Besluit 2022/2283 - Wijziging van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 tot toekenning van tijdelijke steun aan Letland om het risico op werkloosheid door de COVID-19-uitbraak te beperken - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 301/119

Naar aanleiding van een verzoek van Letland van 7 augustus 2020 heeft de Raad bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 (2) financiële bijstand aan Letland toegekend in de vorm van een lening van maximaal 192 700 000 EUR met een gemiddelde looptijd van ten hoogste 15 jaar, en een beschikbaarheidsperiode van 18 maanden, als aanvulling op de nationale inspanningen van Letland om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de COVID-19-uitbraak en aan de sociaal-economische gevolgen daarvan voor werknemers en zelfstandigen.

De lening diende door Letland te worden gebruikt ter financiering van de werktijdverkortingsregelingen, soortgelijke en gezondheidsgerelateerde maatregelen als bedoeld in artikel 3 van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351.

Naar aanleiding van een tweede verzoek van Letland van 11 maart 2021 heeft de Raad bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/677 (3) tot wijziging van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 Letland 112 500 000 EUR aan extra financiële bijstand toegekend door het maximale leningbedrag te verhogen tot 305 200 000 EUR met een gemiddelde looptijd van ten hoogste 15 jaar, en met een beschikbaarheidsperiode van 18 maanden, als aanvulling op zijn nationale inspanningen om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de COVID-19-uitbraak en aan de sociaaleconomische gevolgen daarvan voor werknemers en zelfstandigen.

De aanvullende lening diende door Letland te worden gebruikt ter financiering van de werktijdverkortingsregelingen, soortgelijke en gezondheidsgerelateerde maatregelen als bedoeld in artikel 3 van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351.

Door de COVID-19-uitbraak is een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking in Letland inactief geworden. Dit heeft geleid tot herhaalde plotse en sterke stijgingen van de overheidsuitgaven van Letland in verband met de in artikel 3, punten a), c), d), g), h), f) en i) van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 bedoelde maatregelen.

De COVID-19-uitbraak en de buitengewone maatregelen die Letland in 2020, 2021 en 2022 heeft getroffen om die uitbraak en de sociaal-economische en gezondheidseffecten daarvan in te perken, hadden en hebben nog steeds een dramatisch effect op de overheidsfinanciën. In 2020 had Letland een overheidstekort van 4,5 % van het bruto binnenlands product (bbp) en een schuld van 43,3 % van het bbp: tegen eind 2021 ging het om respectievelijk 7,3 % en 44,8 %. Volgens de voorjaarsprognose 2022 van de Commissie zou Letland tegen het einde van 2022 een overheidstekort van 7,2 % van het bbp en een schuld van 47,0 % van het bbp hebben. Volgens de tussentijdse zomerprognose 2022 van de Commissie zou het bbp van Letland in 2022 met 3,9 % toenemen.

Op 6 oktober 2022 heeft Letland de Unie om 167 607 000 EUR aan verdere financiële bijstand verzocht als bijkomende aanvulling op zijn in 2020, 2021 en 2022 geleverde nationale inspanningen om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de COVID-19-uitbraak en aan de sociaal-economische gevolgen daarvan voor werknemers en zelfstandigen. Met name heeft Letland regelingen voor werktijdverkorting en soortgelijke maatregelen als bedoeld in de overwegingen 8 tot en met 12 verder uitgebreid of gewijzigd.

De regeling voor de compensatie van inactiviteit voor werknemers is van toepassing op ondernemingen, gewone zelfstandigen en zelfstandigen die voor het systeem van de licentievergoeding hebben geopteerd, van wie de inkomsten uit economische activiteiten met ten minste 20 % zijn gedaald in vergelijking met het gemiddelde van de periode augustus-oktober 2020. De regeling vergoedt tijdelijk werkloze werknemers of zelfstandigen met 50 % of 70 % van hun salaris of inkomen, afhankelijk van de belastingregeling waaronder zij werkzaam zijn. Het minimumniveau van de steun is vastgesteld op 500 EUR en het maximum op 1 000 EUR per werknemer per kalendermaand. De regeling is ingesteld bij Kabinetsverordening nr. 709 (aangenomen op 24 november 2020 (4) en gewijzigd op 12 januari 2021 (5), 19 januari 2021 (6), 4 februari 2021 (7) en 26 februari 2021 (8)) betreffende voorschriften inzake de toelage voor inactiviteit voor belastingbetalers voor de voortzetting van hun activiteiten in de context van de COVID-19-crisis. De maatregel breidt de in artikel 3, punt a), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 bedoelde regeling uit tot personen die werkzaam zijn in de schoonheidssector, maakt het mogelijk personen die vanaf 2021 hun fiscale behandeling hebben laten wijzigen, in aanmerking te nemen voor steun, verbetert de toelatingsvoorwaarden voor octrooigerechtigden en biedt begunstigden de mogelijkheid om te kiezen tussen twee kwalificatiecriteria voor de steunaanvraag.

Aan de regeling voor de compensatie van inactiviteit voor werknemers wordt ook de kinderbonus voor werknemers, als bedoeld in artikel 3, punt c), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351, toegevoegd, waarvoor Letland extra steun vraagt. De bonus van 50 EUR per maand per kind biedt extra steun aan niet-actieve werknemers die recht hebben op een vermindering van de inkomstenbelasting voor personen ten laste. De steunmaatregel is verlengd bij Kabinetsbesluit nr. 706 van 1 december 2020 betreffende de toewijzing van financiële middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene uitgaven (9) en bij Kabinetsbesluit nr. 15 van 11 januari 2021 betreffende de toewijzing van financiële middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene uitgaven (10). De maatregel kan worden beschouwd als vergelijkbaar met werktijdverkortingsregelingen als bedoeld in Verordening (EU) 2020/672, aangezien inkomenssteun wordt verstrekt aan werknemers en zelfstandigen om de kosten van kinderopvang tijdens de sluiting van scholen te helpen dekken, zodat ouders kunnen blijven werken en hun dienstverband niet in gevaar komt.

De regeling voor loonsubsidies biedt steun aan werkgevers die geconfronteerd worden met een daling van de inkomsten uit een economische activiteit met ten minste 20 %. De regeling bedraagt 50 % van het gemiddelde brutomaandloon, met een maximum van 500 EUR per kalendermaand. De begunstigde werkgevers zijn verplicht het dienstverband van ondersteunde werknemers te handhaven en de loonsubsidie aan te vullen tot het volledige reguliere loon. De regeling is ingesteld bij Kabinetsverordening nr. 675 betreffende regels inzake de verlening van steun aan belastingbetalers voor de voortzetting van hun activiteiten in de context van de COVID-19-crisis” (aangenomen op 10 november 2020 (11) en gewijzigd op 12 januari 2021 (12), 1 april 2021 (13), 26 oktober 2021 (14), 9 november 2021 (15), 30 november 2021 (16), 7 december 2021 (17), 23 december 2021 (18) en 11 januari 2022 (19)) en Kabinetsbesluit nr. 128 inzake de toewijzing van financiële middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene uitgaven (20). De maatregel verlengt de steunperiode van de in artikel 3, punt d), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 bedoelde regeling voor loonsubsidies en verruimt de subsidiabiliteit door de begunstigden tussen twee criteria voor steunaanvraag te laten kiezen, neemt het risico op overcompensatie weg, verduidelijkt de subsidiabiliteitsbeperkingen voor octrooigerechtigden en beperkt de mogelijkheden om van oktober 2021 tot februari 2022 voor steun in aanmerking te komen tot personen die houder zijn van een COVID-19-certificaat waaruit blijkt dat de houder tegen COVID-19 gevaccineerd is of de ziekte heeft gehad.

De regeling voor COVID-19-gerelateerde ziekte-uitkeringen voorziet in door de overheid betaalde volledige uitkeringen bij ziekteverlof voor mensen die niet konden werken omdat zij in zelfisolatie of zelfquarantaine moesten gaan, terwijl de ziekte-uitkering normaal gesproken wordt gedeeld met de werkgever. De regeling is ingesteld bij de wijziging van de wet op de moederschaps- en ziektekostenverzekering (aangenomen op 20 maart 2020 (21) en gewijzigd op 12 november 2020 (22), 4 november 2021 (23) en 13 januari 2022 (24)). De maatregel voorziet in de verlenging van de steunperiode voor COVID-19-gerelateerde ziekte-uitkeringen als bedoeld in artikel 3, punt g), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 en beperkt tegelijkertijd het toepassingsgebied van de steun tot personen die houder zijn van een COVID-19-vaccinatie- of ziektecertificaat of die het advies hebben ontvangen om vaccinatie tegen COVID-19 uit te stellen, en specificeert in welke gevallen en onder welke voorwaarden werkgevers zonder overheidssteun moeten voorzien in betaald ziekteverlof voor de werknemer.

Met ziekte-uitkeringen voor ouders en mantelzorgers wordt steun verleend aan werknemers die niet op afstand kunnen werken en moeten zorgen voor kinderen jonger dan tien jaar of personen met een handicap, terwijl de scholen en dagverblijven gesloten zijn als gevolg van de COVID-19-uitbraak. De maatregel kan worden beschouwd als vergelijkbaar met werktijdverkortingsregelingen als bedoeld in Verordening (EU) 2020/672, aangezien inkomenssteun wordt verstrekt aan ouders en mantelzorgers, en de werkgelegenheid wordt beschermd door te voorkomen dat ouders en mantelzorgers die voor kinderen of personen met een handicap moeten zorgen terwijl de scholen en dagopvang gesloten zijn, hun dienstverband moeten beëindigen. De ziekte-uitkeringen zijn geregeld bij de wijziging van de wet op de moederschaps- en ziektekostenverzekering van 26 november 2020 (25) en bij Kabinetsbesluit nr. 707 van 1 december 2020 inzake de toewijzing van financiële middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene uitgaven (26) en Kabinetsbesluit nr. 13 van 11 januari 2021 inzake de toewijzing van financiële middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene uitgaven (27). Letland verzoekt om extra steun voor de bestaande maatregel, als bedoeld in artikel 3, punt h), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/677.

Letland heeft ook een reeks gezondheidsgerelateerde maatregelen verder uitgebreid of gewijzigd om de COVID-19-crisis aan te pakken. Hierbij gaat het met name om de in de overwegingen 14 en 15 beschreven maatregelen.

Er is voorzien in gezondheidsgerelateerde uitgaven voor persoonlijke beschermingsmiddelen ten behoeve van werknemers in de publieke sector om een veilige werkomgeving te waarborgen voor personen die aan COVID-19-virusinfecties zijn blootgesteld. De regeling is ingesteld bij Kabinetsverordening nr. 380 betreffende voorschriften inzake de middelen om te zorgen voor de nodige epidemiologische veiligheid voor instellingen die op de lijst van prioritaire instellingen en behoeften zijn opgenomen (aangenomen op 9 juni 2020 (28)). Letland verzoekt om extra steun voor de bestaande maatregel als bedoeld in artikel 3, punt f), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351.

Met premies voor medisch personeel en werknemers die de COVID-19-crisis bestrijden, van 20 % tot 100 % van het maandsalaris, wordt werk beloond dat verricht wordt in omstandigheden met grotere risico’s en hogere werkdruk, zoals bepaald in Kabinetsbesluiten nr. 136 van 27 maart 2020 (29) en nr. 656 van 6 november 2020 inzake de toewijzing van middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene gebeurtenissen (30), Kabinetsbesluit nr. 743 van 8 december 2020 tot wijziging van Kabinetsbesluit nr. 655 van 6 november 2020 inzake het uitroepen van de noodtoestand (31) en Kabinetsbesluit nr. 37 van 21 januari 2021 inzake de toewijzing van middelen uit het staatsbegrotingsprogramma betreffende het fonds voor onvoorziene gebeurtenissen (32). Die premies komen bovenop de maximumpremie die is vastgesteld in de wet op de bezoldiging van ambtenaren en werknemers van de staat en de lokale overheden. De maatregel ondersteunt de werkgelegenheid door de gezondheid en veiligheid van werknemers en de continuïteit van essentiële openbare diensten te waarborgen. Letland verzoekt om extra steun voor de bestaande maatregel als bedoeld in artikel 3, punt i), van Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351.

Letland voldoet aan de voorwaarden van artikel 3 van Verordening (EU) 2020/672 om financiële bijstand te kunnen aanvragen. Letland heeft de Commissie het nodige bewijsmateriaal verschaft dat de werkelijke en geplande overheidsuitgaven sinds 1 februari 2020 met 508 124 069 EUR zijn gestegen als gevolg van de nationale maatregelen om de sociaal-economische gevolgen van de COVID-19-uitbraak het hoofd te bieden. Dit is een plotse en sterke stijging omdat zij ook verband houdt met een verlenging van bestaande nationale maatregelen die rechtstreeks betrekking hebben op werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen waarmee een aanzienlijk deel van de ondernemingen en de beroepsbevolking in Letland wordt bestreken. Letland is voornemens 35 317 069 EUR met eigen middelen te financieren.

De Commissie heeft, overeenkomstig artikel 6 van Verordening (EU) 2020/672, Letland geraadpleegd en heeft de plotse en sterke stijging geverifieerd van de werkelijke en geplande overheidsuitgaven die rechtstreeks verband houden met werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen, en met de maatregelen op gezondheidsgebied in verband met de COVID-19-uitbraak, waarnaar wordt verwezen in het verzoek van 6 oktober 2022.

De maatregelen op gezondheidsgebied, als bedoeld in het verzoek van Letland van 6 oktober 2022 en in de overwegingen 14 en 15, komen neer op 70 921 236 EUR.

Daarom moet financiële bijstand worden verleend om Letland te helpen het hoofd te bieden aan de sociaal-economische gevolgen van de ernstige economische verstoring als gevolg van de COVID-19-uitbraak. De Commissie moet de besluiten inzake de looptijd, omvang en vrijgave van de tranches en deeltranches in nauwe samenwerking met de nationale autoriteiten nemen.

Aangezien de in Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 vermelde beschikbaarheidsperiode is verstreken, is een nieuwe beschikbaarheidsperiode voor de extra financiële bijstand nodig. De bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 toegekende beschikbaarheidsperiode voor financiële bijstand van 18 maanden moet met 21 maanden worden verlengd en bijgevolg moet de totale beschikbaarheidsperiode 39 maanden bedragen vanaf de eerste dag nadat Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1351 van kracht is geworden.

Letland en de Commissie moeten in de in artikel 8, lid 2, van Verordening (EU) 2020/672 bedoelde leningsovereenkomst met dit besluit rekening houden.

Dit besluit moet de uitkomst onverlet laten van eventuele procedures met betrekking tot verstoringen van de werking van de interne markt, met name uit hoofde van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag. Het doet geen afbreuk aan het vereiste dat de lidstaten, uit hoofde van artikel 108 van het Verdrag, de Commissie op de hoogte brengen van voorgenomen steunmaatregelen.

Letland moet de Commissie regelmatig informeren over de uitvoering van de geplande overheidsuitgaven, zodat de Commissie kan beoordelen in hoeverre Letland die uitgaven heeft uitgevoerd.

Bij het nemen van het besluit om financiële bijstand te verlenen is rekening gehouden met de bestaande en verwachte behoeften van Letland en met verzoeken om financiële bijstand op grond van Verordening (EU) 2020/672 die reeds door andere lidstaten zijn ingediend of gepland, met toepassing van de beginselen inzake gelijke behandeling, solidariteit, evenredigheid en transparantie,

Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd:

Artikel 3 wordt vervangen door:

“Artikel 3

Letland mag de volgende maatregelen financieren: