Overwegingen bij COM(2022)4 - Toekenning van macrofinanciële bijstand aan Moldavië - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2022)4 - Toekenning van macrofinanciële bijstand aan Moldavië. |
|---|---|
| document | COM(2022)4   |
| datum | 6 april 2022 |
(2) De economie van Moldavië heeft zwaar te lijden gehad onder de recessie van 2020 als gevolg van de COVID-19-pandemie, de langdurige politieke impasse in het land na de presidentsverkiezingen van november 2020, alsook de recente energiecrisis. Deze situatie heeft bijgedragen tot het aanzienlijke financieringstekort, de verslechterende externe positie en de toenemende budgettaire behoeften van Moldavië.
(3) Na de verkiezingen in juli 2021 heeft de nieuwe Moldavische regering blijk gegeven van haar verdere hervormingsinspanningen, met een ambitieus programma “Moldavië in goede tijden 2021-2025”, dat gericht is op belangrijke beleidsterreinen zoals onder meer hervormingen van het justitiële stelsel, corruptiebestrijding, behoorlijk bestuur en de rechtsstaat.
(4) Met de hernieuwde hervormingsinspanningen en de sterke politieke wil hebben de autoriteiten de uitvoering van de hervormingen aanzienlijk versneld, hetgeen Moldavië ook in staat heeft gesteld de MFB-operatie in het kader van COVID-19 1 met succes af te ronden, aangezien alle hervormingsmaatregelen die met de EU in het memorandum van overeenstemming waren overeengekomen, waren uitgevoerd, met uitzondering van één maatregel – inzake de ontneming van vermogensbestanddelen – waarvoor een ontheffing werd verleend. Daartoe heeft de Commissie het Comité van de lidstaten geraadpleegd, en geen bezwaren ontvangen.
(5) Nadat de vaststelling van een nieuw IMF-programma, waarover in 2020 was onderhandeld, was vastgelopen, heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) na de verkiezingen van juli 2021 opnieuw contact opgenomen met Moldavië en op technisch niveau overeenstemming bereikt (21 oktober 2021) over een uitgebreid kredietfaciliteits-/financieringsfaciliteitsprogramma van 564 miljoen USD. Het nieuwe programma is bij besluit van het College van Bewindvoerders van het IMF aangenomen [op 20 december 2021]. Het programma is erop gericht het economisch herstel te ondersteunen en een ambitieuze agenda voor bestuur en institutionele hervormingen op te zetten, de transparantie en de verantwoordingsplicht te versterken, de voorspelbaarheid van het overheidsbeleid te verbeteren, de financiële instellingen te versterken en de deregulering te bevorderen.
(6) Gelet op de verslechterende economische situatie en vooruitzichten heeft Moldavië de EU in november 2021 om aanvullende macrofinanciële bijstand verzocht.
(7) Het indicatieve EU-budget voor Moldavië in het kader van het Europees nabuurschapsinstrument is 518,15 miljoen EUR voor de periode 2014–2020, inclusief begrotingssteun en technische bijstand. In de integrale steunkaders voor de periodes 2014–2017 en 2017–2020 is de prioritaire sector vastgesteld voor de samenwerking met Moldavië die voor de vorige begrotingsperiode door het Europees nabuurschapsinstrument werd gefinancierd. De prioriteiten voor 2021–2027 zullen worden uiteengezet in het nieuwe indicatieve meerjarenprogramma, dat in nauw overleg met alle belanghebbenden is opgesteld.
(8) Omdat Moldavië onder het Europees nabuurschapsbeleid valt, moet het worden beschouwd als een land dat voor macrofinanciële bijstand van de EU in aanmerking komt.
(9) De macrofinanciële bijstand van de EU moet een uitzonderlijk financieel instrument zijn van ongebonden en niet-toegewezen betalingsbalanssteun, gericht op het lenigen van de onmiddellijke externe financieringsbehoeften van de begunstigde, en dienen ter ondersteuning van de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige directe aanpassings- en structurele hervormingsmaatregelen die gericht zijn op het verbeteren van de betalingsbalans op korte termijn.
(10) Aangezien er nog steeds sprake is van een aanzienlijk resterend extern financieringstekort op de betalingsbalans van Moldavië dat de door het IMF en andere multilaterale instellingen verstrekte middelen te boven gaat, wordt de door de EU aan Moldavië toe te kennen macrofinanciële bijstand, onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden, aangemerkt als een passende reactie op het verzoek van Moldavië om in samenhang met het IMF-programma de economische stabilisatie te ondersteunen. De macrofinanciële bijstand van de EU zou de economische stabilisatie en de structurele hervormingsagenda van Moldavië ondersteunen en een aanvulling vormen op de middelen die in het kader van de financiële regeling met het IMF beschikbaar worden gesteld.
(11) De macrofinanciële bijstand van de EU moet gericht zijn op het helpen herstellen van een houdbare externe financieringspositie voor Moldavië en aldus de economische en sociale ontwikkeling van het land ondersteunen.
(12) Verwacht wordt dat de macrofinanciële bijstand van de EU hand in hand zal gaan met de uitvoering van de uitbetalingen van begrotingssteunoperaties in het kader van het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking dat is ingesteld bij Verordening (EU) nr. 2021/947 van het Europees Parlement en de Raad 2 .
(13) De vaststelling van het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de EU is gebaseerd op een volledige kwantitatieve beoordeling van de resterende externe financieringsbehoeften van Moldavië, waarbij rekening is gehouden met het vermogen van het land om zichzelf te financieren met eigen middelen, met name met de internationale reserves waarover het beschikt. De macrofinanciële bijstand van de EU moet een aanvulling vormen op de programma’s van het IMF en de Wereldbank en de door hen verstrekte middelen. Bij de vaststelling van het bedrag van de bijstand wordt ook rekening gehouden met verwachte financiële bijdragen van multilaterale donoren en met de noodzaak te zorgen voor een billijke lastendeling tussen de EU en andere donoren, alsook met de reeds bestaande inzet van de andere externe financieringsinstrumenten van de EU in Moldavië en met de meerwaarde die over het geheel genomen door de betrokkenheid van de EU wordt geboden.
(14) Rekening houdend met de resterende externe financieringsbehoeften van Moldavië, zijn economisch ontwikkelingspeil, gemeten naar het inkomen per hoofd van de bevolking en armoedepercentages, zijn vermogen om zichzelf te financieren met eigen middelen, en in het bijzonder de internationale reserves die het ter beschikking heeft, en ook zijn vermogen tot terugbetaling op basis van een analyse van de houdbaarheid van zijn schulden, moet een deel van de bijstand in de vorm van giften worden verstrekt.
(15) De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de EU juridisch en materieel verenigbaar is met de hoofdbeginselen, -doelstellingen en -maatregelen die zijn vastgesteld op het gebied van de verschillende onderdelen van het externe optreden en andere relevante beleidsdomeinen van de EU.
(16) De macrofinanciële bijstand van de EU moet het externe beleid van de EU jegens Moldavië ondersteunen. De diensten van de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten gedurende de hele macrofinanciële bijstandsoperatie nauw samenwerken om het externe beleid van de EU te coördineren en de consistentie ervan te waarborgen.
(17) De macrofinanciële bijstand van de EU moet Moldavië ondersteunen in zijn inspanningen met betrekking tot waarden die het land met de EU deelt, waaronder democratie, de rechtsstaat, behoorlijk bestuur, eerbiediging van de mensenrechten, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, en ook in zijn inspanningen met betrekking tot de beginselen van open, op regels gebaseerde en eerlijke handel.
(18) Een randvoorwaarde voor de toekenning van de macrofinanciële bijstand van de EU moet zijn dat Moldavië doeltreffende democratische mechanismen — waaronder een parlementair stelsel met meerdere partijen — en de rechtsstaat eerbiedigt en naleving van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de EU de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën en het bestuur en het toezicht in de financiële sector in Moldavië versterken en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van waardige werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke randvoorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt.
(19) Met het oog op een doeltreffende bescherming van de financiële belangen van de EU in het kader van de macrofinanciële bijstand van de EU moet Moldavië passende maatregelen nemen voor de preventie en bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden met betrekking tot deze bijstand. Daarnaast moet erin worden voorzien dat de Commissie controles verricht en de Rekenkamer audits uitvoert.
(20) De uitbetaling van de macrofinanciële bijstand van de EU laat de bevoegdheden van het Europees Parlement en de Raad onverlet.
(21) De in de vorm van giften verstrekte bedragen aan macrofinanciële bijstand en de bedragen van de voorziening voor in de vorm van leningen verstrekte macrofinanciële bijstand moeten stroken met de in het meerjarig financieel kader vastgestelde begrotingskredieten.
(22) De macrofinanciële bijstand van de EU moet door de Commissie worden beheerd. Om ervoor te zorgen dat het Europees Parlement en de Raad de uitvoering van dit besluit kunnen volgen, moet de Commissie hen regelmatig inlichten over ontwikkelingen met betrekking tot de bijstand en hun relevante documenten daarover verstrekken.
(23) Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van dit besluit te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Deze bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad 3 .
(24) De macrofinanciële bijstand van de EU moet zijn onderworpen aan economische beleidsvoorwaarden, die in een memorandum van overeenstemming moeten worden vastgelegd. Ter wille van de efficiëntie en om eenvormige uitvoeringsvoorwaarden te waarborgen, moet de Commissie worden gemachtigd om met de Moldavische autoriteiten onderhandelingen over die voorwaarden te voeren onder toezicht van het comité van vertegenwoordigers van de lidstaten waarin Verordening (EU) nr. 182/2011 voorziet. Krachtens die verordening moet in alle andere gevallen dan die waarin die verordening voorziet, in de regel de raadplegingsprocedure worden gebruikt. Gezien de mogelijk belangrijke gevolgen van bijstand van meer dan 90 miljoen EUR, is het passend dat de onderzoeksprocedure wordt gebruikt voor verrichtingen boven die drempel. Gezien het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de EU aan Moldavië moet op de goedkeuring van het memorandum van overeenstemming en voor het verlagen, opschorten of annuleren van de bijstand de onderzoeksprocedure worden toegepast.