Ir. H. (Henk) Vredeling

foto Ir. H. (Henk) Vredeling
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Markant PvdA'er die naam maakte als Kamerlid, europarlementariër en minister, maar wiens lidmaatschap van de Europees Commissie op een teleurstelling uitliep. Was van gereformeerden huize en werd tijdens de bezetting socialist. Kwam via de vakbond in de Tweede Kamer en was daar landbouw-woordvoerder. Pleitbezorger van Europese samenwerking en een zeer actief europarlementariër. Werd - ondanks zijn afkeer van uniformen - in het kabinet-Den Uyl i minister van Defensie. Kleurrijk minister door soms wat al te openhartige uitspraken en door opvallend optreden. Drukte tegen de wens van zijn partij de aanschaf van de F16 door ('congressen kopen geen vliegtuigen'). Als Europees Commissaris voor sociale zaken trachtte hij tevergeefs aanpak van de jeugdwerkloosheid en medezeggenschap Europees te regelen. Was in de persoonlijke omgang verrassend minzaam.

PvdA
in de periode 1956-1981: lid Tweede Kamer, minister, lid Europees Parlement (vóór 1979), lid Europese Commissie

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Henderikus (Henk)

geboorteplaats en -datum
Amersfoort, 20 november 1924

overlijdensplaats en -datum
Huis ter Heide (gemeente Zeist), 27 oktober 2007

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 1947

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • sociaal-economisch adviseur, Algemene Nederlandse Landarbeidersbond, van 1950 tot 1955
  • sociaal-economisch adviseur, ANAB (Algemene Nederlandse Agrarische Bedrijfsbond), van 1955 tot november 1956
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 6 november 1956 tot 11 mei 1973
  • lid Europees Parlement, van 19 maart 1958 tot 11 mei 1973 (aangewezen door de Staten-Generaal)
  • minister van Defensie, van 11 mei 1973 tot 31 december 1976
  • lid Europese Commissie, belast met sociale zaken en werkgelegenheid, van 6 januari 1977 tot 6 januari 1981 (tevens vicevoorzitter)

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/11)

  • lid bestuur Stichting "Musica '85"
  • lid Adviesraad Vrede en Veiligheid, vanaf 1987

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was landbouw-woordvoerder van de PvdA in de Tweede Kamer. Hield zich ook bezig met de Europese samenwerking en handelspolitiek.
  • Was in zijn tijd als parlementariër een actief steller van schriftelijke vragen, vooral over de (Europese) landbouwpolitiek
  • Voerde in 1972 het woord bij de behandeling van het wetsvoorstel over goedkeuring van de overeenkomst over toetreding van Denemarken, Ierland, Noorwegen en het Verenigde Koninkrijk tot de Europese Gemeenschap

opvallend stemgedrag (0/4)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/9)
  • Besloot in 1975 het vlaggenschip van de Koninklijke Marine, 'De Zeven Provinciën' uit de vaart te nemen. Onder druk van de Marine en een deel van de Tweede Kamer werd het schip echter niet verkocht.
  • Was na de Lockheed-affaire in 1976 verantwoordelijk voor het besluit om prins Bernhard te verzoeken niet langer een uniform te dragen
  • Verdedigde in 1976 samen met staatssecretaris Van Lent in de Tweede Kamer een wijziging van de Wet gewetensbezwaren militaire dienst die tot vereenvoudiging van de verzoeken tot erkenning van gewetensbezwaren moest leiden en tot een wijziging van de behandeling van beroep tegen een afwijzende beslissing. De behandeling werd op zijn verzoek in december 1976 geschorst vanwege een voor hem onaanvaardbaar amendement-De Kwaadsteniet/Kombrink over een ruimere definitie van gewetensbezwaren. Minister Scholten en staatssecretaris Van Lent brachten de wet in 1978 in het Staatsblad. Het wetsvoorstel was in 1971 ingediend door minister Den Toom. (11.155)

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1977 samen met staatssecretaris Van Lent een wet (Stb. 323) tot wijziging van de Dienstplichtwet en van de Wet gewetensbezwaren militaire dienst tot stand. De mogelijkheden om vrijstelling te krijgen van dienstplicht wegens kostwinnerschap werden verruimd. Hierdoor ontstonden zgn. Vredeling-huwelijken: huwelijken die werden gesloten om de dienstplicht te ontlopen. Tevens werd de diensttijd verkort naar 14 maanden en de duur van vervangende dienstplicht naar 21 maanden. (14.279)

op het gebied van de EU (3/7)
  • Kwam in 1980 met een ontwerp-richtlijn over het recht op informatie over bedrijfsbeslissingen voor werknemers in dochterondernemingen van multinationals (de zgn. Vredeling-richtlijn)
  • Zette zich in voor betere arbeidsverdeling door een flexibele pensioenleeftijd, arbeidstijdverkorting en bevordering van deeltijdwerk.
  • Stimuleerde het tripartiete overleg op Europees niveau tussen ministers van Sociale Zaken en de Europese werkgevers- en werknemersorganisaties

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/7)
  • Kwam 1974 in opspraak door een door hem op 31 augustus aan weekblad "Vrij Nederland" gegeven interview, waarin hij krasse uitspraken deed over onder andere Luns en Van der Stoel. Werd hierover op 5 september 1974 geïnterpelleerd door VVD-vicefractievoorzitter Tuijnman. De Tweede Kamer verwierp een motie-Beuker waarin het vertrouwen in hem werd opgezegd. Alleen RKPN en Boerenpartij stemden vóór.
  • In september 1974 werd op de partijraad van de PvdA een tegen hem gerichte motie met 62 tegen 47 stemmen verworpen
  • Zijn voorstellen om via herverdeling van werk de massale werkloosheid in de EG te bestrijden, stuitte op veel verzet van veel van zijn collega's in de Europese Commissie (met name van de Franse Gaullist Ortoli en de Britse conservatief Tugendhat).

uit de privésfeer
  • Was rond 1944 actief in het verzet en werd in 1945 gearresteerd
  • Zijn moeder was in Amersfoort lid van de commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs

anekdotes en citaten (3/5)
  • Was op het moment dat de contracten voor de aanschaf van de F16 moesten worden ondertekend, onvindbaar voor zijn secretaris-generaal Peijnenburg en voor staatssecretaris Stemerdink. Achteraf bleek hij een vrije (vrijdag)ochtend te hebben genomen, en in gezelschap van een journalist van het ANP en van Ernst Bakker, fractiemedewerker van D66, enkele Leidse horecagelegenheden te hebben bezocht. Toen hij vanuit een Leids café zijn zoekende secretaris-generaal voorbij zag gaan, sprak hij de woorden: "Kijk nou eens, daar gaat Gerard Peijnenburg, die is zeker op weg naar het Legermuseum." Tekende de contracten uiteindelijk bij het ANP.
  • Had een hardgrondige afkeer van uniformen en verzette zich tegen al te veel militair vertoon bij het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Juliana
  • Toen hij zich in 1979 in een restaurant in Straatsburg tijdens een gesprek met CDA-europarlementariër Janssen van Raaij ernstig opwond, gooide hij met een (inmiddels lege) whiskyfles, waarbij een spiegelruit ter waarde van ca. 25000 gulden sneuvelde. Over de reden bestaan twee lezingen. Het zou gegaan zijn om een ruzie met CDA'er Janssen van Raaij of hij zou zich opgewonden hebben over Roy Jenkinks (Janssen van Raaij zou hem toen hebben gesuggereerd de whiskyfles in het verhaal te vervangen door 'een asbak').

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
Henk Vrageling (bijnaam)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/7)
  • H. Hansen, "Vredeling heeft in kabinet 'nooit echt ruzie gehad'", in: De Volkskrant, 22 december 1976
  • Haagse Post, 21 december 1985
  • Willem Breedveld, "Voor de duvel niet bang. In memoriam Henk Vredeling 1924-2007", Trouw, 1 november 2007
  • Matthijs Smits, "Politicus nam geen blad voor de mond. Henk Vredeling 1924-2007", Het Financieele Dagblad, 1 november 2007
  • Maurits van den Toorn, "Een hoogst onbesuisde minister", Staatscourant, 2 november 2007
  • Bert van den Braak, "Een Nederlandse machtspoliticus machteloos in Brussel. Henk Vredeling, lid van de Europese Commissie (1977-1981)", in: G. Voerman e.a. (red.), "De Nederlandse eurocommissarissen" (2010), 177

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.