Staat van de Europese Unie 2017 - Hoofdinhoud
Europa heeft baat bij sterke, goed bestuurde lidstaten die de Europese verantwoordelijkheden kunnen nakomen. De 'strijd tegen terreur, onrust in het Midden-Oosten, duurzame economische groei, klimaatverandering en migratie' vragen om Europese antwoorden, terwijl het ongenoegen over Europese samenwerking toeneemt. Ook niet ieder probleem kent een Europese oplossing, veel zaken kunnen door de lidstaten zelf worden aangepakt en zij dienen daarvoor de ruimte te hebben. Nationaal wat kan; Europees wat moet. Dat schrijft minister Koenders i van buitenlandse zaken in de Staat van de Europese Unie 2017.
Volgens het kabinet is de Brexit i aanleiding om het debat te voeren over de vorm van Europa en Europese integratie. De regeringsleiders zijn in september bijeen gekomen in Bratislava i om te spreken over de toekomst van Europa. De belangrijkste focuspunten van het hier uit voortgevloeide Bratislavaproces zijn:
-
-migratie en buitengrenzen
-
-interne en externe veiligheid
-
-economische en sociale ontwikkeling
Deze punten werden tijdens het debat over de Staat van de Europese Unie in de Tweede Kamer op 9 februari 2017 ook genoemd als kerntaken van de EU. Daarnaast speelt het vertrek van het Verenigd Koninkrijk i uit de EU een belangrijke rol voor Nederland.
Voor het kabinet is het steeds van belang om zich af te vragen op welk vlak de EU wel of niet dient op te treden. Dit is voor het kabinet van belang omdat een heldere beantwoording van deze vraag leidt tot meer legitimiteit van de Europese Unie. Een sterke en proactieve rol van nationale parlementen is volgens het kabinet onontbeerlijk hierin.
Enige tijd voor het debat had Koenders in het Algemeen Dagblad een opiniestuk geschreven. Hij noemde daarin de Europese Unie i een veilige haven in een roerige wereld. VS-president Trump i trekt zijn handen af van Europa. Koenders ziet een kans om de Europese Unie nu 'radicaal' te hervormen. Met name het Europees Parlement i is aan hervorming toe. In elk geval op één plek - het maandelijkse verhuiscircus is een gotspe, verwijzend naar de verhuizing van het Europees Parlement voor één week per maand van Brussel naar Straatsburg.
Inhoudsopgave
Het kabinet stelt dat het koste wat kost wil voorkomen dat de EU terugkeert naar de ongecontroleerde situatie van voorgaande jaren waarin de irreguliere migratiestromen niet gestuit konden worden. Hiervoor is een gemeenschappelijke Europese aanpak nodig. Het kabinet roemt de vluchtelingendeal met Turkije als een succesvolle aanpak van de migratiestromen.
Richting een duurzame oplossing
Het kabinet blijft benadrukken dat opvang in de regio van groot belang is en dat de aanpak van de grondoorzaken van migratie cruciaal is. De lidstaten moeten met derde landen blijven samenwerken, onder coördinatie van de Hoge Vertegenwoordiger i. Thema's zijn daarin het belang van terugkeer en de bestrijding van mensensmokkel.
Naast de samenwerking met andere landen is het van belang dat de buitengrenzen voldoende bewaakt worden. De Europese Grens- en Kustwacht i is een voorbeeld van hoe dit op Europees niveau succesvol geregeld kan worden. Ook een functionerend Schengen- en Dublinsysteem en een Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel zijn hierin van belang volgens het kabinet.
Het kabinet gelooft niet in afspraken zonder verplichtende resultaten. Wanneer een afspraak tot stand komt, betekent dit dat alle lidstaten zich hier aan dienen te houden.
Bij de bestrijding van terrorisme is zowel interne als externe veiligheid van belang.
Interne veiligheid
Het kabinet wil de ingezette weg van samenwerking met andere lidstaten doorzetten. Bijvoorbeeld de partnerschappen tussen politieorganisaties en veiligheidsdiensten. Het kabinet wil een Europees reisinformatie- en autorisatiesysteem in het leven roepen.
Externe veiligheid
De lidstaten hebben een vijftal prioriteiten op het gebied van de Europese externe veiligheid:
-
1.veiligheid
-
2.een geïntegreerde benadering voor conflictpreventie
-
3.een geïntegreerde benadering voor het oplossen van conflicten rondom de EU
-
4.regionale samenwerking
-
5.global governance
Extra aandacht dient daarbij uit te gaan naar migratie en radicalisering.
Relatie met Rusland
Er moet een nieuwe koers komen ten aanzien van Rusland, gericht op de de-escalatie van de Russische agressie waarbij ingezet wordt op dialoog en functionele samenwerking. De acceptatie van de Minsk-akkoorden (waarin o.a. een wapenstilstand is afgesproken) moet wel een voorwaarde blijven.
De NAVO is complementair aan de EU en dat blijft het kader waar binnen de EU haar buitenlandbeleid vormgeeft. Dit betekent dat Europa beter toegerust, opgeleid en georganiseerd moet zijn om een substantiële bijdrage aan het partnerschap te kunnen leveren.
Het kabinet is zich bewust dat het met de EU door de uittreding van het Verenigd Koninkrijk politiek en militair gewicht verliest. De gevolgen hiervan worden pas duidelijk wanneer de uittreding voltooid is.
Interne markt en investeringen
Het kabinet staat een vervolmaking van de interne markt voor, bijvoorbeeld door betere regelgeving. Ook de handhaving van bestaande internemarktregels is van belang voor het kabinet. Het kabinet ziet een bijzondere rol weggelegd voor Europa in het bestrijden van valse concurrentie of uitbuiting. Dit moet bijvoorbeeld door aanpassingen in de detacheringsrichtlijn i worden tegengegaan.
Andere gebieden waar het kabinet zich positief uitspreekt over Europese samenwerking is de digitale interne markt, de energie-unie i en belastingontwijking en -ontduiking i.
Meerjarig financieel kader (MFK)
In 2017 verwacht het kabinet een akkoord te bereiken over de tussentijdse evaluatie van het meerjarig financieel kader i. Het kabinet is voorstander van een hervorming van het MFK in de toekomst zodat het voldoende flexibel wordt.
Economische Monetaire Unie (EMU)
Houdbare overheidsfinanciën, doorvoeren van structurele hervormingen, verdieping van de interne markt en streven naar hoogwaardig bestuur zijn speerpunten voor het kabinet. Deze aspecten moeten centraal blijven staan in de Europese (economische) integratie. Er is een tijdspad voor de voltooiing van de bankenunie i en het kabinet zal dit nauwkeurig en kritisch blijven volgen.
Het kabinet gaat in op het verzoek van de Kamer om te spreken over de subsidiariteitsexercitie die in 2013 is geïnitieerd. Het kabinet gaf aan dat verbeteren van het functioneren en het hervormen van de EU nu van groter belang is dan grote verdragswijzigingen of verdergaande Europese integratie. Nederland moet aandacht blijven houden voor subsidiariteit i en proportionaliteit i van EU-voorstellen.