Overwegingen bij COM(2023)546 - Verlenging van de tijdelijke bescherming zoals ingevoerd bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)546 - Verlenging van de tijdelijke bescherming zoals ingevoerd bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382. |
|---|---|
| document | COM(2023)546 |
| datum | 19 oktober 2023 |
(2) Op 4 maart 2022 heeft de Raad Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/38212 vastgesteld tot vaststelling van het bestaan van een massale toestroom van ontheemden uit Oekraïne in de zin van artikel 5 van Richtlijn 2001/55/EG, en tot invoering van tijdelijke bescherming naar aanleiding daarvan.
(3) Overeenkomstig artikel 4, lid 1, van Richtlijn 2001/55/EG was de tijdelijke bescherming eerst van toepassing voor een initiële periode van één jaar, dus tot en met 3 maart 2023, en werd deze vervolgens automatisch met één jaar verlengd tot en met 3 maart 2024.
(4) In het kader van de activering van dit uitvoeringsbesluit zijn de lidstaten overeengekomen artikel 11 van Richtlijn 2001/55/EG niet toe te passen op personen die in een bepaalde lidstaat tijdelijke bescherming genieten overeenkomstig het uitvoeringsbesluit van de Raad en zonder toestemming naar een andere lidstaat verhuizen, tenzij de lidstaten op bilaterale basis anders overeenkomen.
(5) Er zijn momenteel ongeveer 4,1 miljoen ontheemden die tijdelijke bescherming genieten in de Unie. In de huidige situatie in Oekraïne is hun terugkeer naar Oekraïne in veilige en duurzame omstandigheden niet mogelijk. Volgens schattingen van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) waren op 25 mei 2023 5,1 miljoen mensen intern ontheemd in Oekraïne. Meer dan de helft van alle intern ontheemden gaf aan een jaar of langer ontheemd te zijn geweest. Volgens ramingen van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen zijn meer dan 5 miljoen mensen ontheemd binnen Oekraïne zelf en hebben meer dan 17 miljoen mensen dringend humanitaire hulp nodig. In juni 2023 heeft de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen, gezien de heersende situatie in Oekraïne, zijn eerdere standpunt over terugkeer naar Oekraïne herhaald, waarin de staten werden opgeroepen Oekraïense onderdanen en personen die hun vorige gewone verblijfplaats hadden in Oekraïne, niet onder dwang terug te sturen, met inbegrip van degenen wier asielaanvraag is afgewezen.
(6) Het totale aantal registraties van personen die tijdelijke bescherming genieten, is stabiel gebleven op ongeveer 4,1 miljoen, met slechts enkele personen die hebben gemeld permanent naar Oekraïne terug te keren. Bovendien blijft het risico bestaan van een toekomstige massale toestroom en ontheemding van meer personen die uit Oekraïne naar de EU vluchten, als gevolg van de volatiliteit en de onzekerheid van de situatie in Oekraïne wegens vijandige acties van Rusland. In veel gebieden wordt verder zwaar gevochten. Het risico op escalatie blijft bestaan. In combinatie met de moeilijke humanitaire situatie in Oekraïne zou dit bovendien kunnen leiden tot een plotse en sterkere toename van het aantal binnenkomsten in de Unie die zou kunnen aanzwellen tot een massale toestroom. Evenzo blijft het risico voor de efficiënte werking van de nationale asielstelsels bestaan indien de tijdelijke bescherming spoedig zou worden stopgezet en al deze personen dan onmiddellijk om internationale bescherming zouden verzoeken.
(7) Aangezien het grote aantal ontheemden in de Unie dat tijdelijke bescherming geniet, waarschijnlijk niet zal afnemen zolang de oorlog tegen Oekraïne voortduurt, is een verlenging van de tijdelijke bescherming noodzakelijk om de situatie aan te pakken van personen die momenteel tijdelijke bescherming genieten in de Unie of die vanaf 4 maart 2024 een dergelijke bescherming nodig zullen hebben, aangezien hierdoor wordt voorzien in onmiddellijke bescherming en toegang tot een geharmoniseerd pakket rechten, terwijl de formaliteiten bij een massale toestroom naar de Unie tot een minimum worden beperkt. De verlenging van de tijdelijke bescherming zal er ook toe bijdragen dat de asielstelsels van de lidstaten niet worden overspoeld door een aanzienlijke toename van het aantal verzoeken om internationale bescherming dat tot en met 3 maart 2024 kan worden ingediend door personen die tijdelijke bescherming genieten, wanneer de tijdelijke bescherming tegen die tijd zou worden stopgezet, of door personen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten en na die datum en vóór 4 maart 2025 in de Unie aankomen.
(8) Aangezien de redenen voor tijdelijke bescherming blijven bestaan, moet de tijdelijke bescherming voor de in Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382 bedoelde categorieën ontheemden worden verlengd tot en met 3 maart 2025.
(9) Dit besluit eerbiedigt de grondrechten en neemt de beginselen in acht die in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie zijn neergelegd.
(10) Overeenkomstig artikel 4 van Protocol nr. 21 betreffende de positie van het Verenigd Koninkrijk en Ierland ten aanzien van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, heeft Ierland bij brief van 11 april 2003 te kennen gegeven dat het aan de vaststelling en toepassing van Richtlijn 2001/55/EG wenst deel te nemen. Ierland is derhalve door dit besluit gebonden.
(11) Overeenkomstig de artikelen 1 en 2 van Protocol nr. 22 betreffende de positie van Denemarken, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, neemt Denemarken niet deel aan de vaststelling van dit uitvoeringsbesluit; dit is bijgevolg niet bindend voor, noch van toepassing op Denemarken.