Bijlagen bij COM(2023)800 - Verslag over de rechtsstaat 2023 Situatie op het gebied van de rechtsstaat in de EU - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)800 - Verslag over de rechtsstaat 2023 Situatie op het gebied van de rechtsstaat in de EU. |
|---|---|
| document | COM(2023)800 |
| datum | 5 juli 2023 |
5 De beoordelingen die zijn opgenomen in het landenhoofdstuk, lopen niet vooruit op toekomstige beoordelingen op grond van artikel 24 van Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad van 12 februari 2021 tot oprichting van de herstel- en veerkrachtfaciliteit of op grond van artikel 15 van Verordening (EU) 2021/1060 van het Europees Parlement en de Raad van 24 juni 2021 tot vaststelling van gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds Plus, het Cohesiefonds, het Fonds voor een rechtvaardige transitie en het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur en de financiële regels voor deze fondsen en voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het Fonds voor interne veiligheid en het instrument voor financiële steun voor grensbeheer en visumbeleid.
6 In december 2022 heeft de Commissie maatregelen voorgesteld om de rol en onafhankelijkheid van organen voor gelijke behandeling te versterken.
7 De methodologie is hier te vinden.
8 Aanbevelingen uit 2022 worden over het algemeen in het verslag van dit jaar opgenomen, met waar nodig aanpassingen, wanneer de maatregelen die in de lidstaten zijn genomen geen vooruitgang opleveren of met name wanneer slechts enige vooruitgang is geboekt.
9 De principes op basis waarvan de aanbevelingen zijn opgesteld, zijn dezelfde als vorig jaar. Zie COM (2022) 500 final, blz. 3-4 en de methodologie voor het verslag over de rechtsstaat. De aanbevelingen doen geen afbreuk aan procedures die de Commissie kan inleiden op grond van andere rechtsinstrumenten, zoals inbreukprocedures of de verordening inzake conditionaliteit.
10 Tot de bronnen die werden gebruikt bij de voorbereiding van dit verslag behoren schriftelijke bijdragen van de lidstaten, schriftelijke bijdragen die zijn ontvangen tijdens de gerichte raadpleging van belanghebbenden en informatie die door internationale organisaties is geproduceerd of tijdens landenbezoeken is ontvangen van nationale autoriteiten en belanghebbenden. Deze bronnen bieden slechts input voor de beoordeling van de Commissie, zonder als zodanig het standpunt van de Commissie weer te geven. De conclusies van de Commissie blijven haar eigen verantwoordelijkheid.
11 Zie hier.
12 Informatie over de landenbezoeken is te vinden in de landenhoofdstukken. Tijdens deze landenbezoeken, die online werden georganiseerd, heeft de Commissie besprekingen gevoerd met de nationale autoriteiten van de lidstaten, waaronder justitiële en onafhankelijke instanties en rechtshandhavingsinstanties, en met andere belanghebbenden, zoals journalistenverenigingen en het maatschappelijk middenveld.
13 Zie hier.
14 Verslag over de rechtsstaat 2023 - bijdrage van belanghebbenden - Raad van Europa | Europese Commissie (europa.eu)
15 Het EU-scorebord voor justitie 2023 bevat een vergelijkende analyse van de nationale justitiële stelsels.
16 HvJ-EU, arrest van 5 juni 2023, Commissie/Polen, C-204/21, ECLI:EU:C:2023:442, punten 64-74.
17 Een verwijzing naar de belangrijkste arresten sinds het laatste verslag is te vinden in punt 4.
18Zoals het European Network of Councils for the Judiciary, het Network of the Presidents of the Supreme Judicial Courts of the European Union en de Association of the Councils of State and Supreme Administrative Jurisdictions of the European Union en de Council of Bars and Law Societies of Europe.
19 Figuren 49 en 51 van het EU-scorebord voor justitie 2023.
20 Het HvJ-EU heeft erkend dat wanneer een raad voor de rechtspraak deelneemt aan een benoemingsproces waarbij politieke organen betrokken zijn, deze kan bijdragen tot een objectiever proces door de discretionaire bevoegdheid van de politieke organen bij de uitoefening van hun bevoegdheden te beperken, op voorwaarde dat die raad voldoende onafhankelijk is van de uitvoerende en wetgevende macht en van het orgaan waaraan hij een advies voorlegt. Zie bijvoorbeeld arrest van 2 maart 2021, AB e.a. (Benoeming van de rechters bij de Sąd Najwyższy – Beroep), C-824/18, punten 123-125 en aldaar aangehaalde rechtspraak.
21 Zie met name Aanbeveling CM/Rec(2010)12 van de Raad van Europa.
22 De aanbevelingen hebben betrekking op Bulgarije, Estland en Slowakije.
23 Zie arresten van 15 juli 2021, Commissie/Polen, C-791/19, punten 98-108; van 20 april 2021, Repubblika/Il-Prim Ministru, C-896/19, punt 66; van 2 maart 2021, AB e.a. (Benoeming van de rechters bij de Sąd Najwyższy – Beroep), C-824/18, punten 66, 124 en 125; en van 19 november 2019, AK e.a., gevoegde zaken C-585/18, C-624/18 en C-625/18, punten 137 en 138.
24 De aanbevelingen omvatten Ierland, Griekenland, Letland, Litouwen, Malta, Oostenrijk, Slovenië, Finland en Zweden.
25 Een aanbeveling betreft Slowakije.
26 Een aanbeveling betreft Hongarije.
27 De aanbevelingen hebben betrekking op Tsjechië, Spanje, Cyprus, Oostenrijk, Polen, Slovenië en Slowakije.
28 Het Hof heeft dit beginsel in herinnering gebracht in zaken met betrekking tot de tuchtkamer van het Poolse hooggerechtshof (arrest van 5 juni 2023, C-204/21, Commissie/Polen) en de Roemeense gerechtelijke inspectie (arresten van 11 mei 2023, Inspecţia Judiciară, zaak 817/21, en van 18 mei 2021, Asociația “Forumul Judecătorilor din România” e.a./Inspecția Judiciară e.a., gevoegde zaken C-83/19, C-127/19, C-195/19, C-291/19, C-355/19 en C-397/19).
29 Arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 25 juli 2018, LM, C-216/18 PPU, punt 67.
30 Een aanbeveling betreft Bulgarije.
31 De voorzitter van de hoogste administratieve rechtbank en de eerste voorzitter van het hooggerechtshof hebben het constitutioneel hof verzocht de betwiste bepalingen ongrondwettelijk te verklaren (de zaak is nog steeds aanhangig).
32 De aanbevelingen hebben betrekking op België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Kroatië, Litouwen, Portugal, Roemenië en Slovenië.
33 De aanbevelingen hebben betrekking op Frankrijk, Italië, Malta, Nederland en Portugal.
34 Aanbeveling nr. R(2000)21 van het Comité van Ministers van de Raad van Europa inzake de vrijheid van uitoefening van het beroep van advocaat.
35 De aanbevelingen hebben betrekking op Litouwen, Luxemburg en Ierland.
36 Transparency International (2023) https://www.transparency.org/en/cpi/2022
37 Vier lidstaten (Denemarken, Finland, Zweden en Nederland) scoren 80/100 of hoger op de index, en nog eens vijf lidstaten (Duitsland, Ierland, Estland, België en Frankrijk) scoren hoger dan 72/100. Het EU-gemiddelde is 64/100.
38 Roemenië (46), Bulgarije (43) en Hongarije (42) scoren lager dan 50.
39 Speciale Eurobarometer 534 over corruptie (2023) en Flash Eurobarometer 524 over de houding van het bedrijfsleven ten aanzien van corruptie in de EU (2023). De vorige gegevensreeksen zijn afkomstig van de speciale Eurobarometer 523 (2022) en de Flash Eurobarometer 507 (2022).
40 Het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie vraagt de aangesloten staten om, in overeenstemming met de grondbeginselen van hun rechtsstelsel, een doeltreffend en gecoördineerd beleid inzake corruptiebestrijding te ontwikkelen en uit te voeren of te handhaven dat de participatie van de samenleving bevordert en dat recht doet aan de beginselen van de rechtsstaat, goed beheer van publieke aangelegenheden en publieke goederen, integriteit, transparantie en verantwoordingsplicht. Alle lidstaten en de EU zijn partij bij het verdrag. Zie ook de verklaring van Kuala Lumpur over strategieën inzake corruptiebestrijding.
41 Momenteel hebben 20 lidstaten specifieke strategieën of programma’s voor de bestrijding van corruptie; bijna alle andere lidstaten beschikken over componenten inzake de bestrijding van corruptie in andere nationale strategieën en actieplannen.
42 Een aanbeveling betreft Slovenië.
43 Internationale normen zijn in de eerste plaats het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie; het Verdrag inzake de strafrechtelijke bestrijding van corruptie en het Burgerrechtelijk Verdrag inzake corruptie van de Raad van Europa; en het OESO-Verdrag inzake bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren bij internationale zakelijke transacties. Op EU-niveau heeft de Commissie op 3 mei 2023 een richtlijn inzake de bestrijding van corruptie voorgesteld, COM (2023) 234 final, die tot doel heeft het strafrechtelijk kader van de EU te actualiseren en te versterken.
44 De aanbevelingen hebben betrekking op Finland en Zweden.
45 De aanbevelingen hebben betrekking op Slowakije en Portugal.
46 De aanbevelingen hebben betrekking op Bulgarije en Roemenië.
47 Speciale Eurobarometer 534 over de houding van burgers ten opzichte van corruptie in de EU (2023).
48 De aanbevelingen hebben betrekking op Tsjechië, Spanje en Hongarije.
49 Een aanbeveling heeft betrekking op Polen.
50 Zoals in het verslag over de rechtsstaat 2020 werd opgemerkt, is het, door het gebrek aan uniforme, actuele en geconsolideerde statistieken in alle lidstaten, moeilijk inzicht te krijgen in het relatieve succes van het onderzoek naar en de vervolging van corruptiemisdrijven. De beoordeling is gebaseerd op de door de lidstaten verstrekte gegevens.
51 De aanbevelingen hebben betrekking op Bulgarije, Griekenland, Hongarije, Malta en Slovenië.
52 JOIN(2023) 12 final, blz. 4.
53 Belangenconflicten doen zich voor wanneer een overheidsfunctionaris privé- of beroepsbelangen heeft die de onpartijdige en objectieve uitoefening van zijn taken in gevaar kunnen brengen. Zie Raad van Europa, Aanbeveling Rec(2000)10 inzake gedragscodes voor overheidsfunctionarissen.
54 De aanbevelingen hebben betrekking op België, Bulgarije, Tsjechië, Estland, Italië, Slowakije en Finland.
55 OESO (2021) Lobbying in the 21st century.
56 OESO (2010), Recommendation of the Council on Principles for Transparency and Integrity in Lobbying; Council of Europe standards on lobbying transparency, Aanbeveling CM/Rec(2017)2.
57 De aanbevelingen hebben betrekking op België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Ierland, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Italië, Letland, Luxemburg, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Polen, Roemenië en Slowakije.
58 De aanbevelingen hebben betrekking op België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Hongarije, Nederland en Zweden […].
59 De aanbevelingen hebben betrekking op Denemarken, Ierland, Spanje, Cyprus, Hongarije, Oostenrijk, Polen, Portugal en Slowakije.
60 Richtlijn 2019/1937 inzake de bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht melden (PB L 305 van 26.11.2019).
61 Oostenrijk, Bulgarije, Tsjechië, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Luxemburg, Ierland, Italië, Hongarije, Nederland, Roemenië, Slovenië, Spanje. De Commissie beoordeelt momenteel de conformiteit van de gemelde omzettingsmaatregelen met betrekking tot Richtlijn (EU) 2019/1937.
62 Speciale Eurobarometer 534 over de houding van burgers ten opzichte van corruptie in de EU (2023).
63 Gezamenlijke mededeling over de bestrijding van corruptie, JOIN (2023) 12 final Brussel, 3.5.2023, blz. 7.
64 Een aanbeveling betreft Italië.
65 Verslag van de Commissie, Burgerschaps- en verblijfsregelingen voor investeerders in de Europese Unie, aangenomen op 23 januari 2019, COM(2019) 12.
66 De Commissie heeft inbreukprocedures ingeleid met betrekking tot de regelingen van Cyprus en Malta.
67 De Commissie heeft Malta op 21 maart 2023 voor het Hof van Justitie van de Europese Unie gedaagd (zaak C-181/23 in behandeling).
68 Aanbeveling in verband met burgerschapsregelingen voor investeerders en verblijfsregelingen voor investeerders naar aanleiding van de Russische invasie van Oekraïne
aangenomen op 28 maart 2022, C(2022) 2028.
69 In totaal werd in 19 lidstaten gebruikgemaakt van verblijfsregelingen voor investeerders: Bulgarije, Tsjechië, Estland, Ierland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Italië, Cyprus, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Polen, Portugal, Roemenië en Slowakije.
70 Ierland, Portugal en Nederland.
71 Spanje en Litouwen.
72 De Commissie zal deze werkzaamheden in nauw overleg met de lidstaten leiden. Dit zal een belangrijk onderdeel vormen bij de ontwikkeling van toekomstige initiatieven ter bestrijding van corruptie. Zie de gezamenlijke mededeling over de bestrijding van corruptie, JOIN (2023) 12.
73 Flash Eurobarometer 524 over de houding van het bedrijfsleven ten opzichte van corruptie in de EU (2023).
74 De monitor voor de pluriformiteit van de media is een belangrijke bron van informatie voor de verslagen over de rechtsstaat van de Commissie. Het is een wetenschappelijk en integraal instrument dat de gezondheid van mediakaders documenteert en bedreigingen voor de pluriformiteit en de vrijheid van de media in de lidstaten en in bepaalde kandidaat-lidstaten beschrijft. Het instrument wordt medegefinancierd door de EU en sinds 2013-2014 op regelmatige basis en op onafhankelijke wijze door het Centrum voor pluriformiteit en vrijheid van de media uitgevoerd. De Commissie heeft ook gebruikgemaakt van andere bronnen, bijvoorbeeld de wereldindex voor persvrijheid van Verslaggevers zonder Grenzen en het platform van de Raad van Europa ter bevordering van de bescherming van de journalistiek en de veiligheid van journalisten; naar deze bronnen wordt verwezen in de landenhoofdstukken.
75 Deze indicator is in MPM 2023 omgedoopt tot “Pluraliteit van media-aanbieders”.
76 In oplopende volgorde van risico worden Kroatië, Cyprus, Griekenland, Slovenië en Malta beschouwd als landen met een “hoog risico”, terwijl Bulgarije, Polen, Roemenië en Hongarije als landen met een “zeer hoog risico” worden beschouwd. De Monitor voor Pluriformiteit van de Media pleit voor voorzichtigheid bij elke vergelijking tussen de ranglijsten en de ranglijsten die door andere indexen worden gepubliceerd (zoals de wereldindex voor persvrijheid van Verslaggevers zonder Grenzen), gezien de verschillende methodologieën, indicatoren en reikwijdte.
77 Richtlijn (EU) 2018/1808 van 14 november 2018.
78 Een aanbeveling betreft Hongarije.
79 Aanbeveling CM/Rec(2018)11 van het Comité van ministers aan de lidstaten inzake pluriformiteit van de media en transparantie inzake media-eigendom.
80 De EU-wetgeving bevat ook relevante bepalingen: Richtlijn 2010/13/EU van 10 maart 2010, zoals gewijzigd bij Richtlijn 2018/1808 van 14 november 2018; Algemene (niet-sectorale) verplichtingen inzake transparantie over de uiteindelijk begunstigden in de antiwitwasrichtlijnen (Richtlijn 2018/843 van 30 mei 2018 en Richtlijn 2015/849 van 20 mei 2015); bepalingen inzake de transparantie van media-eigendom zijn ook opgenomen in de Europese verordening mediavrijheid - voorstel voor een verordening en aanbeveling.
81 De aanbevelingen hebben betrekking op Tsjechië en Frankrijk.
82 De aanbevelingen hebben betrekking op Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Hongarije en Oostenrijk.
83 Protocol (nr. 29) betreffende het openbare-omroepstelsel in de lidstaten, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
84 Aanbeveling CM/Rec(2012)1 van de Raad van Europa over het bestuur van de publieke media.
85 De aanbevelingen hebben betrekking op Tsjechië, Cyprus, Hongarije, Malta, Polen, Roemenië en Slowakije.
86 De aanbevelingen hebben betrekking op België, Denemarken, Duitsland, Estland, Spanje, Luxemburg, Malta, Oostenrijk en Finland.
87 Meldingen worden geregistreerd door het Platform to promote the protection of journalism and safety of journalists van de Raad van Europa en het platform van Mapping Media Freedom (MMF). In de periode 2021-2022 registreerde het platform van Mapping Media Freedom een daling van 10 % van het aantal meldingen in de EU-lidstaten.
88 Aanbeveling van 2021 over de veiligheid van journalisten (C(2021) 6650, 16 september 2021)
89 Er is een gestructureerde dialoog over dit onderwerp gepland in november 2023 op het European Media News Forum.
90 De aanbeveling van de Commissie van 2022 over de bescherming van journalisten en mensenrechtenverdedigers die zich bezighouden met inspraak van het publiek tegen kennelijk ongegronde of onrechtmatige gerechtelijke procedures (C(2022) 2428 van 27 april 2022) omvat maatregelen met betrekking tot toepasselijke kaders, waaronder smaad, opleidingen, bewustmaking, ondersteuningsmechanismen, gegevensverzameling, rapportage en monitoring. Tegen het einde van 2023 wordt van de lidstaten verwacht dat ze een verslag over de uitvoering van deze aanbeveling aan de Commissie voorleggen.
91 De aanbevelingen hebben betrekking op Hongarije, Griekenland, Ierland, Italië, Malta, Slovenië en Slowakije.
92 Verklaring van de Europese Commissie van 30 mei 2023 over de Poolse wet tot oprichting van een staatscommissie voor onderzoek naar Russische invloed op de binnenlandse veiligheid. Op 2 juni 2023 heeft de president van de republiek wetswijzigingen ingediend, die door de senaat worden behandeld.
93 De aanbevelingen hebben betrekking op Griekenland, Cyprus, Luxemburg, Malta, Portugal, Roemenië en Slowakije.
94 Arrest van het Hof van Justitie van 22 februari 2022, RS (Gevolgen van de uitspraken van een grondwettelijk hof), C-430/21, EU:C:2022:99, punt 38.
95 Zie persbericht.
96 Bij de VN-beginselen van Parijs, die in 1993 door de Algemene Vergadering van de VN zijn goedgekeurd (Resolutie A/RES/48/134), zijn de belangrijkste criteria bepaald waaraan NHRI’s moeten voldoen. NHRI’s worden periodiek geaccrediteerd door de Subcommissie accreditatie van de Internationale Alliantie van Mensenrechteninstituten.
97 Beginselen van de Commissie van Venetië inzake ombudspersonen.
98 COM(2022) 688 final en COM(2022) 689 final.
99 De aanbevelingen hebben betrekking op Kroatië, Litouwen en Polen.
100 De aanbevelingen hebben betrekking op Tsjechië, Italië, Malta en Roemenië.
101 Een aanbeveling heeft betrekking op Polen.
102 Het Comité van Ministers van de Raad van Europa houdt toezicht op de vaststelling van de maatregelen ter uitvoering van een arrest van het EHRM.
103 https://commission.europa.eu/publications/2023-rule-law-report-targeted-stakeholder-consultation_nl .
104 COM(2022) 716 final.
105 Volgens de categorie toegekend door de niet-gouvernementele organisatie Civicus. Beoordelingen worden uitgevoerd op een schaal met vijf categorieën: open, ingeperkt, belemmerd, onderdrukt en gesloten. In vergelijking met 2022 is één lidstaat gedegradeerd van de categorie “ingeperkt naar “belemmerd”.
106 De aanbevelingen hebben betrekking op Duitsland, Ierland, Griekenland, Hongarije, Polen en Zweden.
107 De bespreking focuste op belangrijke ontwikkelingen in Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië en Zweden.
108 De bespreking focuste op belangrijke ontwikkelingen in Slowakije, Finland, België, Bulgarije en Tsjechië.
109 Conclusies van het voorzitterschap - Evaluatie van de jaarlijkse dialoog over de rechtsstaat, 19 november 2019.
110 Resolutie van het Europees Parlement van 30 maart 2023 over het verslag van de Commissie over de rechtsstaat 2022, P9_TA(2023)0094.
111 https://www.europarl.europa.eu/committees/nl/libe-democracy-rule-of-law-and-fundament/product-details/20190103CDT02662.
112 Meer informatie over het netwerk is beschikbaar op de website van de Commissie: Netwerk van nationale contactpunten voor de rechtsstaat (europa.eu)
113 Zie https://epd.eu/wp-content/uploads/2023/02/rule-of-law-2023-report-statement.pdf.
114 Verslag over de rechtsstaat 2023 (europa.eu).
115 In België, Duitsland en Kroatië.
116 Gezamenlijke mededeling over de bestrijding van corruptie, JOIN(2023) 12 final, 3 mei 2023; en een Voorstel voor een richtlijn ter bestrijding van corruptie, COM(2023) 234 final, 3 mei 2023.
117 Voorstel voor een interinstitutioneel ethisch orgaan, COM(2023) 311 final, 8 juni 2023.
118 Er wordt verder gewerkt aan de aanbeveling van 2021 over de veiligheid van journalisten (C(2021) 6650 van 16 september 2021) en de voorstellen ter bescherming van journalisten en mensenrechtenverdedigers die zich bezighouden met inspraak van het publiek tegen kennelijk ongegronde of onrechtmatige gerechtelijke procedures (“Strategische rechtszaken tegen publieke participatie”, C(2022) 2428 en COM(2022) 177 van 27 april 2022).
119 Voorstel voor een verordening tot vaststelling van een gemeenschappelijk kader voor mediadiensten in de interne markt (Europese verordening mediavrijheid), COM(2022) 457 van 16 september 2022.
120 Verslag van het onderzoek naar vermeende inbreuken en wanbeheer bij de toepassing van het Unierecht in verband met het gebruik van Pegasus en gelijkwaardige surveillancespyware (2022/2077(INI)).
121 Voorstel voor een aanbeveling van het Europees Parlement over het onderzoek naar vermeende inbreuken en wanbeheer bij de toepassing van het Unierecht in verband met het gebruik van Pegasus en gelijkwaardige surveillancespyware PEGA/9/11041/2023/2500 (RSP)
122 COM/2022/688 final en COM/2022/689 final.
123 HvJ-EU, arrest van 11 mei 2023, Inspecţia Judiciară, zaak C-817/21, ECLI:EU:C:2023:391.
124 HvJ-EU, arrest van 5 juni 2023, Commissie/Polen, C-204/21, ECLI:EU:C:2023:442.
125 De Commissie heeft met name op 15 februari 2023 besloten om Polen voor het Hof van Justitie te dagen voor schendingen van de EU-wetgeving vanwege ernstige bezorgdheid ten aanzien van het constitutioneel hof van Polen en zijn recente jurisprudentie waarin de voorrang van het EU-recht wordt betwist.
126 COM(2022) 518 final.
127 De Commissie heeft de procedure ingeleid in 2017.
128 Het Europees Parlement heeft de procedure ingeleid in 2018.
129 Op 27 april 2022 heeft de Commissie voor het eerst de procedure uit hoofde van artikel 6, lid 1, van de verordening inzake conditionaliteit ingeleid.
130 Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/2506 van de Raad van 15 december 2022 inzake maatregelen ter bescherming van de Uniebegroting tegen schendingen van de beginselen van de rechtsstaat in Hongarije, PB L 325 van 20.12.2022, blz. 94-109.
131 Op grond van de conditionaliteitsverordening kan Hongarije verdere verbeteringsvoorstellen indienen door middel van een schriftelijke kennisgeving. Op basis hiervan dient de Commissie, indien zij van mening is dat de problemen gedeeltelijk of volledig zijn opgelost, bij de Raad een voorstel voor een uitvoeringsbesluit in om de aangenomen maatregelen aan te passen of in te trekken.
132 Europees Semester 2023: Voorjaarspakket.
133 EU-scorebord voor justitie 2023 | Europese Commissie (europa.eu)
134 Figuren 53 en 54 van het EU-scorebord voor justitie 2023.
135 COM(2019) 498 voor Bulgarije, COM(2022) 664 voor Roemenië.
136 De EU ondersteunt de uitvoering van SDG 16 van de Agenda 2030, met name doelstelling 16.3 “De rechtsregels bevorderen op nationaal en internationaal niveau en gelijke toegang tot het rechtssysteem voor iedereen garanderen”. In de huidige voorbereiding van de top voor de toekomst (Summit for the Future) steunt de EU het rechtsstaatconcept van de secretaris-generaal van de VN, zoals vastgelegd in onze gemeenschappelijke agenda, waarin “wordt erkend dat de rechtsstaat en de mensenrechten centraal staan in onze grootste uitdagingen en essentieel zijn voor de oplossing ervan”. Bovendien is de EU vastbesloten de aansprakelijkheid voor ernstige schendingen van de internationale mensenrechtenwetgeving en schendingen van het internationaal humanitair recht te versterken en zo een einde te maken aan straffeloosheid.
137 De Commissie van Venetië, de Groep van Staten tegen Corruptie (Greco), de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).
138 Verklaring van de Summit for Democracy - 29 maart 2023.
139 Zie hier.
140 Mededeling van 2022 over het uitbreidingsbeleid van de EU, COM(2022) 528, 12 oktober 2022.
141 Bevordering van het toetredingsproces – Een geloofwaardig EU-perspectief voor de Westelijke Balkan, COM(2020) 57 final.
142 Doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.
143 EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024.
144 De evaluatie is in december 2022 gepubliceerd. Deze strategische evaluatie biedt een onafhankelijke en empirisch onderbouwde beoordeling van de resultaten van de steun van de Europese Unie aan de rechtsstaat in partnerlanden.
145 Zoals recent benadrukt door het HvJ-EU, arrest van 5 juni 2023, Commissie/Polen, C-204/21, ECLI:EU:C:2023:442.
NL NL