Politieke situatie Malta

Met dank overgenomen van Europa Nu.

Malta heeft een overzichtelijk politiek landschap. Er zijn twee partijen die elkaar in sterkte weinig ontlopen, de centrumrechtse (christendemocratische) Nationale Partij en de sociaaldemocratische Arbeiderspartij. Bij de parlementsverkiezingen van maart 2013 wonnen de socialisten onder leiding van Joseph Muscat i en kwam er een door hem geleid kabinet. Naar aanleiding van een politieke crisis die ontstond door het onderzoek naar de moord op journaliste Daphne Caruana Galizia, trad Muscat op 12 januari 2020 af. Hij werd opgevolgd door Robert Abela i. In maart 2022 won de regerende Arbeiderspartij onder leiding van Abela haar derde opeenvolgende verkiezingen met een nog grotere overwinning dan in 2013 en 2017.

Na de verkiezingen van 1987 kwam de Nationale Partij aan de macht, met Eddie Fenech Adami als premier. De Nationale Partij bleef tot 2013 aan het roer, met uitzondering van de periode 1996-1998. In die jaren was de sociaaldemocraat Alfred Sant minister-president. Zijn kabinet strandde echter in 1998 door een intern conflict in de Arbeiderspartij, waarna vervroegde verkiezingen uitliepen op een zege voor de Nationale Partij van Fenech Adami. In 2004 trad het kabinet-Gonzi aan, dat in 2008 door winst van de Nationale Partij bij de parlementsverkiezingen kon blijven regeren. Het kabinet viel na een nederlaag in het parlement in december 2012.

De Maltese politicus Helena Dalli i is commissaris voor gelijkheid i in de Commissie-Von der Leyen. i Van januari tot juni 2017 is Malta voorzitter geweest van de Europese Raad. De eerstvolgende keer dat Malta de Europese Raad weer mag voorzitten is eind 2030.

1.

Staatsvorm, partijen en kiesstelsel

Malta is sinds 1974 een parlementaire republiek met een president als staatshoofd. De minister-president is regeringsleider. De president wordt voor vijf jaar gekozen door het parlement. De leider van de grootste partij in het parlement wordt automatisch minister-president. De kabinetsleden hebben zitting in het parlement, dat als wetgevend lichaam optreedt. Het parlement bestaat uit één Kamer (Il-Kamra Tad-Deputati, de Kamer van Volksvertegenwoordigers), waarvoor ten minste iedere vijf jaar verkiezingen worden gehouden.

kiesstelsel

Het kiesstelsel is een mengvorm van evenredige vertegenwoordiging en de single transferable vote, waarbij kiezers kandidaten naar voorkeur rangschikken en ook de tweede, derde en volgende voorkeuren medebepalen wie er worden gekozen. Er zijn dertien districten, waar per district vijf parlementsleden worden gekozen. Het kiesrecht geldt vanaf 16 jaar.

Aanvulling van het aantal parlementszetels vindt plaats om de electorale sterkte van een partij in overeenstemming te brengen met het aantal afgevaardigden in het parlement. Als een partij meer dan vijftig procent van de stemmen haalt, maar geen parlementaire meerderheid, dan krijgt zij extra zetels om die meerderheid alsnog te bewerkstellingen.

partijen

De Maltezer politiek wordt beheerst door twee partijen. Centrumrechts staat de christendemocratische Partit Nazzjonalista (Nationale Partij) en centrumlinks de sociaaldemocratische Partit Laburista (Arbeiderspartij).

2.

Zetelverdeling Kamra Tad-Deputati vanaf 1992

jaar

PN

PL

totaal

verkiezingsdatum

1992

34

31

65

22 februari

1996

34

35

69

28 oktober

1998

35

30

65

5 september

2003

35

30

65

12 april

2008

35

34

69

8 maart

2013

29

38

67

9 maart

2017

30

37

67

3 juni

2022

29

38

67

26 maart

3.

Kabinetten vanaf 1987

naam

periode

kleur

partij

belangrijke ministers

Fenech Adami I

12 mei 1987-28 oktober 1996

centrumrechts

NP

BuZa: Tabone

1989: Fenech Adami

1990: De Marco

Sant

28 oktober 1996-6 september 1998

centrumlinks

PL

BuZa: Vella

Fenech Adami II

6 september 1998-23 maart 2004

centrumrechts

NP

BuZa: De Marco

1999: J. Borg i

Gonzi

23 maart 2004-11 maart 2013

centrumrechts

NP

BuZa: Tonio Borg

2008: Bonnici

2012: Gonzi

Muscat

11 maart 2013 - 12 januari 2020

centrumlinks

PL

BuZa: Vella

Abela

12 januari 2020 -

centrumlinks

PL

BuZa: Borg