Vechten voor een fatsoenlijke samenleving - Hoofdinhoud
De afgelopen maanden stonden in het teken van de formatie, eerst die om te komen tot PaarsPlus, maar de piketpalen van de VVD en de nog steeds bestaande mogelijkheden van een rechts kabinet stonden succes in de weg. Nu lijken de onderhandelingen tussen PVV, VVD en CDA in de eindfase beland. Ik maak me grote zorgen over de richting die Nederland op zal gaan als dit kabinet tot stand komt. Nederland gaat in ieder geval zware tijden tegemoet waarin moeilijke maatregelen genomen moeten worden om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Dit soort maatregelen werken potentieel splijtend in de samenleving, en daarom is het van groot belang dat het eerlijke maatregelen zijn die met breed draagvlak genomen kunnen worden. Het risico op versplintering en tweedeling in onze samenleving is groot. De Partij van de Arbeid heeft daar altijd tegen gevochten en zal daartegen blijven vechten.
In een fatsoenlijke samenleving telt iedereen mee en krijgt iedereen eerlijke kansen. Mensen krijgen de ruimte om hun leven naar eigen inzicht in te richten, mensen die het moeilijk hebben krijgen steun om actief aan de samenleving deel te kunnen nemen. Mensen met andere opvattingen worden niet uitgesloten, zolang zij zich maar binnen onze rechtsstaat bewegen. Dat is werkelijke vrijheid. En precies daarover maak ik me zorgen als het rechtse kabinet met steun van Wilders er komt
Of dit kabinet Wilders echt tot stand komt valt nog te bezien. De PVV heeft er nooit een geheim van gemaakt dat deze gedoogvariant haar het allermooiste lijkt - en gelijk heeft Wilders, want hij krijgt veel macht en amper verantwoordelijkheid. De VVD heeft er nooit een geheim van gemaakt dat een dergelijk kabinet haar eerste voorkeur is. Voor het CDA ligt dit allemaal het moeilijkst, getuige het debat in die partij.
Ik begrijp dat heel goed. Naast rechtsstatelijke zorgen is de keuze voor samenwerking in een coalitie met de PVV ook een politieke vraag. Ik heb al voor de verkiezingen duidelijk gemaakt niet met de PVV te willen samenwerken in een coalitie. Sociaaldemocratie staat voor vrijheid en gelijkwaardigheid, voor actieve pluriformiteit, voor het bestrijden van ongelijkheid en discriminatie. Dan heb je bij het gedachtegoed van de PVV niets te zoeken. De PVV is geen democratische partij. Niet als organisatie en niet naar zijn doelstellingen. Gelijkwaardigheid van mensen vormt de basis voor onze democratie. Wie politiek nauw samenwerkt met een partij die deze gelijkwaardigheid niet erkent, die mensen om reden van geloof tweederangsburgers wil maken, roept fundamentele vragen over zichzelf af. Wie, als het om wezenlijke waarden gaat, geen streep in het zand weet te trekken, wordt waarden-loos.
Aan het begin van de vorige eeuw heeft Nolens, toenmalig leider van de katholieken, gezegd dat hij ‘niet dan in uiterste noodzaak’ zal regeren met de socialisten. De ‘uiterste noodzaak’ geldt bij het CDA blijkbaar niet voor samenwerking met de PVV. Want er zijn voldoende alternatieven voor een coalitie die op een meerderheid in de Tweede Kamer kan steunen en de komende jaren op eerlijke wijze de moeilijke maatregelen kan nemen die nodig zijn. De PvdA had en heeft de voorkeur voor een PaarsPlus kabinet, maar heeft samenwerking met het CDA nooit uitgesloten. Er zijn verschillende varianten van MiddenPlus denkbaar. Als het CDA zich politiek afhankelijk wil maken van Wilders, dan is dat een volstrekt eigen keuze. Dat heeft niets te maken met de opstelling van de PvdA. Niemand hoeft met Wilders te regeren.
Welke keuze het CDA ook maakt, mijn inzet voor de komende jaren is duidelijk. Ik zal vechten voor een fatsoenlijke samenleving, voor eerlijke hervormingen waar Nederland sterker en socialer van wordt, voor de fundamentele waarden als vrijheid en gelijkwaardigheid en tegen groeiende ongelijkheid, tweedeling en versplintering in onze samenleving.