Europese Commissie evalueert werking Schengen (en) - Hoofdinhoud

Brussel, 16 mei 2012 - Ruim 400 miljoen Europeanen kunnen nu zonder paspoort door het Schengengebied i reizen. In totaal steken zij meer dan 1,25 miljard keer per jaar de grens over; het recht van vrij verkeer moet dus goed worden bewaakt. Vandaag heeft de Commissie de eerste "check-up" goedgekeurd, het halfjaarlijks overzicht van de werking van het Schengengebied. Dit overzicht moet meer duidelijkheid bieden over de politieke koers en de samenwerking tussen de Schengenlanden verbeteren. Bij het verslag zijn richtsnoeren gevoegd die moeten leiden tot een eenduidige interpretatie en uitvoering van de behandelde onderwerpen in een geest van solidariteit.

"Schengen is een van de meest gewaardeerde resultaten van de Europese integratie. De EU-burgers hechten er veel waarde aan en het is van groot belang voor onze welvaart. Iedereen moet zijn steentje bijdragen om Schengen in stand te houden. Dat begint met een regelmatig, gezond debat in het Europees Parlement i en de Raad, waarvoor het verslag van vandaag een goede basis biedt", aldus Cecilia Malmström i, Commissaris voor Binnenlandse Zaken.

Het eerste verslag heeft betrekking op de periode van 1 november 2011 tot 30 april 2012 en gaat in het bijzonder over de volgende punten:

De situatie aan de Schengenbuitengrenzen en in het Schengengebied

De Schengenbuitengrenzen staan op enkele punten onder druk, met name langs de oostelijke Middellandse Zeeroute die via Turkije naar Griekenland loopt. In de laatste drie maanden van 2011 werd bijna 30 000 keer geprobeerd illegaal de grens over te steken; in 75% van de gevallen gebeurde dat langs de oostelijke Middellandse Zeeroute.

Gezien de ernstige tekortkomingen die in Griekenland zijn geconstateerd, vindt de Commissie dat de verbetering van de bewaking van de land- en zeebuitengrenzen bovenaan de agenda moet blijven staan. De EU moet daarom de inspanningen van Griekenland om de buitengrenzen te beheren, blijven steunen en het land helpen beter gebruik te maken van de desbetreffende EU-fondsen voor migratiebeheer.

De toepassing van de Schengenregels

Gedurende de zes maanden waarop het verslag betrekking heeft, zijn slechts twee keer opnieuw controles aan de binnengrenzen ingevoerd. De eerste keer door Frankrijk aan de grens met Italië (voor de G-20 i van 3-4 november 2011), de tweede keer door Spanje aan de grens met Frankrijk en op de luchthavens van Barcelona en Gerona (voor de vergadering van de Europese Centrale Bank i van 2-4 mei 2012). De Commissie blijft toezien op de onverkorte toepassing van de EU-regels, in het bijzonder als het gaat om politiecontroles en belemmeringen aan de binnengrenzen.

In verschillende Schengenlanden is (via het Schengenevaluatiemechanisme) gecontroleerd of de regels correct worden toegepast. Dat gebeurde bijvoorbeeld voor de luchtgrenzen in Hongarije, Malta en Slovenië, de visumafgifte in Tsjechië, Hongarije, Malta en Slovenië, het SIS/Sirene in Finland en Zweden, de politiesamenwerking in Malta, Slovenië, Zweden, IJsland en Noorwegen, en de gegevensbescherming in Tsjechië, Hongarije, Polen, Slowakije en IJsland. Hoewel uit het verslag blijkt dat de situatie soms voor verbetering vatbaar is, heeft de evaluatie geen tekortkomingen aan het licht gebracht die onmiddellijk maatregelen van de Commissie vereisen.

De procedures voor de afgifte van visa en visumvrije regelingen

Het Visuminformatiesysteem (VIS) is op 11 oktober 2011 met succes in de eerste regio in gebruik genomen (Algerije, Egypte, Libië, Mauritanië, Marokko en Tunesië). Wereldwijd moeten alle consulaten van de Schengenlanden over twee jaar op het Visuminformatiesysteem zijn aangesloten.

Richtsnoeren voor de afgifte van (tijdelijke) verblijfsvergunningen en reisdocumenten

De Europese Commissie wijst er nadrukkelijk op dat de lidstaten de andere lidstaten en de Commissie tijdig op de hoogte moeten stellen van besluiten die zij willen nemen over de afgifte van verblijfsvergunningen. Als een migrant niet voldoet aan de voorwaarden om binnen het Schengengebied te reizen, dient de lidstaat die een (tijdelijke) verblijfsvergunning verstrekt, daarvoor een verblijfsvergunning te gebruiken die niet gelijk is aan een Schengenvisum voor kort verblijf. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat houders van dergelijke documenten weten onder welke voorwaarden zij wel of niet binnen het Schengengebied kunnen reizen.

Richtsnoeren voor politiemaatregelen in de grensstreek

De lidstaten kunnen politiebevoegdheden uitoefenen in de grensstreek om na te gaan of een persoon het recht heeft op het grondgebied te verblijven. Dergelijke controles mogen echter alleen incidenteel op basis van een risicobeoordeling worden verricht.

Of politiecontroles in de grensstreek verenigbaar zijn met de Schengenregels, hangt af van de manier waarop deze controles worden uitgevoerd. De Commissie heeft concrete statistische gegevens nodig en kan daarom bij de betrokken lidstaten informatie opvragen over de controles die in een bepaalde periode in de grensstreek zijn verricht. Tevens kan zij navragen in hoeverre dankzij de controles de doelstellingen die in de nationale wetgeving of strategieën zijn geformuleerd, zoals het bestrijden van grensoverschrijdende criminaliteit, konden worden verwezenlijkt.

Achtergrond

In september 2011 heeft de Commissie voorstellen ingediend om de doeltreffendheid en de legitimiteit van het Schengensysteem te vergroten (IP/11/1036 en MEMO/11/606).

In haar mededeling "Schengengovernance - versterking van de ruimte zonder toezicht aan de binnengrenzen" heeft de Commissie verklaard dat zij voornemens was de EU-instellingen tweemaal per jaar een overzicht voor te leggen over de werking van Schengen.

Het vandaag goedgekeurde eerste verslag biedt een basis voor een debat in het Europees Parlement en de Raad, geeft politieke richtsnoeren en bevordert de samenwerking tussen de 26 landen die deel uitmaken van het Schengengebied (alle EU-lidstaten behalve het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Roemenië, Bulgarije en Cyprus, alsmede de niet-EU-lidstaten IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein).

Voor meer informatie

Homepage van EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Cecilia Malmström:

http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/malmstrom/welcome/default_nl.htm

Homepage van DG Binnenlandse Zaken:

http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/index_en.htm