Besluit 2014/534 - Toekenning van macrofinanciële bijstand aan Tunesië - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 151/9

De betrekkingen tussen de Europese Unie en de Republiek Tunesië („Tunesië”) ontwikkelen zich in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid (ENB). De Euro-mediterrane Associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en Tunesië, anderzijds (2) (de „associatieovereenkomst EU-Tunesië”), is op 1 maart 1998 in werking getreden. In het kader van deze associatieovereenkomst EU-Tunesië heeft Tunesië in 2008 de laatste hand gelegd aan de afschaffing van de tarieven voor industrieproducten, waarmee Tunesië het eerste land uit het zuidelijke Middellandse Zeegebied was dat een vrijhandelszone met de Unie tot stand bracht. De bilaterale politieke dialoog en economische samenwerking zijn verder ontwikkeld in het kader van de ENB-actieplannen, waarvan het meest recente in behandeling zijnde actieplan betrekking zal hebben op de periode 2013-2017.

De economie van Tunesië heeft sterk te lijden onder binnenlandse gebeurtenissen die verband houden met de gebeurtenissen die sinds eind 2010 in het zuidelijke Middellandse Zeegebied plaatsvinden en die bekendstaan als de „Arabische lente”, alsook onder de voortdurende onrust in de regio, in het bijzonder in het naburige Libië. Die gebeurtenissen en de zwakke wereldeconomie, en met name de recessie in de eurozone, die de voornaamste financiële en handelspartner van Tunesië is, sorteerden een zeer negatief effect op de Tunesische economie, hetgeen tot een groeivertraging en tot grote externe en budgettaire financieringstekorten heeft geleid.

Na de afzetting van president Ben Ali op 14 januari 2011 zijn op 23 oktober 2011 in Tunesië de eerste vrije en democratische verkiezingen gehouden. Sindsdien is er een nationale grondwetgevende vergadering opgericht en hoewel het politieke overgangsproces niet zonder moeilijkheden is verlopen, leveren de belangrijkste politieke actoren gezamenlijke inspanningen om hervormingen door te voeren die tot de totstandkoming van een volwaardig democratisch systeem moeten leiden.

De grondwet die door de Tunesische nationale grondwetgevende vergadering werd aangenomen, biedt vooruitgang op het gebied van de individuele rechten en vrijheden en op het gebied van gendergelijkheid, die het land de weg van de democratie en de rechtsstaat doet inslaan.

Sinds het begin van de Arabische lente heeft de Unie bij meerdere gelegenheden de toezegging gedaan Tunesië te zullen ondersteunen bij zijn economische en politieke hervormingsproces. Deze toezegging werd in november 2012 bevestigd in de conclusies van de vergadering van de associatieraad tussen de Unie en Tunesië. De politieke en economische steun van de Unie voor het hervormingsproces van Tunesië is in overeenstemming met het beleid van de Unie ten aanzien van het zuidelijke Middellandse Zeegebied, zoals vastgesteld in het kader van het ENB.

In het verlengde van de gezamenlijke verklaring van het Europees Parlement en de Raad, die is aangenomen bij de vaststelling van Besluit nr. 778/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad (3), moet macrofinanciële bijstand van de Unie een uitzonderlijk financieel instrument zijn van ongebonden en niet-toegewezen steun van de betalingsbalans, gericht op het herstellen van een houdbare externe financiële situatie van de begunstigde, en dienen ter ondersteuning van de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige aanpassings- en structurele hervormingsmaatregelen die gericht zijn op het verbeteren van de betalingsbalanspositie, in het bijzonder tijdens de programmeringsperiode, en ter versterking van de uitvoering van gerelateerde overeenkomsten en samenwerkingsprogramma's met de Unie.

In april 2013 hebben de Tunesische autoriteiten en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) overeenstemming bereikt over een niet uit voorzorg gesloten stand-by-overeenkomst van 1 146 miljoen SDR (Special Drawing Rights — bijzondere trekkingsrechten) met een looptijd van drie jaar om het economische aanpassings- en hervormingsprogramma van Tunesië te ondersteunen. De doelstellingen van het IMF-programma stroken met het doel van de macrofinanciële bijstand van de Unie, namelijk het verlichten van betalingsbalansmoeilijkheden op korte termijn en het uitvoeren van krachtige aanpassingsmaatregelen die beantwoorden aan het doel van de macrofinanciële bijstand van de Unie.

De Unie heeft 290 miljoen EUR aan financiële steun beschikbaar gesteld voor de periode 2011-2013 in het kader van haar gewone samenwerkingsprogramma ter ondersteuning van de economische en politieke hervormingsagenda van Tunesië. Daarnaast is voor de periode 2011-2013 aan Tunesië 155 miljoen EUR toegewezen in het kader van het programma „Steun voor partnerschap, hervormingen en inclusieve groei” (Support for Partnership, Reform and Inclusive Growth — Spring).

In augustus 2013 heeft Tunesië, in het licht van de slechter wordende economische situatie en vooruitzichten, de Unie om macrofinanciële bijstand verzocht.

Daar Tunesië onder het ENB valt, moet het als een land worden beschouwd dat voor macrofinanciële bijstand van de Unie in aanmerking komt.

Aangezien er nog steeds sprake is van een aanzienlijk resterend extern financieringstekort op de betalingsbalans van Tunesië dat de door het IMF en andere multilaterale instellingen verstrekte middelen te boven gaat, en ondanks het feit dat Tunesië krachtige economische stabilisatie- en hervormingsprogramma's uitvoert, wordt de door de Unie aan Tunesië te verlenen macrofinanciële bijstand (de „macrofinanciële bijstand van de Unie”), onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden, aangemerkt als een passende reactie op het verzoek van Tunesië om in samenhang met het IMF-programma de economische stabilisatie te ondersteunen. De macrofinanciële bijstand van de Unie zou de economische stabilisatie en de structurele-hervormingsagenda van Tunesië ondersteunen en tevens een aanvulling vormen op de middelen die in het kader van de financiële overeenkomst met het IMF beschikbaar worden gesteld.

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet gericht zijn op het helpen herstellen van een houdbare externe financieringspositie voor Tunesië en aldus de economische en sociale ontwikkeling van het land ondersteunen.

De vaststelling van het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie is gebaseerd op een volledige kwantitatieve beoordeling van de resterende externe financieringsbehoeften van Tunesië, en bij de bepaling ervan is rekening gehouden met het vermogen van het land om zichzelf te financieren met eigen middelen, en met name met de internationale reserves waarover het beschikt. De macrofinanciële bijstand van de Unie moet complementair zijn met de programma's van het IMF en de Wereldbank en de door hen verstrekte middelen. Bij het vaststellen van het bedrag van de bijstand wordt ook rekening gehouden met verwachte financiële bijdragen van multilaterale donoren en met de noodzaak te zorgen voor een billijke verdeling van de lasten tussen de Unie en andere donoren, alsook met de reeds bestaande inzet van de andere externe financieringsinstrumenten van de Unie in Tunesië en met de meerwaarde die door de algehele betrokkenheid van de Unie wordt geboden.

De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de Unie juridisch en materieel verenigbaar is met de hoofdbeginselen, -doelstellingen en -maatregelen die zijn vastgesteld in het kader van de verschillende onderdelen van het extern optreden en het relevante beleid van de Unie op andere terreinen.

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet het externe beleid van de Unie jegens Tunesië ondersteunen. De diensten van de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten gedurende de macrofinanciële bijstandsoperatie nauw met elkaar samenwerken om het externe beleid van de Unie te coördineren en de consistentie ervan te waarborgen.

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet Tunesië ondersteunen in zijn engagement met betrekking tot waarden die het land met de Unie deelt, waaronder democratie, de rechtsstaat, goed bestuur, eerbiediging van de mensenrechten, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, en ook zijn engagement met betrekking tot de beginselen van een open, op regels gebaseerde en eerlijke handel.

Eerbiediging door Tunesië van effectieve democratische mechanismen, waaronder een parlementair stelsel met meerdere partijen, de rechtsstaat en de mensenrechten, moet een randvoorwaarde zijn voor het verlenen van de macrofinanciële bijstand van de Unie. Daarnaast dienen de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheersystemen voor overheidsfinanciën in Tunesië te bevorderen en bij te dragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. Zowel het voldoen aan de randvoorwaarden als het verwezenlijken van die doelstellingen dienen regelmatig door de Commissie te worden gecontroleerd.

Om te verzekeren dat de financiële belangen van de Unie in het kader van de macrofinanciële bijstand van de Unie op efficiënte wijze worden beschermd, moet Tunesië passende maatregelen nemen in verband met de preventie en bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden met betrekking tot deze bijstand. Daarnaast moet erin worden voorzien dat de Commissie controles en de Europese Rekenkamer audits verricht.

De uitkering van de macrofinanciële bijstand van de Unie laat de bevoegdheden van het Europees Parlement en de Raad onverlet.

Bedragen van de voorziening voor de macrofinanciële bijstand van de Unie moeten consistent zijn met de in het meerjarig financieel kader vastgestelde begrotingskredieten.

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet door de Commissie worden beheerd. Teneinde te waarborgen dat het Europees Parlement en de Raad op de tenuitvoerlegging van dit besluit kunnen toezien, dient de Commissie hen regelmatig in te lichten over ontwikkelingen met betrekking tot de bijstand en hun daarbij de relevante documenten te verschaffen.

Teneinde eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van dit besluit te waarborgen, moeten uitvoeringsbevoegdheden aan de Commissie worden toegekend. Deze bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (4).

De macrofinanciële bijstand van de Unie dient onderworpen te zijn aan voorwaarden inzake economisch beleid, die in een memorandum van overeenstemming dienen te worden vastgelegd. Omwille van de efficiëntie en om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering te waarborgen, dient de Commissie te worden gemachtigd om met de Tunesische autoriteiten onderhandelingen over deze voorwaarden te voeren onder toezicht van het comité van vertegenwoordigers van de lidstaten waarin Verordening (EU) nr. 182/2011 voorziet. Krachtens die verordening moet in de regel de raadplegingsprocedure worden gebruikt in alle andere gevallen dan in die verordening zijn voorzien. Gezien de mogelijkerwijs belangrijke impact van bijstand van meer dan 90 miljoen EUR, past het dat voor deze verrichtingen de onderzoeksprocedure wordt gebruikt. Gezien het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Tunesië, moet op de vaststelling van het memorandum van overeenstemming en voor het verlagen, schorsen of intrekken van de bijstand de onderzoeksprocedure worden toegepast,

de in artikel 2 gestelde randvoorwaarde;

een bevredigende voortgang bij de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige maatregelen voor aanpassing en structurele hervorming, ondersteund door een niet uit voorzorg getroffen kredietregeling met het IMF, en

het binnen een specifieke termijn uitvoering geven aan de voorwaarden inzake economisch beleid en de financiële voorwaarden die in het memorandum van overeenstemming zijn overeengekomen.

Tunesië gaat regelmatig na of de uit de algemene begroting van de Unie verstrekte financiering naar behoren is gebruikt, neemt passende maatregelen ter voorkoming van onregelmatigheden en fraude, en onderneemt zo nodig gerechtelijke stappen om de uit hoofde van dit besluit verstrekte middelen waaraan geen wettige bestemming is gegeven, terug te vorderen;

de financiële belangen van de Unie worden beschermd, in het bijzonder met specifieke maatregelen met het oog op de preventie en de bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden in verband met de macrofinanciële bijstand van de Unie, overeenkomstig Verordening (EG, Euratom) nr. 2988/95 van de Raad (9), Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 van de Raad (10) en Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (11);

de Commissie — met inbegrip van het Europees Bureau voor fraudebestrijding — en haar vertegenwoordigers worden uitdrukkelijk gemachtigd tot het uitvoeren van controles, waaronder controles en verificaties ter plaatse;

de Commissie en de Europese Rekenkamer worden uitdrukkelijk gemachtigd om tijdens en na de periode waarin de macrofinanciële bijstand van de Unie beschikbaar is audits uit te voeren, met inbegrip van documentaudits en audits ter plaatse, zoals onder meer operationele beoordelingen, en

de Unie heeft recht op vervroegde terugbetaling van de lening indien is vastgesteld dat Tunesië met betrekking tot het beheer van de macrofinanciële bijstand van de Unie fraude, corruptie of enige andere onwettige activiteit heeft gepleegd die de financiële belangen van de Unie schaadt.

wordt de geboekte vooruitgang bij het uitvoeren van de macrofinanciële bijstand van de Unie onderzocht;

worden de economische situatie en de vooruitzichten van Tunesië, alsook de bij de tenuitvoerlegging van de in artikel 3, lid 1, bedoelde beleidsmaatregelen gemaakte vorderingen beoordeeld;

wordt het verband gespecificeerd tussen de in het memorandum van overeenstemming vastgelegde economische beleidsvoorwaarden, de actuele economische en budgettaire prestaties van Tunesië en de besluiten van de Commissie tot uitkering van de tranches van de macrofinanciële bijstand van de Unie.