Actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027: Vragen en antwoorden

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op dinsdag 24 november 2020.

Wat zijn de belangrijkste problemen die nieuwkomers ondervinden als zij naar de EU verhuizen?

Migranten en EU-burgers met een migratieachtergrond worden vaak geconfronteerd met discriminatie en ongelijkheid bij de toegang tot onderwijs, werkgelegenheid, gezondheidszorg en huisvesting. Nieuwkomers krijgen ook te maken een nieuwe cultuur, een nieuwe taal en nieuwe sociale normen als zij zich in de Europese samenleving en arbeidsmarkt willen integreren.

Hoewel iedereen de gevolgen van de coronapandemie ondervindt, kunnen mensen met een migratieachtergrond extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus door armoede, te krappe behuizing en arbeidsomstandigheden waarin het moeilijk is om voldoende fysieke afstand te bewaren.

Hoe verschilt dit actieplan van het actieplan voor integratie uit 2016?

Het nieuwe actieplan is gebaseerd op de resultaten van het actieplan uit 2016 en biedt nieuwe acties en een sterker kader voor integratie en inclusie, waarbij de klemtoon wordt gelegd op de essentiële voorwaarden voor succesvolle integratie en inclusie in een gastgemeenschap: onderwijs en opleiding, werk en vaardigheden, gezondheid en huisvesting.

In het plan komen ook horizontale kwesties aan bod: partnerschappen tussen belangrijke spelers op het vlak van integratie aanmoedigen, racisme en discriminatie aanpakken, EU-financiering voor integratie en inclusie optimaal benutten, actieve deelname van migranten en EU-burgers met een migratieachtergrond aan gastgemeenschappen bevorderen, digitale instrumenten gebruiken en de vooruitgang controleren bij het uitstippelen van het integratie- en inclusiebeleid op basis van betrouwbaar bewijsmateriaal. In het plan wordt ook rekening gehouden met de specifieke behoeften van verschillende groepen, zoals EU-burgers met een migratieachtergrond, vrouwen, religieuze minderheden en mensen met een beperking.

Hoe ondersteunt het actieplan betere banden tussen gastgemeenschappen en migranten?

Voor een duurzame en succesvolle integratie is het essentieel dat zowel mensen met een migrantenachtergrond als gastgemeenschappen actief kunnen deelnemen aan het integratieproces. Het actieplan zal lokale gemeenschappen ondersteunen door: de capaciteit van lokale en regionale overheden op te bouwen om lokale gemeenschappen te betrekken bij het opstellen en uitvoeren van integratiemaatregelen en -programma's, projecten te financieren ter bevordering van vrijwilligersactiviteiten die gezamenlijk zijn opgezet door mensen met een migrantenachtergrond en gastgemeenschappen, en mentor- en buddyprogramma's te stimuleren tussen lokale gemeenschappen en nieuwkomers. Een integratieprijs voor scholen, lokale gemeenschappen, artistieke en culturele organisaties en sport- en jeugdclubs zal hun bijdrage tot integratie en inclusie zichtbaarder maken. Die acties zullen nieuwkomers ook helpen hun verantwoordelijkheid op te nemen bij het versterken van de banden met de gastsamenleving.

Wat heeft de EU tot nu toe gedaan op het vlak van integratie?

In de eerste plaats zijn de lidstaten verantwoordelijk voor de uitvoering van het sociaal beleid (zoals integratie en inclusie), maar de EU heeft acties op het vlak van integratie ondersteund met specifieke financiering, onder andere via het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het Europees Sociaal Fonds, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en Erasmus+. In 2016 heeft de Commissie een actieplan voor de integratie van onderdanen van derde landen gepubliceerd, met vijftig acties om integratie op verschillende gebieden te bevorderen. Nadat het actieplan van 2016 was goedgekeurd, heeft de Commissie het Europees Integratienetwerk opgericht om uitwisseling en wederzijds leren te bevorderen tussen de nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor integratie. Het nieuwe actieplan gaat vergezeld van een werkdocument van de diensten van de Commissie waarin het actieplan van 2016 wordt geëvalueerd, met inbegrip van enkele van de doeltreffendste en relevantste maatregelen die sinds 2016 zijn uitgevoerd.

Welke rol speelt de Commissie in de uitvoering van het integratie- en inclusiebeleid?

Hoewel de lidstaten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het integratie- en inclusiebeleid, spelen de EU en vooral de Commissie een fundamentele rol in het ondersteunen van de lidstaten en andere belangrijke spelers, zoals lokale en regionale overheden. De steun wordt verleend in de vorm van financiering (Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, Europees Sociaal Fonds Plus, Fonds voor asiel en migratie, Erasmus+, InvestEU en het toekomstige programma “Burgers, gelijkheid, rechten en waarden”), richtsnoeren en praktische instrumenten, coördinatie, toezicht en bevordering van partnerschappen op lokaal en nationaal niveau.

Waarom worden discriminatiebestrijding en gender meegenomen in het integratie- en inclusiebeleid, en hoe wordt dat gerealiseerd?

Mensen worden om verschillende redenen gediscrimineerd: geslacht, leeftijd, religieuze achtergrond, etniciteit of een combinatie daarvan. Mensen met een migratieachtergrond vormen een diverse groep, wat betekent dat het algemene beleid moet worden aangepast en omgevormd om in hun verschillende behoeften te voorzien. Het beleid zal in het algemeen inclusiever worden gemaakt door een hechte synergie tot stand te brengen met de bestaande en toekomstige EU-strategieën voor gelijkheid en sociale cohesie, zodat iedereen volledig wordt opgenomen in en kan deelnemen aan de Europese samenleving. Het beleid zal met name worden uitgevoerd in nauwe samenhang met het toekomstige actieplan ter uitvoering van de Europese pijler van sociale rechten en het EU-actieplan tegen racisme. Het zal ook synergieën tot stand brengen met het strategisch EU-kader voor gelijkheid, inclusie en participatie van de Roma, de strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers 2020-2025, de toekomstige strategie ter bestrijding van antisemitisme en het verslag over het EU-burgerschap.

Waarop is het plan gebaseerd?

De voorgestelde acties zijn gebaseerd op de lessen die zijn getrokken uit het actieplan voor de integratie van onderdanen van derde landen uit 2016, en op de raadplegingen die de Commissie tussen juni en oktober 2020 heeft gehouden onder een brede groep betrokkenen. Het gaat onder meer om een openbare raadpleging en de gerichte raadpleging van lidstaten, lokale en regionale overheden, sociale en economische partners, werkgevers, maatschappelijke organisaties, stichtingen, internationale organisaties, migranten en vluchtelingen. Het actieplan is ook gebaseerd op bewijsmateriaal en gegevens die de Commissie heeft verzameld tijdens een hele reeks recente onderzoeken en studies, zoals de Eurobarometer over integratie uit 2018, rapporten van het Kenniscentrum Migratie en Demografie en een gezamenlijk rapport van de EU en de OESO over integratie-indicatoren.

Wat doet de EU om te verzekeren dat migrantengemeenschappen worden geraadpleegd over beleid dat hen aangaat?

Mensen raadplegen over het opstellen en uitvoeren van beleid dat rechtstreeks op hen betrekking heeft, is essentieel voor een doeltreffende beleidsvorming en voor het aanmoedigen van publieke inspraak in de besluitvorming van de EU. Daarom heeft de Commissie een deskundigengroep voor de opvattingen van migranten opgericht, die bestaat uit mensen met een migratieachtergrond en organisaties voor migrantenbelangen. De groep zal actief deelnemen aan het opstellen en uitvoeren van het EU-beleid voor integratie, migratie en asiel. De groep is voor het eerst bijeengekomen op 12 november dit jaar en heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van het actieplan.

Welke voordelen biedt de integratie van mensen met een migratieachtergrond voor onze economie?

Uit recent onderzoek van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek blijkt dat de volledige integratie in de arbeidsmarkt van migranten en EU-burgers met een migratieachtergrond tot grote fiscale voordelen kan leiden. Mensen die in de EU geboren zijn, leveren doorgaans een hogere fiscale bijdrage in vergelijking met mensen die buiten de EU geboren zijn. Die situatie zal in de nabije toekomst waarschijnlijk worden omgedraaid, deels doordat de Europese bevolking veroudert. Als inwoners die niet in de EU zijn geboren bovendien in dezelfde mate zouden deelnemen aan de arbeidsmarkt en hetzelfde loon zouden hebben als mensen die wel in de EU zijn geboren, zou hun netto fiscale bijdrage per hoofd van de bevolking tegen 2035 met maximaal 3 500 euro stijgen.

Wat zijn de volgende stappen?

De Commissie zal toezien op de uitvoering van de acties die in het plan zijn voorgesteld en eind 2024 een tussentijdse evaluatie uitvoeren. Zij zal op de Europese website over integratie een online interactief platform ontwikkelen om de voortgang te controleren en bijdragen van een grotere groep partners mogelijk te maken. De Commissie zal ook geregeld verslag uitbrengen aan het Europees Parlement en de Raad.

Meer informatie

Actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027

Werkdocument van de diensten van de Commissie

Rapport over de openbare raadpleging over de integratie en inclusie van mensen met een migratie-achtergrond

Analyse van de antwoorden op de openbare raadpleging over de integratie en inclusie van migranten en mensen met een migratieachtergrond, synteseverslag

Persbericht: Inclusie voor iedereen: Commissie presenteert actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027

Factsheet: EU-actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027

Website over integratie