurecht.

De onderhandelaars van Raad en Parlement kwamen onder meer overeen:

  • de toegang tot de rechter te verbreden, zodat andere partijen dan ngo's - bijvoorbeeld burgers - onder bepaalde voorwaarden om interne herziening van administratieve besluiten kunnen verzoeken. Burgers moeten aantonen dat hun rechten zijn geschonden door de vermeende inbreuk op het milieurecht en dat die schending hen - in vergelijking met het grote publiek - rechtstreeks treft; of ze moeten aantonen dat er een voldoende algemeen belang is en dat het verzoek wordt gesteund door ten minste 4000 burgers uit ten minste 5 verschillende lidstaten (met ten minste 250 burgers per lidstaat). In beide gevallen worden de burgers vertegenwoordigd door een ngo of een advocaat
  • in het toepassings­gebied van administratieve besluiten bepalingen op te nemen die uitvoerings­maatregelen op lidstaat- of EU-niveau vereisen
  • de vrijstelling van administratieve besluiten over staatssteun niet uit de verordening te schrappen (een nalevings­kwestie uit een andere zaak die het comité van toezicht op de naleving van het Verdrag van Aarhus behandelt)
  • de EU-instellingen en -organen te verplichten om herzienings­verzoeken en besluiten daarover bekend te maken

Achtergrond en volgende stappen

De EU zette het Verdrag van Aarhus in EU-wetgeving om door middel van Verordening (EG) nr. 1367/2006 (de "Aarhus-verordening"). Die verordening laat individuen en niet-gouvernementele organisaties (ngo's) toe bij de Europese rechtbanken een procedure te starten tegen besluiten van EU-instellingen en -instanties.

In 2008 diende een ngo een klacht in tegen de EU wegens niet-naleving van het Verdrag van Aarhus. Het comité van toezicht op de naleving van het verdrag oordeelde in deze zaak (C-32 van 2017) dat de EU zich niet had gehouden aan artikel 9, leden 3 en 4, van het verdrag (betreffende toegang tot de rechter door leden van het publiek).

Naar aanleiding hiervan nam de Raad in 2018 een besluit aan met een verzoek aan de Commissie om na te gaan hoe de EU gevolg kon geven aan de bevindingen van het comité van toezicht, en zo nodig een voorstel in te dienen tot wijziging van de Aarhus-verordening.

Op 14 oktober 2020 nam de Commissie een wetgevings­voorstel aan tot wijziging van de Aarhus-verordening met het oog op een beter publiek toezicht op EU-besluiten die van invloed zijn op het milieu. Dankzij de voorgestelde wijzigingen moet het makkelijker worden om EU-instellingen te vragen dergelijke besluiten te herzien, voor een betere milieubescherming.

De Raad kwam op 17 december 2020 tot een algemene oriëntatie (standpunt) over het voorstel, waarna het voorzitterschap trialoog­onderhandelingen met het Parlement kon starten.

De tekst van het voorlopig akkoord, die door de ambassadeurs van de lidstaten is goedgekeurd, zal nu ter goedkeuring aan de Commissie milieubeheer van het Parlement worden voorgelegd. Wordt de tekst goedgekeurd, dan zullen Parlement en Raad de tekst in de komende maanden in eerste lezing zonder amendementen aannemen.


1.

Relevante EU dossiers