Nieuwe OLAF-regels helpen EU-speurders en openbare aanklagers in de strijd tegen fraudeurs

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op donderdag 17 december 2020.

Vandaag heeft het Europees Parlement nieuwe regels aangenomen die de rol van het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) versterken en de weg effenen voor een vlotte samenwerking met het nieuwe Europees Openbaar Ministerie (EOM).

Het EOM zal naar verwachting begin 2021 met zijn werkzaamheden beginnen, en in de herziene Verordening 883/2013 (de zogenaamde OLAF-verordening) wordt uiteengezet hoe OLAF samen met de aanklagers van het EOM ervoor zal zorgen dat EU-financiering naar behoren wordt beschermd.

Johannes Hahn, commissaris voor Begroting en Administratie: “We beginnen in 2021 met een nieuwe begrotingsperiode en we hebben aanzienlijke middelen beschikbaar gesteld om de EU te helpen de gevolgen van de pandemie te boven te komen. Wij zijn het aan onze burgers en bedrijven verschuldigd ervoor te zorgen dat elke cent in overeenstemming met de regels wordt besteed. De uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Bureau voor fraudebestrijding OLAF, de komst van het Europees Openbaar Ministerie en de coördinatie van hun werkzaamheden binnen EU-structuren voor fraudebestrijding om fraudeurs te identificeren, te onderzoeken en te vervolgen, zullen een belangrijke stap voorwaarts zijn in de bescherming van de financiële belangen van de EU.”

OLAF en het EOM zullen beide werken aan de bescherming van de financiële belangen van de EU en elkaar aanvullen in hun optreden: het mandaat van het EOM bestrijkt 22 van de 27 lidstaten en zal zich uitsluitend toespitsen op strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen. Anderzijds zal OLAF in de hele Unie actief blijven, met een bredere focus die ook onderzoek omvat naar zowel niet-strafrechtelijke zaken die de financiële belangen van de Unie schaden als ernstig wangedrag binnen de Europese instellingen.

De nieuwe regels bepalen met name hoe OLAF en het EOM vanaf de eerste dag zullen samenwerken. Hierbij gaat het onder meer over:

  • duidelijke regels voor rapportage zodat geen enkel geval onopgemerkt blijft: OLAF brengt verslag uit aan het EOM over alle zaken die geacht worden onder de bevoegdheid van het openbaar ministerie te vallen, terwijl het EOM OLAF in kennis zal stellen van gevallen van onwettige activiteiten die gevolgen hebben voor de EU-begroting en die buiten zijn mandaat vallen;
  • duidelijke omschrijving van de complementaire taken van de beide instanties: OLAF zal zich toespitsen op de maatregelen die nodig zijn om verduisterd geld terug te vorderen of op administratieve maatregelen om de begroting tegen fraude te beschermen, terwijl het EOM zich zal concentreren op onderzoeken om strafrechtelijke aansprakelijkheid vast te stellen.

Met de herziening van de verordening wordt ook de manier versterkt waarop OLAF zijn eigen onderzoeken kan uitvoeren:

  • gestroomlijnde regels voor controles en inspecties ter plaatse, zodat OLAF zijn onderzoeksbevoegdheden in alle lidstaten doeltreffender en coherenter kan uitoefenen;
  • nieuwe regels inzake toegang voor OLAF via nationale bevoegde autoriteiten tot bankrekeninginformatie. Deze toegang is vaak van cruciaal belang is voor fraudeonderzoeken;
  • aangescherpte regels voor de fraudebestrijdingscoördinatiediensten in de lidstaten en voor de samenwerking tussen OLAF en nationale bevoegde autoriteiten vóór, tijdens en na een onderzoek;
  • sterkere waarborgen voor personen die betrokken zijn bij onderzoeken van OLAF door de aanstelling van een toezichthouder voor de behandeling van klachten over de toepassing van procedurele waarborgen en de regels die van toepassing zijn op onderzoeken, alsook de toegang van de betrokkene tot het eindverslag van OLAF in het geval van onderzoeken die uitlopen op gerechtelijke aanbevelingen.

Achtergrond

Op 23 mei 2018 heeft de Commissie haar voorstel tot wijziging van de OLAF-verordening aangenomen met twee hoofddoelstellingen: OLAF in staat stellen zijn werkzaamheden aan te passen in het licht van de oprichting van het EOM en de doeltreffendheid van de onderzoeken van OLAF te vergroten.

De Raad heeft op 4 december zijn standpunt over de nieuwe regels vastgesteld en de aanneming van de tekst door het Europees Parlement vandaag betekent dat de herziene verordening nu in het Publicatieblad van de Europese Unie kan worden bekendgemaakt. Zij treedt in werking op de 20e dag na de datum van bekendmaking in het PB.

De specifieke bepalingen inzake de samenwerking tussen OLAF en het EOM zullen van toepassing zijn vanaf de datum waarop het EOM zijn taken op het gebied van onderzoek en strafvervolging op zich neemt, naar verwachting begin 2021.

Meer informatie

V&A