Toelichting bij COM(2023)401 - Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting - Begrotingsjaar 2022 - Hoofdinhoud

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier	COM(2023)401 - Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting - Begrotingsjaar 2022.
bron	COM(2023)401
datum	20-06-2023

FINANCIAL YEAR

Inhoudsopgave

2022
Integrated Financial and Accountability Reporting 2022
Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting

1. 2022

Annual Management and Performance Report for the EU Budget

Volume I

#EUBUDGET

2. Integrated Financial and Accountability Reporting 2022

Manuscript voltooid in juni 2023

Eerste editie

Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2023

© Europese Unie, 2023

Het beleid ten aanzien van hergebruik van documenten van de Europese Commissie is vastgelegd in Besluit 2011/833/EU van de Commissie van 12 december 2011 betreffende het hergebruik van documenten van de Commissie (PB L 330 van 14.12.2011, blz. 39). Tenzij anders is aangegeven, is hergebruik van dit document toegestaan op grond van een “Creative Commons Attribution 4.0 International”-licentie (CC BY 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.nl). Dit betekent dat hergebruik is toegestaan, mits de bron correct wordt aangegeven en eventuele wijzigingen worden vermeld.

Print ISBN <xxx-xx-xx-xxxxx-x> ISSN <xxxx-xxxx> doi:10.<xxxx/xx...x> <xx-xx-xx-xxx-xx-x>

PDF ISBN <xxx-xx-xx-xxxxx-x> ISSN <xxxx-xxxx> doi:10.<xxxx/xx...x> <xx-xx-xx-xxx-xx-x>

EPUB ISBN <xxx-xx-xx-xxxxx-x> ISSN <xxxx-xxxx> doi:10.<xxxx/xx...x> <xx-xx-xx-xxx-xx-x>

HTML ISBN <xxx-xx-xx-xxxxx-x> ISSN <xxxx-xxxx> doi:10.<xxxx/xx...x> <xx-xx-xx-xxx-xx-x>

3. Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting

Begrotingsjaar 2022

Deel I

Het Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting — Begrotingsjaar 2022 vormt samen met zijn bijlagen de belangrijkste bijdrage van de Commissie tot de jaarlijkse kwijtingsprocedure (¹) waarbij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie de uitvoering van de EU-begroting in het oog houden. Hiermee voldoet de Commissie aan haar verplichtingen krachtens het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (²) en het Financieel Reglement (³). De uitvoering van de EU-begroting is een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij de Commissie nauw samenwerkt met de lidstaten en met andere partners en organisaties.

Het verslag bestaat uit drie delen.

- Deel I bevat de belangrijkste feiten en verwezenlijkingen met betrekking tot begrotingsbeheer voor 2022.
- Deel II geeft een meer alomvattend beeld van de uitvoering van de EU-begroting. Bijlage 1 bevat een overzicht van de prestaties van de EU-begroting in 2022 wat betreft de verwezenlijking van de zes prioriteiten van de Commissie voor 2019-2024. Bijlage 2 bevat een overzicht op hoog niveau van de interne controle en de procedures voor het financieel beheer. Bijlage 3 gaat in op de prestaties en naleving van de herstel- en veerkrachtfaciliteit, het instrument dat de kern vormt van NextGenerationEU, het EU-herstelprogramma van 807 miljard EUR (⁴).
- Deel III bevat technische bijlagen ter ondersteuning van het verslag. Het omvat bijlage 4, met gedetailleerde gegevens over de prestatie per programma in de “Verklaringen over de prestaties van de programma’s”.

Dit verslag maakt deel uit van het grotere pakket geïntegreerde financiële en verantwoordingsverslagen (⁵), dat ook de jaarrekening (⁶), een langetermijnprognose van toekomstige in- en uitstromen voor de komende vijf jaar (⁷), het verslag over interne controles (⁸) en het verslag over de follow-up van de kwijting (⁹) van het voorgaande jaar bevat.

Inhoud

Inhoud 3

Een krachtige reactie van de Europese Unie op ongekende crises 5

Een snellere transformatie naar een groenere, digitale en concurrerende Europese Unie 11

De uitrol van de herstel- en veerkrachtfaciliteit komt in een stroomversnelling 13

Nieuwe en onverwachte uitdagingen zetten de EU-begroting onder zware druk 16

Er zijn doeltreffende instrumenten om de verantwoordingsplicht, de transparantie en het goed financieel beheer van de EU-begroting te waarborgen 16

Het nieuwe conditionaliteitsregime draagt bij aan een goed financieel beheer en de bescherming van de financiële belangen van de EU 22

Conclusie 23

Een krachtige reactie van de Europese Unie op ongekende crises

In 2022, net toen de wereldeconomie zich begon te herstellen van de COVID-19-pandemie, lanceerde Rusland op 24 februari een aanvalsoorlog tegen Oekraïne die verwoestende gevolgen had voor de Oekraïense bevolking, met een stijgend aantal dodelijke slachtoffers en steeds meer materiële schade. De Russische wreedheden veroorzaakten niet alleen een humanitaire crisis, maar ook de ergste energiecrisis in Europa sinds de jaren zeventig. Dit leidde wereldwijd tot een stijging van de voedselprijzen, waardoor de mondiale voedselonzekerheid nog verergerde.

De EU heeft haar politieke, humanitaire en financiële steun aan Oekraïne opgevoerd. In een geest van solidariteit heeft de EU in 2022 meer dan 200 maatregelen getroffen als reactie op de invasie. De aanpak volgde drie sporen: brede steun voor Oekraïne; Rusland isoleren door een ongekende reeks sancties op te leggen met ernstige gevolgen voor de Russische economie en om het Rusland moeilijk te maken zijn aanvalsoorlog voort te zetten; en Rusland ter verantwoording roepen voor de aanvalsoorlog, de invasie en de schendingen van het internationaal humanitair recht.

De EU heeft aanzienlijke financiële middelen vrijgemaakt om Oekraïne en de lidstaten te steunen bij het opvangen van de gevolgen van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne en de massale toestroom van Oekraïense burgers die naar de buurlanden zijn gevlucht. Oekraïne heeft cruciale politieke, humanitaire en financiële steun gekregen vanuit de EU-begroting in de vorm van macrofinanciële bijstand en begrotingssteun, noodhulp, crisisrespons en humanitaire hulp, vooral via herprioritering binnen de EU-uitgavenprogramma’s. Daarnaast is er vanuit de EU-begroting steun verleend aan de lidstaten, bijvoorbeeld door middel van betalingsflexibiliteit voor verschillende programma’s. In 2022 bedroeg de totale steun uit de EU-begroting aan Oekraïne en zijn bevolking en aan de EU-lidstaten 15,4 miljard EUR, zoals blijkt uit onderstaande figuur. Er zijn meerdere maatregelen ingevoerd om de toegang van Oekraïne tot de eengemaakte markt van de EU te verbeteren door “solidariteitscorridors” tussen de EU en Oekraïne in te stellen, humanitaire hulp te bieden en te helpen met het repareren van installaties voor energieproductie en -distributie.

Vanuit de EU-begroting wordt op verschillende manieren hulp geboden aan Oekraïne en de lidstaten om de gevolgen van de oorlog op te vangen:

Vastgelegde toewijzingen voor Oekraïne en de lidstaten om de gevolgen van de oorlog op te vangen vanuit de EU-begroting en buiten de EU-begroting via de Europese Vredesfaciliteit in 2022 (in EUR).
De bedragen in dit overzicht zijn exclusief de 13,6 miljard EUR aan flexibiliteit die wordt geboden via het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en de flexibele bijstand aan gebieden (zie verder).

Steun verleend via noodhulp (programma’s van 2021-2027), voornamelijk in 2022 maar ook in 2023.
Horizon Europa, Connecting Europe Facility, EU4Health, Europees instrument voor internationale samenwerking inzake nucleaire veiligheid, gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.
Bron: Europese Commissie.

In 2023 zal de EU tot 18 miljard EUR aan macrofinanciële bijstand aan Oekraïne verstrekken in de vorm van leningen tegen zeer gunstige voorwaarden met een looptijd van maximaal 35 jaar en een aflossingsvrije periode van 10 jaar. Dit is een duidelijk teken van de blijvende solidariteit van de EU met het Oekraïense volk. Deze stabiele en voorspelbare financiële steun zal helpen om een aanzienlijk deel van de Oekraïense financieringsbehoeften voor 2023 te dekken, om de lonen en pensioenen te betalen en om essentiële openbare diensten zoals ziekenhuizen, scholen en huisvesting voor herplaatste personen draaiende te houden. Hierdoor kan ook de macro-economische stabiliteit van Oekraïne worden gewaarborgd en kan de kritieke infrastructuur die Rusland tijdens zijn aanvalsoorlog heeft vernietigd, zoals energie-infrastructuur, watersystemen, transportnetwerken, wegen en bruggen, worden hersteld. De EU kan ook aanbieden om de rentekosten van deze leningen te dekken, waar nodig ondersteund door extra betalingen van de lidstaten aan de EU-begroting.

De niet-uitgelokte inval van Rusland in Oekraïne heeft geleid tot een stijging van de grondstofprijzen en de voedselzekerheid in de hele wereld in gevaar gebracht. Hoewel het voedselsysteem van de EU veerkrachtig en zelfvoorzienend genoeg is om de beschikbaarheid van voedsel in de EU te blijven garanderen, blijft de Commissie maatregelen nemen om zich voor te bereiden en te reageren op potentiële bedreigingen voor de wereldwijde voedselvoorziening en voedselzekerheid. Net als in veel andere regio’s die dringend steun nodig hadden, heeft de EU-begroting een cruciale rol gespeeld in de hulpverlening, zowel binnen de EU als daarbuiten. Om de wereldwijde voedselcrisis aan te pakken, bundelde de EU in het kader van een Team Europa-aanpak middelen en deskundigheid met haar lidstaten en met financiële instellingen. Tegelijk blijft zij doordrongen van de noodzaak om op multilaterale wijze met internationale partners samen te werken.

Als onderdeel van de reactie op de wereldwijde voedselonzekerheid heeft de Commissie de humanitaire voedselhulp in 2022 aanzienlijk verhoogd tot naar schatting meer dan 1 miljard EUR (ruim 80 % meer dan in 2021), en heeft zij bijgedragen aan de ontwikkeling van een “Team Europa”-responsstrategie, die in juni 2022 door de EU en haar lidstaten is goedgekeurd. Op 24 september 2022 heeft de EU 600 miljoen EUR uitgetrokken voor steun aan de meest kwetsbare landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan die door de voedselcrisis zijn getroffen en op 14 november 2022 heeft zij een nieuw humanitair hulppakket van 210 miljoen EUR aangekondigd voor de 15 landen die het zwaarst zijn getroffen door de verwoestende gevolgen van de toenemende voedselonzekerheid.

De EU heeft snel en solidair gehandeld om de lidstaten te helpen bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne door 3,5 miljard EUR beschikbaar te stellen in de vorm van aanvullende voorfinanciering uit het initiatief voor herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa, toegewezen in het kader van de programma’s voor 2014-2020. Via het in april 2022 goedgekeurde cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa hadden de lidstaten de mogelijkheid om de 100 % medefinanciering van de programma’s voor 2014-2020 te verlengen voor de boekjaren 2021-2022, wat leidde tot een toename van het aantal aanvragen met in totaal 6,6 miljard EUR. Bovendien kregen de lidstaten en hun regio’s ook de mogelijkheid om de resterende financiering in deze programmeringsperiode om te leiden naar een nieuwe prioriteit ter ondersteuning van de onmiddellijke behoeften en de integratie van vluchtelingen, waarvoor ook 100 % medefinanciering zonder beperking in de tijd geldt.

Teneinde deze steun verder uit te breiden, kwam de Commissie in juni 2022 met het voorstel inzake flexibele bijstand aan gebieden om de lidstaten te helpen bij de ondersteuning van vluchtelingen. In totaal is er 13,6 miljard EUR beschikbaar als extra liquiditeit in het kader van het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en de flexibele bijstand aan gebieden. Dit bedrag omvat 3,5 miljard EUR aan aanvullende voorfinanciering voor de periode 2021-2027, waarmee tijdelijk een medefinancieringspercentage van 100 % kan worden toegepast voor een prioriteit die gericht is op de sociaaleconomische integratie van niet-EU-onderdanen tot 30 juni 2024. Om de uitvoering van de middelen te vergemakkelijken, omvat het pakket een vereenvoudigde kostenoptie voor de terugbetaling van kosten tegen een vooraf bepaald tarief van 100 EUR per vluchteling per week gedurende maximaal 26 weken. Met deze pakketten is een bijdrage geleverd aan het ondervangen van de samenloop van nadelige gevolgen voor de uitvoering van door de EU gefinancierde projecten door COVID-19 en door de hoge energiekosten en het tekort aan grondstoffen en arbeidskrachten als gevolg van de oorlog. Medio 2023 zullen de lidstaten voor het eerst verslag uitbrengen over de resultaten van het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en de flexibele bijstand aan gebieden.

Flexibele bijstand aan gebieden: steun in het kader van het cohesiebeleid aan gebieden en partners die Oekraïense vluchtelingen opvangen.

- Volledige flexibiliteit en vereenvoudiging van de cohesiefondsen (¹⁰).
- 30 % van de middelen gaat naar lokale overheden en maatschappelijke organisaties.
- Flexibiliteit om projecten uit te voeren die zijn vertraagd door een tekort aan grondstoffen en arbeidskrachten.
- Vereenvoudigde steun van 100 EUR per vluchteling per week gedurende 26 weken.
- Aanvullend bedrag van 3,5 miljard EUR voorfinanciering uit het cohesiebeleid in 2022 en 2023.

De uitvoeringsperiode voor de middelen voor binnenlandse zaken 2014-2020 werd met één jaar verlengd om gebruik te kunnen maken van niet-bestede financiering. Daarnaast krijgen de lidstaten toegang tot financiering in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het instrument voor financiële steun voor grensbeheer en visumbeleid voor 2021-2027. Zo is er 400 miljoen EUR beschikbaar gesteld in de vorm van noodhulp, voornamelijk om steun te verlenen voor de opvang en vroege integratie van Oekraïners aan de lidstaten die zich in de frontlinie bevinden. De EU stelde voor het eerst de richtlijn tijdelijke bescherming in werking, om onmiddellijke bescherming te bieden aan de miljoenen Oekraïners die huis en haard moesten achterlaten. Negen lidstaten verzochten via het instrument voor technische ondersteuning van de EU om toegang te krijgen tot hun rechten in het kader van de tijdelijke bescherming. Daarbij ging het onder meer om het helpen van vluchtelingen uit Oekraïne bij het vinden van een baan in de EU en om het aanpassen van schoolcurricula aan de behoeften van Oekraïense leerlingen.

In het kader van het EU-mechanisme voor civiele bescherming heeft de Commissie haar grootste en meest complexe noodoperatie ooit uitgevoerd. Het coördinatiecentrum voor respons in noodsituaties van de Europese Commissie heeft de levering gecoördineerd van meer dan 80 000 ton levensreddende en broodnodige bijstand in natura aan Oekraïne en ook hulp geboden aan aangrenzende EU-landen en Moldavië. De snelle en aanzienlijke steun op het gebied van energie via de mobilisatie van noodgeneratoren uit de lidstaten en rescEU was van bijzonder belang in het licht van de grootschalige bombardementen op kritieke infrastructuur in Oekraïne. In totaal is 124,5 miljoen EUR uit de EU-begroting vrijgemaakt om deze maatregelen te bekostigen via begrotingsverhogingen.

De oorlog in Oekraïne heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe essentieel de defensiesector van de EU is voor de toekomst van de Unie. Deze sector speelt een sleutelrol bij het veiligstellen van de strategische soevereiniteit van de EU en haar vermogen om als veiligheidsleverancier op te treden. Het Europees Defensiefonds heeft als doel de samenwerking tussen de lidstaten te bevorderen, versnippering tegen te gaan en het concurrentievermogen en de technologische autonomie van de Europese defensie-industrie te vergroten. In 2021 en 2022 is in totaal 1,9 miljard EUR aan vastleggingen toegezegd en de eerste reeks projecten is in december 2022 en januari 2023 van start gegaan.

Buiten de EU-begroting heeft de Europese Vredesfaciliteit 3,2 miljard EUR toegewezen om de levering van militaire uitrusting en veiligheidsinfrastructuur aan de Oekraïense strijdkrachten te vergemakkelijken, wat een doorslaggevende factor is geweest in de ondersteuning van de Oekraïense defensie. Dit is de eerste keer dat de EU ondersteuning heeft geboden aan haar lidstaten om dit soort uitrusting te leveren aan een land dat zich tegen militaire agressie wil verdedigen. Via de Europese Vredesfaciliteit heeft de EU ook steun verleend aan partners zoals Moldavië en de Westelijke Balkan in de vorm van bijstandsmaatregelen.

Via het gemeenschappelijk landbouwbeleid zijn verschillende maatregelen genomen ter ondersteuning van EU-landbouwers die werden getroffen door de aanzienlijke stijgingen van de productiekosten zoals energie, meststoffen en diervoeder. De buitengewone aanpassingssteun van 2022, met een geraamde begrotingsimpact van 500 miljoen EUR, waaronder 350 miljoen EUR uit de crisisreserve van het Europees Landbouwgarantiefonds, is bijna volledig benut door de lidstaten. De buitengewone tijdelijke steun, waarmee een eenmalig bedrag is uitbetaald aan getroffen landbouwers en kleine en middelgrote ondernemingen in het kader van het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling, wordt door tien lidstaten gebruikt, met een totaal geprogrammeerd bedrag van 409 miljoen EUR. Door met deze steun de cashflowproblemen direct aan te pakken en landbouwers te helpen het hoofd boven water te houden, konden de marktverstoringen worden aangepakt en kon een bijdrage worden geleverd aan de wereldwijde voedselzekerheid. De Russische agressie verstoorde ook de sectoren visserij, aquacultuur en verwerking van zeevruchten in de EU. De Commissie heeft zowel in het kader van het Europees Fonds voor Maritieme zaken en visserij 2014-2020 als in het kader van het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur 2021-2027 flexibiliteit geboden om de beschikbare middelen optimaal te benutten door de activiteit in de sector in stand te houden en de voedselvoorziening te waarborgen. Het totale bedrag dat de lidstaten aan deze noodmaatregelen hebben toegewezen, bedroeg 267 miljoen EUR.

De oorlog tegen Oekraïne legt ook een zeer grote druk op de Europese energievoorziening en de bredere economie. Met REPowerEU, dat deel uitmaakt van het antwoord van de EU op het inzetten van energie als wapen door Rusland, vermindert de EU in een ongezien tempo haar afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen. In 2022 slaagde de EU erin om in de eerste acht maanden van de oorlog 80 % van het Russische leidinggas te vervangen. Hierdoor konden de EU-lidstaten hun gasopslagfaciliteiten tegen november voor meer dan 95 % vullen, een record. De EU heeft haar gasverbruik tussen augustus en november met 20 % verminderd (ten opzichte van de voorgaande vijf jaar) en heeft in 2022 40 % meer capaciteit aan hernieuwbare energie geïnstalleerd dan in 2021. Eind 2022 had de EU het aandeel van haar gasinvoer via pijpleidingen uit Rusland teruggebracht tot 9 % en had Noorwegen Rusland ingehaald als belangrijkste gasleverancier van de EU.

In april 2022 hebben de Commissie en de lidstaten het EU-energieplatform opgericht met als doel de energievoorziening van de EU veilig te stellen. De Commissie heeft nauw samengewerkt met de lidstaten en de industrie om de internationale outreachactiviteiten te versterken en nieuwe energiebevoorradingswegen te zoeken via betrouwbare internationale partners tegen eerlijke prijzen voor de EU-burgers en de industrie. In december 2022 heeft de EU verdere stappen gezet om de gezamenlijke aankoop van gas in het kader van het EU-energieplatform op te starten en de solidariteit tussen de lidstaten te vergroten. Dit zijn cruciale maatregelen om in de aanloop naar de winter van 2023/24 de opslagfaciliteiten gevuld te krijgen.

Door de sterke stijging van de energieprijzen lopen zowel kleine en middelgrote ondernemingen als kwetsbare huishoudens in heel Europa het risico om in energiearmoede terecht te komen. Om dit probleem aan te pakken, heeft de Commissie in oktober 2022 in het kader van de onderhandelingen over een verordening wat betreft REPowerEU-hoofdstukken in herstel- en veerkrachtplannen een voorstel ingediend onder de naam SAFE (Supporting Affordable Energy). Hierdoor wordt de werkingssfeer van de cohesiefondsen uitgebreid, met inbegrip van het initiatief inzake de herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa. De lidstaten kunnen nu ondersteuning bieden voor het werkkapitaal van kleine en middelgrote ondernemingen die bijzonder worden getroffen door de stijging van de energieprijzen en rechtstreekse inkomenssteun geven aan kwetsbare huishoudens. De lidstaten kunnen tot 10 % van hun toewijzing in het kader van het cohesiebeleid 2014-2020 herprogrammeren via een nieuwe specifieke prioriteit, waarvoor 100 % medefinanciering geldt.

De COVID-19-pandemie en de gevolgen ervan waren ook in 2022 nog voelbaar. Samen met haar lidstaten werkt de EU aan een sterke Europese gezondheidsunie om de gezondheid van de EU-burgers beter te beschermen, pandemieën te voorkomen en zich op pandemieën voor te bereiden, en de zorgstelsels in Europa in hun geheel te verbeteren. De EU heeft ook een nieuwe mondiale gezondheidsstrategie van de EU ontwikkeld: “Betere gezondheid voor iedereen in een veranderende wereld”, die in november 2022 is vastgesteld.

- De EU is de vaccinatiecampagnes zowel binnen als buiten haar grenzen blijven ondersteunen om de schadelijke effecten van het virus te beperken. De vaccinatiestrategie van de EU is succesvol gebleken. In totaal zijn in de EU sinds het begin van de pandemie bijna 1 miljard doses toegediend. Er is 375 miljoen EUR vastgelegd voor de uitrol van vaccins in partnerlanden. Wat het Team Europa-initiatief betreft voor de productie van en de toegang tot vaccins, medicijnen en gezondheidstechnologieproducten in Afrika, is 946,6 miljoen EUR extra vastgelegd of goedgekeurd, en een soortgelijk initiatief is opgezet voor Latijns-Amerika en het Caribisch gebied met betrekking tot de productie van vaccins en de veerkracht van zorgstelsels.
- In 2022 werd de nieuwe autoriteit voor paraatheid en respons inzake noodsituaties op gezondheidsgebied van de Commissie de belangrijkste EU-autoriteit voor de preventie van, voorbereiding op en snelle respons op grensoverschrijdende gezondheidscrises. Deze autoriteit is een ander belangrijk onderdeel van de robuuste gezondheidsunie die de EU nastreeft om de gezondheid van de EU-burgers beter te beschermen, toekomstige pandemieën te voorkomen en zich erop voor te bereiden, onder meer door het aanleggen van medische voorraden in het kader van het Uniemechanisme voor civiele bescherming, en de gezondheidsstelsels van Europa in het algemeen te verbeteren.
- De EU is ook bezig met het aanpakken van de langetermijneffecten van een COVID-19-infectie, zoals langdurige COVID. Daarom worden via de EU-begroting grote cohortstudies gefinancierd waarin populaties van over de hele wereld over een lange periode worden gevolgd. Bovendien gaan onderzoeksprojecten die in het kader van Horizon 2020 en Horizon Europa worden gefinancierd, ook in op gevallen waarin een COVID-19-infectie langdurige aandoeningen tot gevolg heeft.

In 2022 zijn de lidstaten blijven gebruikmaken van de door de Commissie in 2020 voorgestelde flexibiliteit om de reikwijdte te vergroten, zodat ook steunmaatregelen op het gebied van de volksgezondheid in de lidstaten in aanmerking komen, en om herprogrammering in andere economische sectoren aan te moedigen, en tegelijkertijd uitzonderlijke flexibiliteit te bieden voor het gebruik van de cohesiefondsen in het kader van het corona-investeringsinitiatief en het corona-investeringsinitiatief plus. Dankzij specifieke maatregelen konden de lidstaten steun uit de cohesiefondsen mobiliseren en aanwenden voor de meest prangende behoeften (levens redden, banenverlies voorkomen door regelingen voor werktijdverkorting en kleine en middelgrote ondernemingen ondersteunen).

In totaal hebben 25 lidstaten en het Verenigd Koninkrijk om 239 wijzigingen in hun bestaande cohesiebeleidsprogramma’s verzocht, met gebruikmaking van de flexibiliteit die wordt geboden door het corona-investeringsinitiatief en het corona-investeringsinitiatief plus (¹¹).

Na de thematische herprogrammering zijn dit de belangrijkste aandachtsgebieden voor investeringen: de gezondheidszorg — om persoonlijke beschermingsmiddelen veilig te stellen, tests te financieren en ziekenhuizen te steunen door extra medische uitrusting aan te kopen; het bedrijfsleven — door werkkapitaal te verstrekken aan kleine en middelgrote ondernemingen, digitalisering te vergemakkelijken en financiële instrumenten op te zetten of te herontwerpen; en het ondersteunen van mensen — door programma’s in te voeren om mensen aan het werk te houden en kwetsbare groepen te ondersteunen.

De belangrijkste cijfers over de omvang van de middelen die zijn gemobiliseerd in het kader van het corona-investeringsinitiatief (CRII) en het corona-investeringsinitiatief plus (CRII+):

- 8,3 miljard EUR aan herschikkingen voor gezondheidsacties binnen de EU, wat neerkomt op een netto-toename van 8 miljard EUR op EU-niveau voor dit belangrijke gebied;
- 12,5 miljard EUR aan herschikkingen voor bedrijfsondersteuning binnen de EU, wat neerkomt op een netto-toename van 4,2 miljard EUR op EU-niveau voor dit belangrijke gebied;
- 5,1 miljard EUR voor directe steun aan mensen, waaronder werknemers en kwetsbare groepen (de toegewezen bedragen voor “directe steun aan mensen” overlappen gedeeltelijk met de herprogrammering op het gebied van gezondheid en het bedrijfsleven van het Europees Sociaal Fonds).

Wat de maatregelen die zijn gericht op het aanpakken van COVID-19, zijn met de financiering uit de cohesiefondsen aanzienlijke successen geboekt.

- Van het in de programma’s van de lidstaten vastgestelde streefdoel van 3,4 miljard persoonlijke beschermingsmiddelen werd 84 % behaald.
- Van de beoogde 13 000 nieuwe beademingsapparaten werd de aankoop van 11 000 stuks gemeld (84 %).
- Van de beoogde 12,4 miljard EUR aan noodhulp voor het werkkapitaal voor kleine en middelgrote ondernemingen (subsidies en leningen) werd 70 % van het streefdoel behaald.
- Van de doelstelling om meer dan 1 miljoen kleine en middelgrote ondernemingen te steunen met werkkapitaal, werd eind 2021 78 % van het streefdoel behaald, met ongeveer 805 000 ondersteunde ondernemingen.

De crisisrespons- en crisisherstelmaatregelen in het kader van het corona-investeringsinitiatief en het corona-investeringsinitiatief plus werden aangevuld met een totaalbedrag van 50,6 miljard EUR in het kader van de herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa (REACT-EU) om de crisisherstelcapaciteit te ondersteunen. Het gaat daarbij onder meer om werkgelegenheidsmaatregelen, steun voor gezondheidszorgstelsels en kleine en middelgrote ondernemingen en om het groene, digitale en veerkrachtige herstel van de economie voor te bereiden, bijvoorbeeld door middel van investeringen in energie-efficiëntie, stedelijke vergroening en de digitalisering van scholen en bedrijven.
Een snellere transformatie naar een groenere, digitale en concurrerende Europese Unie

De crisis heeft nog maar eens duidelijk gemaakt dat de EU haar klimaatdoelstellingen nog sterker moet verdedigen. De EU heeft haar inspanningen opgevoerd om een beter Europa achter te laten voor de volgende generaties, omdat de drievoudige crisis van klimaatverandering, vervuiling en verlies aan biodiversiteit om een onmiddellijk en doortastend optreden vraagt. In 2022 is de Commissie blijven inzetten op de dubbele groene en digitale transities als de belangrijkste pijlers om het herstel van onze economieën te helpen na de pandemie en ze veerkrachtiger te maken. De Europese Green Deal blijft daarvoor de routekaart van de EU. De belangrijkste resultaten zijn onder meer het politieke akkoord dat werd bereikt over de hoofdelementen van het “Fit for 55”-pakket — het pakket met wetgevingsvoorstellen van de EU dat de netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met minstens 55 % wil verminderen — en het voorstel voor nieuwe regels voor de behandeling van stedelijk afvalwater, luchtkwaliteit en natuurbescherming. Het nieuwe voorstel voor wetgeving inzake natuurherstel en het akkoord over het wereldwijde biodiversiteitskader tonen eens te meer aan dat de EU het voortouw wil nemen op het gebied van biodiversiteit, waarbij de synergieën met de doelstellingen inzake de beperking van en aanpassing aan de klimaatverandering worden versterkt.

NextGenerationEU, het herstelplan voor Europa, is een EU-programma van 807 miljard EUR (¹²) om het economisch herstel na de coronapandemie te ondersteunen en een groenere, digitalere en veerkrachtigere toekomst op te bouwen.

De herstel- en veerkrachtfaciliteit vertegenwoordigt 90 % van de begroting van NextGenerationEU. De faciliteit is een innovatief, prestatiegericht instrument dat de lidstaten de flexibiliteit biedt om hervormingen en investeringen uit te werken en uit te voeren om op de best mogelijke manier tegemoet komen aan hun nationale behoeften, met volledige inachtneming van de doelstellingen van de groene en digitale transitie. Zoals geïllustreerd door REPowerEU is de EU dankzij de unieke opzet van de faciliteit in staat om snel nieuwe uitdagingen aan te pakken, zoals energiezekerheid, duurzaam industrieel concurrentievermogen en de industriële transitie naar een nettonuleconomie.

Dankzij het herstelplan NextGenerationEU, en met name de herstel- en veerkrachtfaciliteit, voeren de lidstaten nu al hervormingen en investeringen uit om de energie-efficiëntie te verbeteren en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te stimuleren. 37 % van de middelen van de herstel- en veerkrachtfaciliteit moet worden gebruikt voor groene maatregelen. In hun herstel- en veerkrachtplannen gaan de lidstaten verder dan deze doelstellingen, aangezien ze zich ertoe hebben verbonden 40 % van de middelen aan klimaatmaatregelen te besteden.

Om de groene component van de herstel- en veerkrachtfaciliteit te financieren, geeft de EU groene obligaties via NextGenerationEU uit. Door tot 30 % van de NextGenerationEU-middelen via groene obligaties uit te geven, wordt de EU de grootste emittent van groene obligaties ter wereld. Tegen eind 2022 had de Commissie — namens de EU — al voor 36 miljard EUR aan groene obligaties via NextGenerationEU uitgegeven, onder meer via de ongeziene eerste uitgifte van 12 miljard EUR, de grootste uitgifte van groene obligaties ter wereld tot nu toe. Deze obligaties worden uitgegeven in het kader van de groene obligaties via NextGenerationEU, waarbij investeerders de garantie krijgen dat al het geld dat wordt opgehaald via groene obligaties uitsluitend wordt gebruikt voor groene en duurzame projecten. Op basis van de gegevens in het eerste NextGenerationEU green bonds allocation report, dat in december 2022 is gepubliceerd, zullen met de groene obligaties via NextGenerationEU 823 in aanmerking komende maatregelen worden gefinancierd, wat neerkomt op bijna 185 miljard EUR of meer dan 30 % van de tot op heden vastgelegde middelen voor NextGenerationEU.

De verwachte steun voor de dubbele transitie vanuit de EU-begroting en NextGenerationEU is ook in 2022 daadwerkelijk geleverd. In totaal ging het om 119,4 miljard EUR — of 36 % van de totale gezamenlijke begroting — die is besteed aan klimaatintegratie. Daarnaast is 19,4 miljard EUR, oftewel 5,8 % van de totale gezamenlijke begroting, toegewezen aan biodiversiteit. Volgens voorlopige ramingen van een inventarisatie (¹³) die de Commissie voor het eerst heeft uitgevoerd voor de volledige EU-begroting en NextGenerationEU, is in de periode 2021-2022 (¹⁴) ongeveer 132 miljard EUR besteed aan het helpen verwezenlijken van de digitale prioriteiten van de EU, wat overeenkomt met 17 % van de totale jaarlijkse begrotingen van 2021 en 2022.

In 2022 gaf de EU het startschot voor het digitale decennium, een strategie die mensen en bedrijven beter in staat moet stellen om ten volle deel te nemen aan de digitale transformatie. Met dit voor ogen ondernam de EU in 2022 actie om de regels voor cyberbeveiliging te actualiseren, digitale rechten te erkennen en de verantwoordingsplicht van digitaledienstverleners te vergroten, en tegelijkertijd de uitrol van de nodige digitale infrastructuur en de ontwikkeling van digitale vaardigheden te ondersteunen. In totaal moet 20 % van de middelen van de herstel- en veerkrachtfaciliteit worden gebruikt voor de digitale transformatie van de EU. In hun herstel- en veerkrachtplannen hebben de lidstaten deze doelstellingen overtroffen, aangezien de EU-landen zich ertoe hebben verbonden 26 % aan digitale maatregelen te besteden.

De Commissie kwam ook met voorstellen voor nieuwe regels voor een eerlijkere toegang tot gegevens en boekte vooruitgang bij de regulering van de digitalisering van verschillende sectoren. Omdat digitale soevereiniteit steeds belangrijker werd voor het concurrentievermogen van de EU, stelde de Commissie wetgevingsmaatregelen voor om de leveringszekerheid van halfgeleiders te waarborgen door middel van de chipverordening.

In 2022 is gestart met de uitvoering van de Global Gateway-strategie (¹⁵), waarbij partners een plan voor grote investeringen in infrastructuurontwikkeling wordt aangereikt, in overeenstemming met de waarden en normen van de EU. De Global Gateway-strategie is erop gericht investeringen in fysieke infrastructuur en in de randvoorwaarden te stimuleren zodat projecten een sociaal-economische impact hebben op lokale gemeenschappen in Afrika, Azië, Latijns-Amerika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan. In 2022 is meer dan 9 miljard EUR (in subsidies) uit de EU-begroting gespendeerd aan de uitvoering van de belangrijkste gebieden van de strategie, waaronder digitale verandering en klimaatverandering.

Ondanks aanzienlijke herschikkingen ten voordele van de hulpverlening in het kader van COVID-19, het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en de flexibele bijstand voor gebieden, blijven de programma’s in het kader van het cohesiebeleid een hoeksteen van de groene en digitale transities. Nu de meerjarige financiële kaderprogramma’s voor 2014-2020 bijna zijn afgerond, zullen de meeste indicatoren, met name die voor de groene transitie op het gebied van vervoer, energiebesparing bij huishoudens en installaties voor hernieuwbare energie, naar verwachting hun oorspronkelijke streefwaarden overtreffen. Met de voltooiing in 2022 van de programmering van het cohesiebeleid 2021-2027 zal een nieuwe generatie investeringen in de groene en digitale transities op regionaal niveau zorgen voor toegang tot energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en slimme energiesystemen, modernisering en digitalisering van overheidsdiensten, digitale vaardigheden en infrastructuur, de digitale transformatie van bedrijven en het beginsel dat niemand wordt achtergelaten.

Enkele voorbeelden van de resultaten van programma’s in het kader van het cohesiebeleid 2014-2020 (¹⁶):

- 22 miljoen burgers konden rekenen op overstromingsbescherming;
- 19 miljoen burgers konden rekenen op beschermingsmaatregelen tegen bosbranden;
- 6,3 miljoen huishoudens zijn aangesloten op breedbandtoegang van minstens 30 megabit per seconde;
- 2 miljoen bedrijven ontvingen steun in de vorm van subsidies, eigen vermogen, leningen, garanties en advies;
- meer dan 450 000 huishoudens kregen een verbeterde energieverbruikclassificatie;
- er werd 3 640 megawattuur aan productiecapaciteit voor hernieuwbare energie gecreëerd;
- meer dan 30 miljoen mensen wonen in gebieden met geïntegreerde strategieën voor stadsontwikkeling;
- 1 347 kilometer aan trans-Europese spoorlijnen werd aangelegd of opnieuw aangelegd.
De uitrol van de herstel- en veerkrachtfaciliteit komt in een stroomversnelling

De herstel- en veerkrachtfaciliteit biedt lidstaten aanzienlijke financiële steun om de economische en sociale veerkracht te bevorderen en de groene en digitale transformatie te verwezenlijken. Eind 2022 waren alle 27 nationale herstel- en veerkrachtplannen van de lidstaten goedgekeurd. Deze goedgekeurde plannen vertegenwoordigen samen een totale toewijzing van 335,1 miljard EUR aan subsidies en 165,3 miljard EUR aan leningen. Deze bedragen worden uitbetaald na de uitvoering van 2 557 maatregelen (waarvan ongeveer een derde uit hervormingen en twee derde uit investeringen bestaat) en de bijbehorende 6 237 mijlpalen en streefdoelen tegen 2026.

Eind 2022 was in totaal 138,7 miljard EUR uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit aan de lidstaten uitbetaald (waarvan 74,4 miljard in 2022 alleen), een deel als voorfinanciering en een deel nadat de EU-lidstaten mijlpalen en streefdoelen hadden bereikt. De uitbetalingen en verdere uitvoering van de faciliteit zullen in 2023 worden voortgezet.

Over het algemeen lag de uitvoering van de herstel- en veerkrachtplannen op schema. In totaal waren eind 2022 al 366 mijlpalen en streefdoelen naar tevredenheid behaald, waarmee een bijdrage aan de zes pijlers van de faciliteit is geleverd.

Uit de eerste resultaten blijkt dat de faciliteit een belangrijk verschil maakt in het leven van de EU-burgers. De belangrijkste resultaten staan hieronder opgesomd (¹⁷).

- Groene transitie. Tegen eind 2022 was dankzij de faciliteit het jaarlijkse energieverbruik met 14 miljoen megawatt gedaald en waren er meer dan 400 000 tank- en oplaadstations voor schone voertuigen geïnstalleerd of gemoderniseerd.
- Digitale transitie. Meer dan 9,2 miljoen woningen werden aangesloten op internetnetwerken met zeer hoge capaciteit en 123 miljoen gebruikers maakten al gebruik van nieuwe of verbeterde openbare digitale diensten (¹⁸).
- Gezondheidszorg. De capaciteit van de gezondheidszorg is uitgebreid, onder meer in ziekenhuizen, klinieken, centra voor ambulante zorg en gespecialiseerde zorgcentra. Eind 2022 konden tot 28 miljoen personen dankzij de faciliteit in een nieuwe of gemoderniseerde zorgvoorziening terecht.
- Onderwijs en opleiding. 2,6 miljoen mensen hebben deelgenomen aan een vorm van onderwijs en opleiding en 2,7 miljoen jongeren tussen 15 en 29 jaar hebben steun gekregen in geld of in natura (d.w.z. onderwijs-, opleidings- en werkgelegenheidssteun), dankzij maatregelen die in de periode tot eind 2022 door de faciliteit zijn ondersteund.
- Steun voor bedrijven. Bijna 413 000 ondernemingen hadden tegen eind 2022 in het kader van de faciliteit steun ontvangen in geld of in natura.

Voor de financiering van NextGenerationEU heeft de Commissie de kapitaalmarkten benaderd via een reeks geslaagde activiteiten, waarbij de Commissie door de uitgifte van langlopende EU-obligaties de benodigde middelen heeft bijeengebracht. Tegen eind 2022 had de Commissie op de kapitaalmarkten in totaal bijna 170,8 miljard EUR opgehaald. De Commissie zet haar verrichtingen tot het opnemen van leningen in 2023 verder via een uniforme financieringsaanpak (d.w.z. de gediversifieerde financieringsstrategie) waarbij al haar uitgiften onder één uniform EU-obligatielabel worden samengebracht in plaats van obligaties met een afzonderlijk label voor afzonderlijke programma’s. De opbrengsten worden vervolgens toegewezen aan relevante programma’s volgens de procedures die zijn vastgelegd in de toepasselijke overeenkomsten. Hierdoor kan de EU flexibelere uitbetalingen doen en de leenkosten zo laag mogelijk houden.

De herstel- en veerkrachtfaciliteit (¹⁹) speelt een zichtbare rol bij het op gang brengen van belangrijke hervormingen en het verbeteren van de kwaliteit van de investeringen. Op macro-economisch niveau heeft de EU-economie snel de kloof gedicht met de productieniveaus van vóór de pandemie, onder meer dankzij de gecoördineerde reactie op de COVID-19-pandemie, zoals in het kader van NextGenerationEU. Ondanks de ernstige gevolgen die de EU ondervond van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, groeide het bruto binnenlands product in 2022 met 3,5 %. De faciliteit heeft belangrijke hervormingen op een groot aantal beleidsterreinen op gang gebracht. Die hervormingen maken de lidstaten niet alleen op de lange termijn veerkrachtiger, maar zorgen ook voor betere randvoorwaarden om de gerelateerde investeringen in het kader van de faciliteit en uit de cohesiefondsen tot een goed einde te brengen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de regelgevingskaders in belangrijke sectoren te moderniseren (digitaal beleid, hernieuwbare energie, vervoer), de vergunnings- en aanbestedingsprocedures te verbeteren en de rechtsstaat en de anticorruptiewaarborgen te versterken.

Dankzij de herstel- en veerkrachtfaciliteit is tijdens de eerste twee uitvoeringsjaren al vooruitgang geboekt met enkele belangrijke hervormingen. Het gaat om:

- hervormingen om het openbaar bestuur te digitaliseren (Slowakije) en de cyberbeveiliging te waarborgen (Roemenië);
- hervormingen van het burgerlijk recht en het strafrecht om ze efficiënter te maken door de duur van procedures te verkorten en de organisatie van rechtbanken te verbeteren (Italië, Spanje);
- hervormingen om de werkgelegenheid en de sociale bescherming te verbeteren (Kroatië);
- hervormingen om corruptie aan te pakken en de bescherming van klokkenluiders te waarborgen (Cyprus);
- hervormingen om vergunningsprocedures te vereenvoudigen om investeringen in hernieuwbare offshore-energie te stimuleren of hervormingen om de juiste voorwaarden te scheppen voor de invoering van hernieuwbare waterstof (Griekenland, Portugal, Spanje);
- hervormingen om de uitrol van hernieuwbare energie en duurzaam vervoer te ondersteunen (Kroatië, Roemenië);
- hervormingen om de kwaliteit van het wetgevingsproces te verbeteren (Bulgarije);
- een hervorming om betaalbare huisvesting te verbeteren (Letland).

Daarnaast benut de herstel- en veerkrachtfaciliteit het volledige potentieel van structurele hervormingen door deze aan te vullen met belangrijke investeringen. Enkele van deze investeringen waarvan de belangrijkste stappen al zijn voltooid, zijn onder meer:

- investeringen om de decarbonisatie en energie-efficiëntie van de industrie te ondersteunen (Frankrijk, voor een totaal geraamd bedrag van 1,4 miljard EUR; en Kroatië, 91 miljoen EUR);
- middelen om het concurrentievermogen van bedrijven in de toeristische sector te vergroten, waaronder 4 000 kleine en middelgrote ondernemingen (Italië, 1,9 miljard EUR);
- investeringen om kwetsbare mensen te ondersteunen (Italië, 1 miljard EUR);
- digitalisering van het openbaar bestuur met het oog op digitale, eenvoudige, inclusieve en veilige overheidsdiensten voor burgers en bedrijven (Portugal, 170 miljoen EUR);
- een investeringsplan voor hoogtechnologische apparatuur in de nationale gezondheidszorg (Spanje, 796 miljoen EUR);
- middelen om de efficiëntie en duurzaamheid van irrigatie te verbeteren (Spanje, 260 miljoen EUR).

Het scorebord voor herstel en veerkracht (²⁰) bevat informatie in real time over de uitvoering van de faciliteit. Informatie over concrete projecten die worden gesteund in het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit is beschikbaar op een interactieve kaart die regelmatig wordt bijgewerkt (²¹).
Nieuwe en onverwachte uitdagingen zetten de EU-begroting onder zware druk

Terwijl de EU nog steeds bezig was met het aanpakken van eerdere uitdagingen, werd ze geconfronteerd met een zeer instabiele nieuwe realiteit door de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, een stijging van de energie- en voedselprijzen, een nieuwe macro-economische omgeving met een sterke stijging van de rentevoeten en de inflatie, evenals een breed scala aan humanitaire crises en milieurampen.

De crises en noodsituaties waarvoor in de EU-begroting een oplossing moest worden gevonden, in combinatie met de blijvende noodzaak om de politieke prioriteiten van de EU te verwezenlijken, zoals de groene en digitale transities, hebben het meerjarig financieel kader onder aanzienlijke druk gezet.
Ruim 90 % van de meer dan 2 biljoen EUR uit het meerjarig financieel kader 2021-2027 en het herstelinstrument van NextGenerationEU is vooraf toegewezen aan specifieke doeleinden, programma’s of nationale enveloppen. De budgettaire flexibiliteit die in 2020 voor het huidige meerjarig financieel kader is overeengekomen, was vanaf het begin al zeer beperkt. Dit maakt het moeilijk om middelen te mobiliseren voor de financiering van nieuwe prioriteiten of het aanpakken van onverwachte noodsituaties. Tegen deze achtergrond, en om ervoor te zorgen dat de EU haar meest urgente doelstellingen kan verwezenlijken, presenteert de Commissie een tussentijdse evaluatie van het meerjarig financieel kader 2021-2027, waarin de balans wordt opgemaakt van de uitvoering tot nu toe en oplossingen worden voorgesteld voor de uitdagingen waarmee de EU-begroting wordt geconfronteerd. De Commissie stelt ook een structurele oplossing voor om Oekraïne na 2023 te steunen.
Er zijn doeltreffende instrumenten om de verantwoordingsplicht, de transparantie en het goed financieel beheer van de EU-begroting te waarborgen

De Commissie hecht veel belang aan een optimaal gebruik van het geld van de belastingbetaler. Er moet op worden toegezien dat de financiering op een kosteneffectieve wijze terechtkomt bij de beoogde begunstigden en dat de geldende regels goed worden nageleefd. Om deze doelstelling te bereiken, maakt de Commissie gebruik van een aantal instrumenten, die door de jaren heen passend zijn gebleken en tijdens de uitdagingen van de afgelopen drie jaar hun deugdelijkheid hebben bewezen.

Een robuuste verantwoordingsketen

Het governancesysteem en de verantwoordingsketen van de Commissie zijn toegesneden op haar unieke structuur en rol. Het college van commissarissen is politiek verantwoordelijk voor het beheer van de EU-begroting. Het delegeert het dagelijkse operationele beheer aan de 51 gedelegeerde ordonnateurs (²²), die hun diensten beheren en aansturen en verantwoordelijk zijn voor het deel van de EU-begroting dat door hun dienst wordt uitgevoerd. Uit hun jaarlijkse activiteitenverslagen blijkt op transparante wijze hoe zij de zekerheid hebben gekregen dat de aan hen toegewezen middelen correct worden besteed, waarbij punten van voorbehoud kunnen worden opgenomen indien sprake is van tekortkomingen. De conclusies in deze verslagen zijn ook gebaseerd op de conclusies van de interne auditor.

Transparante verslaglegging

De Commissie brengt op transparante wijze verslag uit over de operationele uitvoering en de begrotingsuitvoering van de middelen die zij beheert. Dit gebeurt aan de hand van een groot aantal rapporten en openbaar toegankelijke databanken, waarvan in het onderstaande kader enkele voorbeelden worden gegeven.

- De geïntegreerde financiële en verantwoordingsverslagen, met onder meer de definitieve geconsolideerde rekeningen, dit jaarlijkse beheers- en prestatieverslag, de langetermijnprognose van toekomstige in- en uitstromen, het jaarlijks interneauditverslag, het verslag over de follow-up van de kwijting, waarin de Commissie uitgebreide informatie over de uitvoering, de prestaties, de resultaten, het goed financieel beheer en de bescherming van de EU-begroting bundelt.
- De ordonnateurs van alle 51 diensten van de Commissie brengen elk jaar in hun jaarlijkse activiteitenverslagen verslag uit over de vooruitgang die zij hebben geboekt bij de verwezenlijking van hun doelstellingen wat betreft de uitvoering van de middelen. Zij brengen verslag uit over de resultaten van de controles, de vastgestelde zwakke punten in de internecontrolesystemen en de maatregelen die zijn genomen om deze aan te pakken. Zij vermelden in hun betrouwbaarheidsverklaring op transparante wijze de punten van voorbehoud voor uitgaven of inkomsten met een hoog risico.
- Het systeem voor financiële transparantie, een webportaal dat toegankelijk is voor iedereen die wil weten wie er geld heeft ontvangen uit de EU-begroting en het Europees Ontwikkelingsfonds en hoeveel zij hebben ontvangen, samen met de vastleggingen voor entiteiten die de EU-begroting onder direct en indirect beheer mogen beheren.
- Het dashboard in verband met de groene obligaties van NextGenerationEU geeft een overzicht in real time van de maatregelen en bijbehorende uitgaven die financiering ontvangen via de groene obligaties van NextGenerationEU. Deze gegevens tonen aan dat de Commissie groene obligaties uitgeeft die voldoen aan de strengste normen en beste marktpraktijken.
- Wat betreft de cohesiefondsen, staat de kennisbank Kohesio (²³) in voor het verzamelen, aan elkaar koppelen en standaardiseren van gegevens en informatie over door de EU gefinancierde projecten en gerelateerde begunstigden. Deze kennisbank wordt gevoed met lijsten van activiteiten die door de lidstaten worden gepubliceerd in overeenstemming met de toepasselijke regelgevende bepalingen. In mei 2023 bevatte Kohesio informatie over 1,8 miljoen projecten en ongeveer 650 000 begunstigden die steun hadden ontvangen uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Cohesiefonds en het Europees Sociaal Fonds, voor in totaal meer dan 500 miljard EUR aan investeringen.
- Wat natuurlijke hulpbronnen betreft, zijn het de lidstaten die voor transparante informatie zorgen door de ontwikkeling en het beheer van nationale systemen en, indien van toepassing, databanken die toegankelijk zijn via het internet, bijvoorbeeld voor het aanwijzen van percelen voor de landbouwfondsen en het regelmatig publiceren van de begunstigden vanlandbouwfondsen enfondsen voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur.
- Voor de herstel- en veerkrachtfaciliteit is een realtime scorebord over de uitvoering van de faciliteit ontwikkeld.

Middelen gebruikt overeenkomstig het beginsel van goed financieel beheer

Alle gedelegeerde ordonnateurs hebben in hun jaarlijkse activiteitenverslagen gemeld dat zij zekerheid hebben verkregen over het gebruik van de aan hen toegewezen middelen, in overeenstemming met het beginsel van goed financieel beheer, en dat de gehanteerde controleprocedures de nodige garanties bieden aangaande de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende transacties. Hun zekerheid is gebaseerd op: i) hun beoordeling van het internecontrolesysteem, met inbegrip van fraudebestrijdingsmaatregelen; ii) de resultaten van de uitgevoerde controles en hun beoordeling van de risico’s waaraan hun dienst is blootgesteld en de genomen risicobeperkende maatregelen; iii) de preventieve en corrigerende maatregelen die zij hebben ingevoerd naar aanleiding van de door hen verrichte controles, samen met de lidstaten in het geval van gedeeld beheer; iv) de opmerkingen en conclusies van de interne auditor en van de Europese Rekenkamer; en v) de risicobeperkende maatregelen die zijn genomen om de vastgestelde zwakke punten aan te pakken, d.w.z. de gebieden met een hoog risico.

Het internecontrolekader van de Commissie is een essentiële vrijwaring voor de handelingen van de Commissie. Dit geldt des te meer in een context van schaarse middelen, toenemende prioriteiten, elkaar opvolgende crises en de daaruit voortvloeiende noodmaatregelen. De Commissie heeft haar internecontrolesysteem verder aangepast aan de veranderende omstandigheden. Wat bijvoorbeeld de herstel- en veerkrachtfaciliteit betreft, zijn de specifieke audit- en controlestrategieën verder verfijnd en ontwikkeld naarmate de uitvoering van de faciliteit vordert, en zijn er nieuwe leidraden gepubliceerd. Op basis van de zelfevaluatie van de diensten functioneren de internecontrolesystemen van de Commissie goed, met enkele kleine tekortkomingen waarvoor risicobeperkende maatregelen zijn genomen.

Wat de fraudebestrijding betreft, heeft de Commissie het gebruik en de doeltreffendheid van het systeem voor vroegtijdige opsporing en uitsluiting verder bevorderd. Hiermee kan fraude worden voorkomen en bestraft. Tegen de achtergrond van het voorstel tot wijziging van het Financieel Reglement heeft de Commissie ook verschillende maatregelen opgenomen om het gebruik van het systeem te bevorderen en te ontwikkelen. Zij stelde ook het verplichte gebruik voor van één geïntegreerd informatietechnologiesysteem voor datamining en risicoscores om toegang te krijgen tot gegevens over de ontvangers van EU-financiering en deze te analyseren, en om mogelijk risicovolle contracten en ontvangers te inventariseren.

Als onderdeel van hun controlestrategieën voeren de Commissie en de lidstaten binnen het internecontrolekader jaarlijks honderdduizenden controles uit om fouten en tekortkomingen in de controlesystemen te voorkomen, op te sporen en recht te zetten. Wat betreft direct en indirect beheer treedt de Commissie alleen op. Wat betreft gedeeld beheer vertrouwt de Commissie op de controles die door de nationale autoriteiten worden uitgevoerd en houdt zij waar nodig toezicht door middel van eigen controles en audits. Controles kunnen preventief zijn, uitgevoerd voordat de Commissie de betaling verricht, of correctief, uitgevoerd nadat de betaling is verricht.

In landbouw	In cohesie
voerden de lidstaten meer dan 900 000 controles en de Commissie 80 audits uit.	controleerden de lidstaten meer dan 8 700 activiteiten en controleerde de Commissie de jaarverslagen en adviezen voor 416 programma’s en voerde zij 69 audits uit.

Als gevolg van deze controles en audits werden in 2022 preventieve en corrigerende maatregelen genomen voor een bedrag van 4,95 miljard EUR: 3,159 miljard EUR aan fouten werden voorkomen en 1,791 miljard EUR aan correcties zijn door de Commissie en de lidstaten uitgevoerd.

Op basis van de resultaten van de controles en audits wordt het risico bij betaling voor de Commissie geraamd op 1,9 %. Dit is vergelijkbaar met 2021 en ligt dicht bij de materialiteitsdrempel van 2 % die ook de Europese Rekenkamer hanteert. Dit komt overeen met het feit dat de uitgaven nog steeds grotendeels betrekking hebben op de programmeringsperiode 2014-2020, met vergelijkbare kenmerken en controlebenaderingen als in voorgaande jaren. Dit resultaat is er gekomen ondanks de ernstige crises die de EU de laatste tijd hebben getroffen en waarvan sommige nog steeds niet zijn afgelopen. Ondanks de nieuwe prioriteiten en een toename van taken die hiervan het gevolg zijn, blijkt met andere woorden dat de aanpak van de interne controle nog steeds solide is en dat de betrokken administratie manieren heeft gevonden om de controles aan te passen aan de reisbeperkingen van COVID-19 (toen die nog van kracht waren).

De Commissie bepaalt ook een risico bij afsluiting, geraamd op 0,9 % voor 2022, wat verwijst naar het resterende foutenpercentage aan het einde van de programmeringscyclus nadat alle controles en correcties zijn uitgevoerd. Gezien het meerjarige karakter van de financieringsprogramma’s doet de Commissie, samen met de lidstaten in het geval van gedeeld beheer, aanzienlijke inspanningen om controles uit te voeren nadat de betalingen zijn gedaan en om voortdurend correcties aan te brengen tot de afsluiting van de programma’s. Deze inspanningen worden weerspiegeld in het geraamde risico bij afsluiting.

Risicobedragen bij de betaling en bij afsluiting voor de Europese Commissie voor de periode 2016-2022.
Bron: Europese Commissie, jaarlijkse beheers- en prestatieverslagen over de EU-begroting 2016-2022.

Op basis van alle uitgevoerde controles en audits beschikt de Commissie over gedetailleerd en robuust bewijsmateriaal om het gedifferentieerde risiconiveau voor de uitgaven van de EU te onderbouwen. Dit bewijsmateriaal is gedetailleerd tot op het niveau van de programma’s voor cohesie en de betaalorganen voor natuurlijke hulpbronnen. Hierdoor kan de Commissie de uitgaven opsplitsen in drie risicocategorieën op basis van het risico bij betaling: laag (minder dan 2,0 %), gemiddeld (tussen 2,0 % en 2,5 %) en hoog (meer dan 2,5 %). Dit maakt het op zijn beurt mogelijk om zwakke punten aan te pakken en te corrigeren in die segmenten van de uitgaven waar ze zich voordoen, en om gerichte maatregelen te nemen waar dat nodig wordt geacht.

Op die manier kan de Commissie ook een genuanceerd beeld geven van de beheerde uitgaven. Horizon 2020 en het cohesiebeleid als geheel hebben een betalingsrisico van meer dan 2 % en natuurlijke hulpbronnen (als geheel) en administratieve uitgaven hebben een laag risico. Voor het cohesiebeleid hebben echter niet alle programma’s een hoog risico en de Commissie kan precies aangeven welke programma’s in welke landen een betalingsrisico van meer dan 2 % hebben (²⁴). Het risico bij betaling voor natuurlijke hulpbronnen als geheel is minder dan 2 %. De Commissie merkt marktmaatregelen en maatregelen voor plattelandsontwikkeling echter aan als maatregelen met een hoog risico. Bovendien is de Commissie in staat om voor rechtstreekse betalingen de betaalorganen te inventariseren die een foutenpercentage van meer dan 2 % hebben (²⁵).

Indeling van uitgaven door de Europese Commissie in segmenten met een hoger, middelhoog of lager risico, als percentages van het totale bedrag van relevante uitgaven voor 2022.
Bron: Europese Commissie.

Het risico bij betaling wordt door de Commissie berekend op basis van een controlebenadering die specifiek is voor haar rol. Als beheerder van de EU-begroting moet de Commissie op meerjarige basis fouten voorkomen en waar nodig corrigeren, onterecht uitgegeven middelen terugvorderen en vastgestelde tekortkomingen aanpakken. De aanpak van de Commissie verschilt van de controleaanpak van de Europese Rekenkamer, omdat ze vanuit een beheersperspectief komt en meer gedetailleerde informatie verschaft. Ook al kunnen deze benaderingen leiden tot verschillen tussen de foutenpercentages van de Rekenkamer en die van de Commissie, komen de door de Commissie gebruikte concepten grotendeels overeen met die van de Rekenkamer.

Wanneer het risicopercentage door de gedelegeerde ordonnateurs als materieel wordt beschouwd (over het algemeen meer dan 2 %), of wanneer er significante tekortkomingen zijn in het beheer van middelen of indien er sprake is van reputatierisico’s voor de Commissie, wordt dit op transparante wijze vermeld in de jaarlijkse activiteitenverslagen door middel van punten van voorbehoud bij de betrouwbaarheidsverklaring. Voor 2022 zijn er 15 punten van voorbehoud met een totale financiële impact van 877 miljoen EUR, of 0,5 % van de totale uitgaven. Punten van voorbehoud vormen een hoeksteen in de verantwoordingsketen. Ze geven een beeld van vastgestelde uitdagingen en tekortkomingen en gaan systematisch vergezeld van een beschrijving van de maatregelen om deze aan te pakken. Er worden ook passende financiële correcties toegepast.

De Commissie pakt ook de belangrijkste zwakke punten aan die tijdens haar controles aan het licht komen (bv. begunstigden die niet vertrouwd zijn met de complexe subsidiabiliteitsregels van de EU, fouten bij overheidsopdrachten, ontbreken van essentiële bewijsstukken), door middel van passende maatregelen en rekening houdend met de aanbevelingen van het Europees Parlement, de interne auditor en de Rekenkamer. Hiertoe behoren mededelingen, opleidingssessies, workshops, leidraden bestemd voor de meest foutgevoelige begunstigden, grootschalig gebruik van vereenvoudigde subsidievormen en corrigerende actieplannen en begeleiding voor betere en versterkte controles bij de Commissie en in de lidstaten, om zo de capaciteit op te bouwen van nationale autoriteiten met tekortkomingen in hun beheers- en controlesystemen.

Bij het ontwerpen van nieuwe regelgeving wordt ook rekening gehouden met de opgedane ervaring, met name als het gaat om vereenvoudigingsmaatregelen. Dit werd bijvoorbeeld toegepast bij het opstellen van de rechtsgrondslagen voor de programmeringsperiode 2021-2027. Zoals hierboven reeds is uitgelegd, zal de impact van dergelijke voorzieningen in de komende jaren groter worden naarmate meer middelen in het kader van deze nieuwe programmeringsperiode zijn uitgegeven.

Op basis van het bovenstaande is de Commissie van mening dat de begroting in haar geheel op doeltreffende wijze is beschermd. Dit wordt bevestigd door het algemeen oordeel van de interne auditor (²⁶), waarin hij van mening is dat de Commissie in 2022 beschikte over governance-, risicobeheer- en internecontroleprocedures die over het geheel genomen toereikend zijn om redelijke zekerheid te verschaffen over de verwezenlijking van haar financiële doelstellingen, met uitzondering van de gebieden waarop in de betrouwbaarheidsverklaringen een voorbehoud is gemaakt.

Een specifieke controlestructuur voor de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit

De Commissie heeft voor de herstel- en veerkrachtfaciliteit een specifieke controleomgeving opgezet. Deze controlestructuur zorgt er enerzijds voor dat de lidstaten een doeltreffend controlesysteem invoeren voor de bescherming van de financiële belangen van de Unie overeenkomstig de verordening en anderzijds dat de betalingen aan de lidstaten wettig en regelmatig zijn.

De Commissie zorgt ervoor dat de lidstaten nationale controlesystemen opzetten en in stand houden die voldoende solide zijn. Tijdens de goedkeuringsfase heeft de Commissie alle nationale plannen beoordeeld op de voorgestelde regelingen om het toezicht op en de uitvoering van de faciliteit op doeltreffende wijze te waarborgen. Wanneer de Commissie tekortkomingen vaststelde, heeft zij de lidstaat verplicht om, voordat het plan definitief door de Raad werd vastgesteld, de relevante noodzakelijke maatregelen en de bijbehorende mijlpalen en streefdoelen op te nemen die nodig zijn om aan de vereisten van de verordening betreffende deze aspecten in het plan te voldoen (²⁷). De Commissie heeft ook systeemaudits uitgevoerd wat de bescherming van de financiële belangen van de EU door de lidstaten betreft (²⁸). De Commissie heeft uiteenlopende situaties vastgesteld met betrekking tot de gecontroleerde organen, waarbij de belangrijkste tekortkomingen verband hielden met een gebrek aan voldoende coördinatie en toezicht door de coördinerende organen, onvolledige fraudebestrijdingsstrategieën, ontbrekende elementen in de frauderisicobeoordelingen, de behoefte aan betere controles om belangenconflicten te voorkomen, een geringe deelname aan opleidingen die zijn georganiseerd om het fraudebewustzijn te vergroten en tekortkomingen in het melden van onregelmatigheden aan het Europees Bureau voor fraudebestrijding. De Commissie heeft een risicobeoordeling uitgevoerd om na te gaan of de lidstaten hun verplichting nakomen om regelmatig te controleren of de verstrekte financiering correct is gebruikt in overeenstemming met alle toepasselijke regelgeving, waaronder de regels voor overheidsopdrachten en staatssteun, indien van toepassing.

Wat de wettigheid en regelmatigheid betreft, bevestigen de controleresultaten van de Commissie dat aan alle mijlpalen en streefdoelen voor de in 2022 verrichte betalingen is voldaan. Deze resultaten zijn gebaseerd op de zorgvuldige beoordeling door de Commissie van het bewijsmateriaal dat de lidstaten hebben verstrekt om aan te tonen dat zij de mijlpalen en streefdoelen hebben gehaald, en van de beheersverklaringen en auditsamenvattingen bij de 13 betalingsverzoeken die in 2022 zijn ingediend en betaald. Tijdens deze beoordeling zijn controles ter plaatse verricht (²⁹) en is rekening gehouden met een beoordelingsmarge (³⁰). Er is bijzondere aandacht besteed aan de verwezenlijking van de mijlpalen en streefdoelen die zijn toegevoegd met betrekking tot de regelingen van de lidstaten om de bescherming van de financiële belangen van de EU te waarborgen. In 2022 zijn geen betalingen opgeschort. Naar aanleiding van de aanbeveling van de Europese Rekenkamer heeft de Commissie in februari 2023 de methode voor de opschorting van betalingen vastgesteld (³¹). Nadat was gebleken dat Litouwen twee mijlpalen niet op bevredigende wijze had bereikt, schortte de Commissie in mei 2023 een deel van de betaling aan het land op (³²) op.

De bevoegde gedelegeerde ordonnateur meldde dat hij redelijke zekerheid had over de wettigheid en regelmatigheid van de in 2022 gedane betalingen voor de herstel- en veerkrachtfaciliteit, op basis van de resultaten van de uitgevoerde controles. Bovendien concludeerde de Commissie op basis van duidelijk vastgestelde criteria dat alle 13 betalingen die in 2022 werden gedaan, als betalingen met een laag risico konden worden beschouwd.
Het nieuwe conditionaliteitsregime draagt bij aan een goed financieel beheer en de bescherming van de financiële belangen van de EU

Sinds 2021, met de inwerkingtreding van de verordening betreffende een algemeen conditionaliteitsregime ter bescherming van de Uniebegroting (de conditionaliteitsverordening), beschikt de EU-begroting over een extra beschermingslaag voor wanneer schendingen van de beginselen van de rechtsstaat de financiële belangen van de EU schaden of dreigen te schaden. De rechtsstaat is een van de fundamentele waarden van de EU en de eerbiediging ervan is ook essentieel voor een gezond financieel beheer van de EU-begroting en een doeltreffend gebruik van de EU-middelen. Dankzij het nieuwe conditionaliteitsregime kan de EU bijvoorbeeld betalingen opschorten of financiële sancties treffen om de EU-begroting te beschermen. Op 16 februari 2022 werd de geldigheid van de conditionaliteitsverordening volledig bevestigd door het Hof van Justitie en op 2 maart 2022 publiceerde de Commissie richtsnoeren over de toepassing ervan. Het verbod op trusts van openbaar belang en entiteiten die door deze trusts worden beheerd, is aangevochten voor het Gerecht. De Commissie ondersteunt de Raad bij het verdedigen van het uitvoeringsbesluit van de Raad.

De conditionaliteitsverordening vormt een extra instrument in het bredere instrumentarium voor de rechtsstaat, met daarin verschillende instrumenten om de eerbiediging van de beginselen van de rechtsstaat in de lidstaten te waarborgen. Sommige van deze instrumenten (waaronder de conditionaliteitsverordening) worden gebruikt om de EU-begroting te beschermen. Hieronder valt ook de horizontale randvoorwaarde van het handvest, volgens de regels in de verordening gemeenschappelijke bepalingen waarmee een aantal EU-fondsen wordt geregeld. Zolang een randvoorwaarde niet is vervuld, kan de Commissie de desbetreffende uitgaven die zijn opgenomen in de betalingsaanvragen van het cohesieprogramma in kwestie, niet terugbetalen. De randvoorwaarde in verband met het Handvest van de grondrechten is in dit stadium niet vervuld in het geval van Cyprus (³³), Hongarije en Polen. Bovendien heeft de Commissie ervoor gezorgd dat de herstel- en veerkrachtfaciliteit wordt toegepast in overeenstemming met het nieuwe conditionaliteitsregime (³⁴).

In december 2022 leidde de uitvoering van de conditionaliteitsverordening tot de goedkeuring van het eerste uitvoeringsbesluit van de Raad met maatregelen om de EU-begroting te beschermen tegen schendingen van de beginselen van de rechtsstaat in Hongarije. De Raad heeft besloten 55 % van de vastleggingen voor drie programma’s in het cohesiebeleid te schorsen, wat overeenkomt met een bedrag van ongeveer 6,3 miljard EUR voor 2021-2027. De Raad heeft ook een verbod opgelegd om nieuwe juridische verbintenissen aan te gaan met trusts van openbaar belang of entiteiten die door hen in stand worden gehouden, in het kader van EU-programma’s die direct of indirect door de Commissie worden beheerd. Tijdens de procedure heeft Hongarije zich ertoe verbonden een aantal corrigerende maatregelen te nemen die volgens de Commissie de geuite bezwaren kunnen wegnemen, mits zij samen, correct en doeltreffend worden uitgevoerd. Deze corrigerende maatregelen — die Hongarije nog steeds volledig en op adequate wijze moet uitvoeren voordat de maatregelen van de Raad kunnen worden opgeheven — omvatten de oprichting van een onafhankelijke integriteitsautoriteit met uitgebreide bevoegdheden om voor een gelijk speelveld bij openbare aanbestedingen te zorgen en om toezicht te houden op het voorkomen, opsporen en rechtzetten van fraude, corruptie en belangenconflicten (waaronder belangrijke bevoegdheden om vermogensverklaringen te controleren).
Conclusie

Tegen de achtergrond van de huidige ongekende uitdagingen blijft het essentieel dat de Commissie en de medewetgevers nauw blijven samenwerken. Net als bij de pandemie was het voor de EU noodzakelijk en gerechtvaardigd om krachtig te reageren op de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, aangezien dit een toegevoegde waarde bood bovenop de nationale reacties, en op voorwaarde dat deze reacties goed worden gecoördineerd.

De Commissie zorgt ervoor dat de EU-begroting de burgers dient. Dankzij de doeltreffende instrumenten en het proactieve beheer van de EU-begroting kon de Commissie haar beleidsdoelstellingen behalen en meerdere onvoorziene uitdagingen het hoofd bieden. De Commissie heeft haar begunstigden, uitvoerende partners en de lidstaten de gepaste flexibiliteit geboden en tegelijkertijd gezorgd voor een gezond financieel beheer en het behoud van een gepast niveau van zekerheid van het beheer van de EU-begroting.

Alle gedelegeerde ordonnateurs hebben redelijke zekerheid verstrekt, hoewel deze waar nodig punten van voorbehoud bevatten. Uit de jaarlijkse activiteitenverslagen blijkt dat alle afdelingen van de Commissie degelijke internecontrolesystemen hebben uitgevoerd en dat maatregelen zijn genomen voor het vergroten van de kostenefficiëntie, het verder vereenvoudigen van de regels en het afdoende beschermen van de begroting tegen fraude, fouten en onregelmatigheden.

De interne auditor is in zijn algemeen oordeel van mening dat de Commissie in 2022 beschikte over governance-, risicobeheer- en internecontroleprocedures die over het geheel genomen toereikend zijn om redelijke zekerheid te verschaffen over de verwezenlijking van haar financiële doelstellingen, met uitzondering van de gebieden waarop in de betrouwbaarheidsverklaringen een voorbehoud is gemaakt.

Op basis van de zekerheidsverklaringen en punten van voorbehoud in de jaarlijkse activiteitenverslagen, rekening houdend met het oordeel van de interne auditor, keurt het college van commissarissen dit Jaarlijks beheers- en prestatieverslag over de EU-begroting — begrotingsjaar 2022 goed en neemt het de algemene politieke verantwoordelijkheid voor het beheer van de EU-begroting op zich.

Gelieve deze pagina leeg te houden tot het document klaar is voor publicatie.

Het totale aantal pagina’s in gedrukte publicaties moet deelbaar zijn door vier.

Verwijder deze opmerking alvorens te publiceren en verwijder deze pagina of voeg meer lege pagina’s toe, afhankelijk van het totale aantal pagina’s.

HOE NEEMT U CONTACT OP MET DE EU?

Kom langs

Er zijn honderden Europe Direct-informatiecentra overal in de Europese Unie. U vindt het adres van het dichtstbijzijnde centrum online (europa.eu/european-union/contact_nl).

Bel of schrijf

Europe Direct is een dienst die uw vragen over de Europese Unie beantwoordt. U kunt met deze dienst contact opnemen door:

- te bellen naar het gratis nummer: 00 800 6 7 8 9 10 11 (bepaalde telecomaanbieders kunnen wel kosten in rekening brengen),
- te bellen naar het gewone nummer: +32 22999696,
- het onlineformulier in te vullen: european-union.europa.eu/contact-eu/write-us_nl
WAAR VINDT U INFORMATIE OVER DE EU?

Online

Informatie over de Europese Unie in alle officiële talen van de EU is te vinden op de Europa-website (european-union.europa.eu).

EU-publicaties

U kunt publicaties van de EU bekijken of bestellen op op.europa.eu/nl/publications Als u meerdere exemplaren van gratis publicaties wenst, neem dan contact op met Europe Direct of uw plaatselijke documentatiecentrum (european-union.europa.eu/contact-eu/meet-us_nl).

EU-wetgeving en aanverwante documenten

Toegang tot juridische informatie van de EU, waaronder alle EU-wetgeving sinds 1951 in alle officiële taalversies, krijgt u op EUR-Lex (eur-lex.europa.eu).

Open data van de EU

Het portaal data.europa.eu biedt toegang tot open databestanden van de instellingen, organen en agentschappen van de EU. Deze bestanden kunnen gratis worden gedownload en hergebruikt, zowel voor commerciële als voor niet-commerciële doeleinden. Het portaal biedt ook toegang tot een grote hoeveelheid datasets uit Europese landen.

1()De jaarlijkse kwijtingsprocedure is de procedure waarbij het Europees Parlement en de Raad hun definitieve goedkeuring geven aan de uitvoering van de begroting voor een bepaald jaar en de Commissie politiek verantwoordelijk stellen voor de uitvoering van de EU-begroting (https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/eu-budget/how-it-works/annual-lifecycle/assessment/discharge-procedure_en).
2()Artikel 318 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
3()Artikel 247, lid 1, punten b) en e), van het Financieel Reglement.
4()807 miljard EUR in lopende prijzen, 750 miljard EUR in prijzen van 2018.
5()Artikel 247 van het Financieel Reglement.
6()Artikel 246 van het Financieel Reglement.
7()Artikel 247, lid 1, punt c), van het Financieel Reglement.
8()Artikel 118, lid 8, van het Financieel Reglement.
9()Artikel 261, lid 3, van het Financieel Reglement.
10()Cohesiefondsen: Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, Cohesiefonds, Europees Sociaal Fonds en jongerenwerkgelegenheidsinitiatief.
11()https://ec.europa.eu/regional_policy/funding/coronavirus-response_en
12()807 miljard EUR in lopende prijzen, 750 miljard EUR in prijzen van 2018.
13()Bijna alle programma’s die deel uitmaken van de EU-begroting dragen bij aan de digitale transitie. Vanwege de beperkte beschikbaarheid van gegevens konden echter slechts voor 27 (van de 49) uitgavenprogramma’s de relevante digitale uitgaven voor de periode 2021-2022 worden gevolgd. In bijlage 4 bij dit verslag is een meer gedetailleerde toelichting opgenomen van de aanpak die voor deze inventarisatie is gevolgd, en wordt uitgelegd dat de methodologie momenteel nog niet voor alle programma’s is geharmoniseerd. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de externe actieprogramma’s konden niet in aanmerking worden genomen vanwege methodologische beperkingen.
14()De eerste inventarisatie van digitale uitgaven vond in 2023 plaats en omvatte bijgevolg zowel 2021 als 2022, en dus het volledig meerjarig financieel kader. De berekening voor volgend jaar zal zich alleen op 2023 richten.
15()https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/stronger-europe-world/global-gateway_nl
16()Met het bestaande rapporteringsmechanisme kan verslag worden uitgebracht over de resultaten tot 2021. De meest recente informatie over de resultaten van het cohesiebeleid is beschikbaar via het open dataportaal voor cohesie (https://cohesiondata.ec.europa.eu/).
17()Deze informatie is gebaseerd op gegevens die door de lidstaten zijn verzameld naar aanleiding van de halfjaarlijkse rapportage over de gemeenschappelijke indicatoren. Meer informatie en gegevens zijn beschikbaar op het scorebord voor herstel en veerkracht (https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html?lang=nl).
18()Eenzelfde persoon kan de dienst meerdere keren gebruiken, in welk geval hij of zij meerdere keren wordt geteld.
19()De lidstaten konden rekenen op het instrument voor technische ondersteuning om hervormingen op te zetten en uit te voeren, met inbegrip van de hervormingen die in de herstel- en veerkrachtplannen zijn opgenomen.
20()https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html?lang=nl
21()https://commission.europa.eu/business-economy-euro/economic-recovery/recovery-and-resilience-facility_nl
22()De term “gedelegeerde ordonnateurs” wordt gebruikt voor directeuren-generaal van Commissiediensten, hoofden van uitvoerende agentschappen, bureaus, diensten, taskforces enz. In artikel 74, lid 1, van het Financieel Reglement is het volgende bepaald: “De ordonnateur is bij de betrokken instelling van de Unie belast met het innen van de ontvangsten en het verrichten van de uitgaven overeenkomstig het beginsel van goed financieel beheer, onder meer door te zorgen voor verslaglegging over de prestaties, en zorgt voor de wettigheid en regelmatigheid ervan en de gelijke behandeling van de ontvangers.”
23()https://kohesio.eu/
24()In 2022 gold voor 88 programma’s in 15 lidstaten en het Verenigd Koninkrijk een voorbehoud voor zowel de programmeringsperiode 2007-2013 als de programmeringsperiode 2014-2020.
25()in 2022 gold een voorbehoud voor 33 betaalorganen in 17 lidstaten en het Verenigd Koninkrijk.
26()Zie bijlage 2, deel 3.2, “Werk van de dienst Interne Audit en algemeen oordeel”.
27()21 van de 27 plannen.
28()Voor 16 lidstaten in 2022, waarbij alle lidstaten tegen eind 2023 gecontroleerd moeten zijn.
29()Voor betalingsverzoeken ingediend door zes verschillende lidstaten.
30()Bij haar beoordeling houdt de Commissie een beoordelingsmarge aan voor een beperkt aantal omstandigheden waarin minimale afwijkingen in verband met de bedragen, formele vereisten, timing of inhoud kunnen worden aanvaard.
31()COM(2023) 99 final.
32()Mededeling aan de Republiek Litouwen betreffende de beoordeling door de Commissie van de eerste tranche van de niet-terugvorderbare steun overeenkomstig artikel 24, lid 6, van Verordening (EU) nr. 2021/241.
33()In het geval van Cyprus wordt de horizontale randvoorwaarde in verband met het Handvest van de grondrechten alleen als niet vervuld beschouwd voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het Instrument voor financiële steun voor grensbeheer en visumbeleid.
34()Zie artikel 8 van Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad van 12 februari 2021 tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit.

NL NL