Coronavirus: Commissie komt met richtsnoeren voor bescherming kritieke Europese activa en technologie in huidige crisis

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 25 maart 2020.

De Europese Commissie heeft vandaag richtsnoeren bekendgemaakt om in deze tijd van volksgezondheidscrisis en de daarmee samenhangende economische kwetsbaarheid te waarborgen dat in de hele EU een krachtdadige aanpak wordt gevolgd bij de screening van buitenlandse investeringen. Het doel is ervoor te zorgen dat ondernemingen en kritieke activa in de EU - met name op gebieden als gezondheidszorg, medisch onderzoek, biotechnologie en infrastructuur - die voor onze veiligheid en openbare orde essentieel zijn, behouden blijven zonder dat de algemene openheid van de EU ten aanzien van buitenlandse investeringen wordt ondergraven.

Ursula von der Leyen i, voorzitter van de Europese Commissie, zei: “Als we willen dat Europa even sterk uit deze crisis komt als ervóór, moeten we nu voorzorgsmaatregelen nemen. Zoals bij elke crisis moeten onze veiligheid en economische soevereiniteit worden beschermd wanneer onze industriële en bedrijfsactiva onder druk kunnen komen te staan. Het Europees recht en het nationaal recht reiken ons de instrumenten aan om deze situatie het hoofd te bieden, en ik wil er bij de lidstaten op aandringen dat zij deze volledig benutten. De EU is en blijft een markt die openstaat voor buitenlandse directe investeringen. Maar deze openheid is niet onvoorwaardelijk.”

Commissaris voor Handel Phil Hogan i verklaarde: We hebben te maken met een ongekende volksgezondheidscrisis met grote gevolgen voor de Europese economie. De EU staat open voor buitenlandse investeringen en dat willen we graag zo houden. In de huidige omstandigheden moet deze openheid echter met passende controles worden beteugeld. We moeten weten wie investeert en met welk doel. De EU en haar lidstaten beschikken daarvoor over de juiste juridische instrumenten. Met de vandaag bekendgemaakte richtsnoeren worden de lidstaten opgeroepen zo ruim mogelijk gebruik te maken van deze instrumenten, en wordt meer duidelijkheid verschaft over de wijze waarop wij ons kader voor de screening van investeringen kunnen inzetten om in de huidige crisis een ongecontroleerde verkoop van strategische activa van de EU te voorkomen.

De lidstaten zijn op grond van de bestaande EU-regels bevoegd om buitenlandse directe investeringen uit derde landen om redenen van veiligheid of openbare orde te screenen. Bescherming van de volksgezondheid wordt erkend als een dwingende reden van algemeen belang. Dit geeft de lidstaten de mogelijkheid risicobeperkende maatregelen in te voeren (zoals leveringsverplichtingen om in essentiële behoeften op nationaal en EU-niveau te kunnen voorzien) of te voorkomen dat een buitenlandse investeerder een onderneming, of de zeggenschap daarover, verwerft. Momenteel kennen 14 lidstaten nationale mechanismen voor de screening van buitenlandse directe investeringen. Nu de EU-verordening over screening van buitenlandse investeringen sinds vorig jaar van kracht is, is de EU goed toegerust om de controle op buitenlandse verwervingen op het niveau van de lidstaten te coördineren.

Met deze richtsnoeren roept de Commissie de lidstaten die reeds over een screeningmechanisme beschikken, op om ten volle gebruik te maken van de instrumenten waarover zij naar EU-recht en nationaal recht beschikken, teneinde kapitaalstromen uit niet-EU-landen te voorkomen die de veiligheid of openbare orde in Europa zouden kunnen ondermijnen.

Daarnaast roept de Commissie de overige lidstaten op om een volwaardig screeningmechanisme op te zetten en in de tussentijd, met volledige inachtneming van het EU-recht en internationale verplichtingen, alle opties te overwegen voor het aanpakken van potentiële gevallen waarin de verwerving van of de zeggenschap over een bepaalde onderneming, infrastructuur of technologie door een buitenlandse investeerder een risico voor de veiligheid of de openbare orde in de EU zou opleveren.

In gevallen waarin de screening van buitenlandse directe investeringen gevolgen kan hebben voor de eengemaakte markt van de EU, moedigt de Commissie daarnaast samenwerking tussen de lidstaten aan. Buitenlandse verwervingen vallen nu reeds onder de EU-verordening inzake de screening van buitenlandse investeringen, en deze zouden kunnen worden onderzocht in het kader van het bij de verordening ingevoerde samenwerkingsmechanisme, dat met ingang van oktober 2020 volledig operationeel zal zijn.

Wat het kapitaalverkeer betreft, wordt in de richtsnoeren ook in herinnering gebracht onder welke specifieke omstandigheden het vrije kapitaalverkeer, met name uit derde landen, kan worden beperkt als dit gericht is op het verwerven van belangen.

De Commissie zal de ontwikkelingen in de praktijk ook verder op de voet blijven volgen en is bereid alle gevallen van buitenlandse investeringen met een grotere Europese impact te bespreken en de coördinatie daarvan te waarborgen. De bescherming van de strategische activa van de EU zal ook voorwerp van gesprek zijn tussen voorzitter Von der Leyen en de EU-leiders tijdens de videoconferentie die de Europese Raad morgen zal houden.

Achtergrond

De EU-verordening inzake de screening van buitenlandse investeringen werd in maart 2019 aangenomen. Met deze verordening wordt voor het eerst op EU-niveau een mechanisme ingevoerd voor de coördinatie van de screening van buitenlandse investeringen die gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid en de openbare orde van de Unie en haar lidstaten. Dit mechanisme is gebaseerd op een verplichting tot uitwisseling van informatie tussen de lidstaten en de Commissie, en op de mogelijkheid voor de Commissie en de lidstaten om adviezen uit te brengen en opmerkingen te maken over specifieke transacties. De mechanisme zal worden toegepast met ingang van 11 oktober 2020. De Commissie en de lidstaten werken al samen om de nationale screeningmechanismen aan te passen en te zorgen voor een volledige en snelle uitvoering van de verordening op het niveau van de Unie en op nationaal niveau.

Meer informatie

Richtsnoeren over de screening van buitenlandse directe investeringen

Kader voor de screening van buitenlandse directe investeringen: Verordening, Persbericht, Factsheet