Gedeputeerde Staten

De Provinciale Staten¹ kiezen minimaal drie en maximaal zeven gedeputeerden voor een periode van vier jaar. Deze Gedeputeerde Staten vormen met de commissaris van de Koning² het dagelijkse bestuur van de provincie. Ieder lid van Gedeputeerde Staten (de gedeputeerde) heeft een eigen takenpakket (portefeuille), bijvoorbeeld financiën, ruimtelijke ordening, verkeer of welzijn. De commissaris van de Koning maakt als voorzitter deel uit van het College van Gedeputeerde Staten.

Gedeputeerde Staten bepalen het beleid van de provincie en leggen voorstellen daartoe voor aan Provinciale Staten. Daarnaast voeren GS een aantal regelingen van de rijksoverheid uit (medebewind). Ook houden zij toezicht op de besturen van gemeenten³ en waterschappen⁴.

De gedeputeerden leggen verantwoording af aan Provinciale Staten, en zijn verplicht informatie over hun beleidsterrein te verstrekken aan Provinciale Staten, tenzij dit in strijd is met het algemeen belang. Gedeputeerden kunnen worden ontslagen door Provinciale Staten, als zij niet meer het vertrouwen van Provinciale Staten genieten.

Sinds 2003 is er in de provincies sprake van dualisme, een scheiding tussen bestuur en volksvertegenwoordiging. Voordien werden de leden van Gedeputeerde Staten uit de Provinciale Staten gekozen, sinds 2003 maken de gedeputeerden niet langer deel uit van Provinciale Staten.

De inrichting, taken en bevoegdheden van Gedeputeerde Staten zijn vastgelegd in de Provinciewet⁵.

Meer over

• 1. 

  De gekozen volksvertegenwoordiging van een provincie wordt Provinciale Staten genoemd. De Provinciale Staten stellen het beleid van de provincie vast en controleren de uitvoering daarvan door de Gedeputeerde Staten. Het aantal leden van Provinciale Staten hangt af van het aantal inwoners van de provincie. Dit is geregeld in artikel 8 van de Provinciewet.
   
• 2. 

  De commissaris van de Koning (CvdK) vertegenwoordigt van oorsprong het koninklijk gezag in een provincie en treedt dan ook tegenwoordig nog in een provincie op als vertegenwoordiger van de Nederlandse regering. De commissaris van de Koning maakt deel uit van het provinciebestuur en is voorzitter van Provinciale Staten, maar officieel geen lid. Daarnaast maakt de commissaris van de Koning deel uit van het College van Gedeputeerde Staten en is daarvan voorzitter.
   
• 3. 

  De gemeente is naast de provincie en het Rijk één van de drie bestuurslagen van ons land. Gemeenten staan het dichtst bij de burgers en hebben een democratisch bestuur. Zij hebben lokale taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs. Daarnaast voeren gemeenten mede rijkstaken uit, bijvoorbeeld ten aanzien van ruimtelijke ordening, werk en inkomen, jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Gemeenten krijgen geld van het Rijk, maar ze kunnen ook zelf belastingen heffen. Er zijn op 1 januari 2024 in Nederland 342 gemeenten.
   
• 4. 

  Deze overheidsinstantie, ook wel hoogheemraadschap genoemd, heeft tot taak om de waterhuishouding te regelen in een bepaalde regio van Nederland. Hierbij valt te denken aan de het onderhoud van rivier- en zeedijken en duingebieden, en het beschermen van het dieren- en plantenleven in het water.
   
• 5. 

  De Provinciewet regelt het bestuur van de provincies en de organen die daarbij een rol spelen. De wet bevat regels over de inrichting van provincies en over de samenstelling en bevoegdheden van het provinciebestuur. Organen van de provincie zijn de (gekozen) Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, de Commissaris van de Koningin, de provinciale rekenkamer, de ombudsman, de statencommissies, de secretaris en de griffier. In de Provinciewet staan ook bepalingen over de financiën van de provincie en over het toezicht door het rijk.