Groeiend verzet tegen Europese witwaslijst

Met dank overgenomen van M.R. (Marietje) Schaake i, gepubliceerd op maandag 25 februari 2019, 2:42.

Buitenlandse zaken Een Europese zwarte lijst met risicovolle witwaslanden is onder vuur komen te liggen. De weerstand komt niet alleen van landen die nu gebrandmerkt zijn, maar ook van EU-lidstaten. Zij vrezen voor hun buitenlandse betrekkingen. Europarlementariërs vinden het juist opmerkelijk dat Rusland ontbreekt. De Europese Commissie publiceerde eerder deze maand de lijst nadat ze naar eigen zeggen een zorgvuldige procedure had gevolgd. In totaal 23 landen van buiten de EU staan erop. De meest opvallende naam is Saoedi-Arabië, een land waarmee de politieke relaties al gevoelig zijn door de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi. Ook vier Amerikaanse gebiedsdelen zijn vermeld: de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans Samoa, Guam en Puerto Rico.Waarschuwing voor banken De getroffen landen krijgen niet te maken met sancties. Maar EU-banken zijn nu gewaarschuwd dat zij de geldstromen uit deze landen beter moeten controleren. 'Europa kan geen wasmachine zijn voor zwart geld', zei Eurocommissaris Vera Jourova (Justitie) bij de presentatie. 'De risico's verspreiden zich als een lopend vuurtje.' De Europese lijst is niet nieuw. De eerste versie werd al in 2016 gepresenteerd. Maar als gevolg van een nieuwe richtlijn die de strijd tegen witwaspraktijken moet versterken, staan er nu meer landen op. De Commissie hanteerde daarbij strengere criteria. De lijst is ook veel uitgebreider dan een versie van de Financial Action Task Force (FATF), een G7-initiatief tegen witwassen. Op die lijst staan twaalf landen.Internationale kritiek FATF liet vrijdag weten dat het werk van de Europese Commissie zijn leidende rol dreigt te ondermijnen. Dat gebeurde bij monde van de voorzitter van de FATF, de Amerikaanse overheidsfunctionaris Marshall Billingslea. Hij benadrukte dat zijn organisatie tienduizenden uren steekt in de bestrijding van witwaspraktijken. De Verenigde Staten hebben eerder al scherpe kritiek geuit. Het Amerikaanse ministerie van financiën noemde de Europese lijst 'gebrekkig'. Saoedi-Arabië zei zijn vermelding 'betreurenswaardig' te vinden. Ingreep aan Britse zijde Meerdere grote EU-landen kunnen zich niet vinden in de gevolgde procedure. Zij zijn in januari 'voor het blok gezet', zegt een EU-bron. Nederland behoort ook tot dit kamp. Eurocommissaris Jourova heeft echter benadrukt dat zij herhaaldelijk de lidstaten heeft geraadpleegd. Opmerkelijk is dat de Britse eurocommissaris Julian King nog heeft geprobeerd de publicatie van de lijst te blokkeren. Dat deed hij na druk uit Londen, zeggen betrokkenen. De Britse regering zou vrezen voor beschadiging van Britse financiële belangen in Saoedi-Arabië. Royal Bank of Scotland en HSBC zijn belangrijke banken in het steenrijke olieland. Door de bezwaren van King moest de Europese Commissie een geplande persconferentie van Jourova in eerste instantie afblazen. Pas na een ingreep van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kon zij op 13 februari alsnog het podium betreden. 'Groeiende weerstand' Na de publicatie van de lijst is een zogenoemde stilteprocedure in werking getreden. Lidstaten hebben daarbij een maand de tijd gekregen om bezwaar aan te tekenen tegen de lijst. Zij moeten dan een gekwalificeerde meerderheid vormen, met 16 van de 28 lidstaten die minimaal 65% van de EU-bevolking vertegenwoordigen. EU-landen kunnen ook nog een maand extra bedenktijd vragen. Maar dat wil het Verenigd Koninkrijk niet, omdat het door de brexit waarschijnlijk na 29 maart geen stem meer heeft in de EU. Jourova zei geen gekwalificeerde meerderheid te verwachten tegen haar lijst. Dat zal de komende weken moeten blijken. 'De weerstand is nu aan het groeien', zegt een EU-diplomaat. Parlement wil opheldering De Commissie bevindt zich met de lijst tussen meerdere vuren. In het Europees Parlement klinkt kritiek dat Rusland niet tot de 23 gebrandmerkte landen behoort. Europarlementariër Marietje Schaake (D66) heeft samen met meer dan vijftig collega's uit verschillende politieke bloedgroepen om opheldering gevraagd. Schaake verwijst naar het witwasschandaal bij Danske Bank in Estland, waarbij Russisch geld is betrokken, maar ook naar onderzoeken die wijzen op dubieuze Russische investeringen in vastgoed in Londen. 'Het is veel meer mensen opgevallen dat Rusland juist ontbreekt, terwijl zoveel Russische witwaspraktijken aan het licht zijn gekomen.' De Europese Commissie zegt Rusland 'in de gaten te blijven houden'. De Russische federatie komt voor op een grotere lijst van 54 landen die door de EU met extra zorg worden bekeken. Link naar artikel op FD.nl