Malta

Malta op de wereldkaart

De Republiek Malta, dat het gelijknamige eiland en de eilanden Gozo en Comino in de Middellandse Zee omvat, behoort sinds 1 mei 2004 tot de Europese Unie. Malta wordt sinds 2013 bestuurd door de centrumlinkse Partit Laburista (de arbeiderspartij). In 2020 trad premier Joseph Muscat i af vanwege een politieke crisis naar aanleiding van de moord op een journaliste. Hij werd opgevolgd door Robert Abela i.

Het strategisch gelegen eiland is al meer dan 7.000 jaar bewoond, en is achtereenvolgens beïnvloed door de Feniciërs, Romeinen, Arabieren, Noormannen, Spanjaarden, Fransen en Britten. In 1964 werd Malta, dat vanaf 1814 een Britse kroonkolonie was, onafhankelijk. In 1974 werd het land een republiek.

Sinds Malta onafhankelijk is geworden is de dienstensector zich snel gaan ontwikkelen, met name op het gebied van toerisme, financiële diensten en vervoer. Ook is er industrie tot ontwikkeling gekomen, waaronder de productie van hoogwaardige elektronica.

1.

Politieke situatie

Malta heeft een overzichtelijk politiek landschap. Er zijn twee partijen die elkaar in sterkte weinig ontlopen, de centrumrechtse (christendemocratische) Nationale Partij en de sociaaldemocratische Arbeiderspartij. Bij de parlementsverkiezingen van maart 2013 wonnen de socialisten onder leiding van Joseph Muscat en kwam er een door hem geleid kabinet. Naar aanleiding van een politieke crisis die ontstond door het onderzoek naar de moord op journaliste Daphne Caruana Galizia, trad Muscat op 12 januari 2020 af. Hij werd opgevolgd door Robert Abela. In maart 2022 won de regerende Arbeiderspartij onder leiding van Abela haar derde opeenvolgende verkiezingen met een nog grotere overwinning dan in 2013 en 2017.

Na de verkiezingen van 1987 kwam de Nationale Partij aan de macht, met Eddie Fenech Adami als premier. De Nationale Partij bleef tot 2013 aan het roer, met uitzondering van de periode 1996-1998. In die jaren was de sociaaldemocraat Alfred Sant minister-president. Zijn kabinet strandde echter in 1998 door een intern conflict in de Arbeiderspartij, waarna vervroegde verkiezingen uitliepen op een zege voor de Nationale Partij van Fenech Adami. In 2004 trad het kabinet-Gonzi aan, dat in 2008 door winst van de Nationale Partij bij de parlementsverkiezingen kon blijven regeren. Het kabinet viel na een nederlaag in het parlement in december 2012.

De Maltese politicus Helena Dalli is commissaris voor gelijkheid in de Commissie-Von der Leyen. Van januari tot juni 2017 is Malta voorzitter geweest van de Europese Raad. De eerstvolgende keer dat Malta de Europese Raad weer mag voorzitten is eind 2030.

2.

Staatsvorm, partijen en kiesstelsel

Malta is sinds 1974 een parlementaire republiek met een president als staatshoofd. De minister-president is regeringsleider. De president wordt voor vijf jaar gekozen door het parlement. De leider van de grootste partij in het parlement wordt automatisch minister-president. De kabinetsleden hebben zitting in het parlement, dat als wetgevend lichaam optreedt. Het parlement bestaat uit één Kamer (Il-Kamra Tad-Deputati, de Kamer van Volksvertegenwoordigers), waarvoor ten minste iedere vijf jaar verkiezingen worden gehouden.

kiesstelsel

Het kiesstelsel is een mengvorm van evenredige vertegenwoordiging en de single transferable vote, waarbij kiezers kandidaten naar voorkeur rangschikken en ook de tweede, derde en volgende voorkeuren medebepalen wie er worden gekozen. Er zijn dertien districten, waar per district vijf parlementsleden worden gekozen. Het kiesrecht geldt vanaf 16 jaar.

Aanvulling van het aantal parlementszetels vindt plaats om de electorale sterkte van een partij in overeenstemming te brengen met het aantal afgevaardigden in het parlement. Als een partij meer dan vijftig procent van de stemmen haalt, maar geen parlementaire meerderheid, dan krijgt zij extra zetels om die meerderheid alsnog te bewerkstellingen.

partijen

De Maltezer politiek wordt beheerst door twee partijen. Centrumrechts staat de christendemocratische Partit Nazzjonalista (Nationale Partij) en centrumlinks de sociaaldemocratische Partit Laburista (Arbeiderspartij).

3.

Zetelverdeling Kamra Tad-Deputati vanaf 1992

jaar

PN

PL

totaal

verkiezingsdatum

1992

34

31

65

22 februari

1996

34

35

69

28 oktober

1998

35

30

65

5 september

2003

35

30

65

12 april

2008

35

34

69

8 maart

2013

29

38

67

9 maart

2017

30

37

67

3 juni

2022

29

38

67

26 maart

4.

Kabinetten vanaf 1987

naam

periode

kleur

partij

belangrijke ministers

Fenech Adami I

12 mei 1987-28 oktober 1996

centrumrechts

NP

BuZa: Tabone

1989: Fenech Adami

1990: De Marco

Sant

28 oktober 1996-6 september 1998

centrumlinks

PL

BuZa: Vella

Fenech Adami II

6 september 1998-23 maart 2004

centrumrechts

NP

BuZa: De Marco

1999: J. Borg

Gonzi

23 maart 2004-11 maart 2013

centrumrechts

NP

BuZa: Tonio Borg

2008: Bonnici

2012: Gonzi

Muscat

11 maart 2013 - 12 januari 2020

centrumlinks

PL

BuZa: Vella

Abela

12 januari 2020 -

centrumlinks

PL

BuZa: Borg

5.

Kerngegevens

hoofdstad

Valletta

staatshoofd

President George Vella (vanaf 4 april 2019)

regeringsleider

Premier Robert Abela

6.

Bevolking

aantal inwoners

467.138

0,1% van de EU

% van de bevolking jonger dan 15

14.53% (mannen: 34.870/vrouwen: 32.989)

 

% van de bevolking van 15 t/m 24

 

% van de bevolking van 25 t/m 54

 

% van de bevolking van 55 t/m 64

 

% van de bevolking ouder dan 65

22.65% (2.023 est.) (mannen: 48.830/vrouwen: 56.961)

 

gemiddelde levensverwachting

83.39 jaar

 

7.

Economie

bruto binnenlands product (bbp)

$?

-nan% van de EU

bijdrage van landbouw aan bbp

1.1%

 

bijdrage van industrie aan bbp

10.2%

 

bijdrage van dienstensector aan bbp

88.7%

 

werkloosheid

3.62%

 

8.

Geografie

oppervlakte

316 km²

0,0% van de EU

laagste punt

Mediterranean Sea 0 m

 

hoogste punt

Ta'Dmejrek on Dingli Cliffs 253 m

 

9.

Positie in Europa

aantal zetels in het
Europees Parlement

6 van de 705 zetels

gastland Europese
organen

Agentschap Europese Unie:
European Agency for Asylum Affairs (EUAA)

prominenten in
Europa

Europese Commissie:

voorzitter Europees Parlement:

 
Bovenstaande gegevens zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op het CIA World Factbook.

10.

Volkslied

Titel: L-Innu Malti