Commissie presenteert evaluatie van de economische governance van de EU en lanceert debat over de toekomst ervan

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 5 februari 2020.

De Commissie presenteert vandaag een evaluatie van de doeltreffendheid van het kader voor economisch toezicht en lanceert een openbaar debat over de toekomst ervan.

Het EU-kader voor economisch toezicht heeft de lidstaten de weg gewezen bij de verwezenlijking van hun economische en budgettaire beleidsdoelstellingen Het heeft geholpen nauwere coördinatie van het economisch beleid tot stand te brengen, macro-economische onevenwichtigheden aan te pakken en overheidstekorten en -schulden terug te dringen. Het heeft de voorwaarden geschapen voor duurzame groei en voor de verwezenlijking van de strategie van de Unie voor groei en werkgelegenheid. Er blijven echter enkele zwakke plekken bestaan, en het begrotingskader is steeds ingewikkelder geworden, wat afbreuk doet aan de acceptatie ervan.

Bovendien heeft de EU te maken met een economische context die aanzienlijk is veranderd sinds de regels werden opgesteld.

De start van een nieuwe politieke cyclus in de Unie is een passend moment om de doeltreffendheid van het huidige kader voor economisch en budgettair toezicht te beoordelen, met name de sixpack- en twopack-hervormingen, over de toepassing waarvan de Commissie verslag moet uitbrengen.

Valdis Dombrovskis i, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: “Onze gezamenlijke begrotingsregels zijn essentieel voor de stabiliteit van onze economieën en de eurozone. Zorgen voor financiële stabiliteit is een eerste vereiste voor economische groei en het creëren van banen. Die regels zijn ook cruciaal voor het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten met het oog op verdere vooruitgang bij de verdieping van de economische en monetaire unie. Onze regels hebben sinds ze voor het eerst werden vastgesteld een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt, en ze hebben positieve resultaten opgeleverd. Maar nu worden ze beschouwd als te ingewikkeld en moeilijk uit te leggen. Daarom kijken wij uit naar een open discussie over wat wel heeft gewerkt en wat niet, en hoe we een consensus tot stand kunnen brengen om de regels te stroomlijnen en nog doeltreffender te maken.”

Paolo Gentiloni i, commissaris voor Economie: “Het economisch beleid in Europa moet de uitdagingen aanpakken waar we nu mee worden geconfronteerd, en dat zijn uiteraard niet dezelfde als die van tien jaar geleden. Stabiliteit blijft een belangrijke doelstelling, maar het is even dringend noodzakelijk om groei te ondersteunen, en met name om de immense investeringen te mobiliseren die nodig zijn om de klimaatverandering aan te pakken. Wij moeten ook anticyclischer begrotingsbeleid mogelijk maken, gezien de toenemende beperkingen waarmee de ECB wordt geconfronteerd. Tot slot maakt de complexiteit van onze regels het moeilijker aan de burgers uit te leggen wat “Brussel” zegt, en daar mogen wij ons niet bij neerleggen. Ik kijk uit naar een echt debat over deze kwesties in de komende maanden.”

Een veranderende economische context en nieuwe uitdagingen

Het kader voor economische governance heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld, want er zijn veranderingen aangebracht als reactie op het ontstaan van nieuwe economische uitdagingen.

De sixpack- en twopack-wetgeving is ingevoerd om de zwakke punten aan te pakken die door de economische en financiële crisis aan het licht waren gebracht. De economische context is sindsdien wezenlijk veranderd. De Europese economie is zeven opeenvolgende jaren gegroeid. Geen enkele lidstaat valt nu onder het corrigerende deel van het stabiliteits- en groeipact, de zogenaamde buitensporigtekortprocedure, terwijl er in 2011 nog 24 lidstaten onder vielen. Het groeipotentieel van veel lidstaten heeft echter nog niet het niveau van voor de crisis bereikt en in sommige lidstaten blijft de overheidsschuld hoog. De hervormingsdynamiek is stilgevallen en de vooruitgang verloopt ongelijk in de verschillende landen en beleidsgebieden.

Ondertussen streeft Europa ernaar om het eerste klimaatneutrale continent te worden en de nieuwe kansen van het digitale tijdperk te grijpen, zoals uiteengezet in de jaarlijkse strategie voor duurzame groei.

Beoordeling van het Europees kader voor economische governance

Bij de evaluatie is beoordeeld hoe doeltreffend het toezichtkader is geweest bij de verwezenlijking van drie belangrijke doelstellingen:

  • zorgen voor houdbare overheidsfinanciën en economische groei, en macro-economische onevenwichtigheden vermijden;
  • nauwere coördinatie van het economisch beleid mogelijk maken; en
  • convergentie van de economische prestaties van de lidstaten bevorderen.

Uit de evaluatie blijkt dat het toezichtkader de correctie van bestaande macro-economische onevenwichtigheden en de terugdringing van de overheidsschuld heeft ondersteund. Hierdoor is weer bijgedragen tot het scheppen van de voorwaarden voor duurzame groei, grotere veerkracht en minder kwetsbaarheid voor economische schokken.

Ook is hierdoor aanhoudende convergentie van de economische prestaties van de lidstaten en nauwere coördinatie van het begrotingsbeleid in de eurozone in de hand gewerkt.

Tegelijkertijd blijft de overheidsschuld in sommige lidstaten hoog en is de begrotingskoers van de lidstaten vaak procyclisch geweest. Bovendien is de samenstelling van de overheidsfinanciën niet groeivriendelijker geworden, want de lidstaten kiezen er consequent voor de lopende uitgaven te verhogen in plaats van de investeringen te beschermen.

Voorts blijkt uit de evaluatie dat het begrotingskader buitensporig ingewikkeld is geworden omdat rekening moet worden gehouden met een breed scala van veranderende omstandigheden terwijl meerdere doelstellingen worden nagestreefd. Door deze complexiteit is het kader minder transparant en voorspelbaar geworden, wat de communicatie belemmert en afbreuk doet aan het politieke verantwoordelijkheidsbesef.

Een inclusief debat

Een hoge mate van consensus en vertrouwen tussen alle belangrijke belanghebbenden is van cruciaal belang voor de doeltreffendheid van het economisch toezicht in de EU. Daarom nodigt de Commissie de belanghebbenden, waaronder de andere Europese instellingen, nationale autoriteiten, sociale partners en de academische wereld, uit om in een debat hun mening te geven over hoe het kader voor economische governance tot nu toe heeft gewerkt en hoe de doeltreffendheid ervan kan worden verbeterd.

Deze gedachtewisseling zal op verschillende manieren plaatsvinden, zoals via speciale bijeenkomsten, workshops en een online raadplegingsplatform.

De Commissie zal bij haar beraadslagingen over mogelijke toekomstige stappen rekening houden met de standpunten van de belanghebbenden en de uitkomst van deze raadpleging.

Dit proces moet eind 2020 voltooid zijn.

Achtergrond

De EU heeft een reeks maatregelen genomen om haar kader voor economische governance en toezicht te versterken als reactie op de zwakke punten die de economische en financiële crisis in 2008-2009 aan het licht heeft gebracht.

De sixpack- en twopack-wetgeving is ingevoerd om de coördinatie van het economisch beleid te verbeteren en een aanhoudende convergentie van de economische prestaties te bevorderen door middel van versterking van het begrotingstoezicht in het kader van het stabiliteits- en groeipact (SGP).

Bij deze wetgeving zijn ook vereisten voor nationale begrotingskaders ingevoerd en is het toepassingsgebied van het toezicht uitgebreid tot macro-economische onevenwichtigheden.

Het vernieuwde macro-economisch en begrotingstoezicht werd geïntegreerd in het Europees Semester, het kader voor de coördinatie van het economisch beleid, dat in dezelfde context is opgezet.

Voor meer informatie

Evaluatie van de economische governance: Vragen en antwoorden

Mededeling over de evaluatie van de economische governance

Online raadplegingsplatform

Jaarlijkse strategie voor duurzame groei

Het Europees Semester

Stabiliteits- en groeipact

Procedure bij macro-economische onevenwichtigheden

Vademecum voor het stabiliteits- en groeipact

De procedure bij macro-economische onevenwichtigheden - een compendium

Volg vicevoorzitter Dombrovskis op Twitter: @VDombrovskis

Volg commissaris Gentiloni op Twitter: @PaoloGentiloni

Volg DG ECFIN op Twitter: @ecfin