Toelichting bij COM(2023)176 - Verlenging van de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking met de regering van de VS - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)176 - Verlenging van de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking met de regering van de VS. |
|---|---|
| bron | COM(2023)176   |
| datum | 29-03-2023 |
•
Motivering en doel van het voorstel
De Europese Unie (EU) en de Verenigde Staten van Amerika (VS) zijn sinds 1998 strategische partners voor onderzoek. Een eerste bilaterale “Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en de regering van de Verenigde Staten van Amerika” 1 (“de overeenkomst”) is op 5 december 1997 in Washington ondertekend en op 14 oktober 1998 van kracht geworden. Sindsdien is de overeenkomst viermaal verlengd, in 2003 2 , in 2008 3 , in 2013 4 en in 2018 5 , telkens voor een nieuwe periode van vijf jaar. In de tweede verlenging was een amendement opgenomen, namelijk de toevoeging van onderzoek inzake veiligheid en ruimtevaart aan de lijst van sectoren voor samenwerkingsactiviteiten (artikel 4 van de overeenkomst).
In artikel 12, punt b), van de overeenkomst is het volgende vastgesteld: “Deze overeenkomst wordt gesloten voor een eerste periode van vijf jaar. In het licht van een evaluatie door partijen in het laatste jaar van elke opeenvolgende periode kan de overeenkomst vervolgens met eventuele wijzigingen bij schriftelijke overeenkomst tussen partijen telkens met een nieuwe periode van vijf jaar worden verlengd.”
De huidige overeenkomst loopt af op 14 oktober 2023.
Samenwerking met de VS is een essentieel onderdeel van de totaalaanpak voor onderzoek en innovatie van de EU, zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie van 18 mei 2021 6 . Door allianties te smeden met de VS op het gebied van onderzoek en innovatie, zowel bilateraal als binnen multilaterale fora, zal Europa beter in staat zijn de groene en de digitale transitie te doen slagen en weerbaarder zijn bij wereldwijde gezondheidsbedreigingen en andere uitdagingen op wereldschaal. Op het gebied van wetenschap en technologie delen de EU en de VS fundamentele waarden wat betreft ethiek, integriteit van onderzoek, openheid en transparantie, en empirisch onderbouwde beleidsvorming, wat ze tot vanzelfsprekende partners maakt. Door hun partnerschap in onderzoek en ontwikkeling op het gebied van wetenschap en technologie te intensiveren, kunnen de EU en de VS sneller toewerken naar schone energie, duurzaam en veilig vervoer, schone oceanen en een schone blauwe economie, slimme steden, een veerkrachtige en inclusieve samenleving, en andere vooruitgang die onze gedeelde belangen dient.
Tegen deze achtergrond hebben de diensten van de Commissie een evaluatie gemaakt van de wijze waarop de samenwerking met de VS verloopt en hoe zij bijdraagt aan de doelstellingen van de strategie voor internationale samenwerking. Uit die evaluatie blijkt duidelijk dat de overeenkomst een belangrijk kader biedt om de samenwerking tussen de EU en de VS op gemeenschappelijke prioritaire W&T-gebieden (wetenschap & technologie) tot voordeel van beide partijen te bevorderen. Het voornaamste instrument voor samenwerking is het EU-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie.
De betrekkingen tussen de EU en de VS op het gebied van wetenschap en technologie zijn sterker dan met enig ander land buiten Europa. Van de niet-geassocieerde derde landen was de VS tot nu toe veruit het actiefste deelnemende land in Horizon 2020. Dit geldt voor de in gemeenschappelijke onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten (O&O) geïnvesteerde bedragen, de stromen van wetenschappers, het aantal samenwerkingsactiviteiten en het aantal gezamenlijke publicaties en octrooien.
In het kader van de huidige overeenkomst is de samenwerking zowel op bilateraal als op multilateraal niveau tot bloei gekomen. Op multilateraal niveau is er een bijzonder waardevol voorbeeld van een wereldwijde alliantie, die door de EU en de VS wordt gepromoot, in de vorm van de alliantie voor onderzoek in de volledige Atlantische Oceaan, die de hele opzet van mondiale allianties die in de bovengenoemde mededeling van de Commissie van 18 mei 2021 werd geschetst in grote mate heeft geïnspireerd. Een ander voorbeeld is Mission Innovation (MI), een wereldwijd initiatief van 22 landen en de Europese Unie, met als doel de inspanningen voor innovatie op het gebied van schone energie te versnellen. De EU werkt nauw samen met de VS in het kader van diverse andere multilaterale initiatieven, onder meer op het gebied van gezondheid, bio-economie en aardobservatie. Wat bilaterale samenwerking betreft, gebeurt er erg veel op het gebied van gezondheid, vervoer, geavanceerde materialen, onderzoeksinfrastructuren, informatie- en communicatietechnologieën, voedselzekerheid en duurzame landbouw, klimaat en milieu, gebieden waarop de deelname van de VS aan Horizon 2020 en Horizon Europa bijzonder belangrijk is geweest.
De laatste keer dat een gemeenschappelijke EU/VS-adviesgroep inzake samenwerking op het gebied van wetenschap en technologie bijeenkwam, op 12 oktober 2022 op het niveau van het directoraat-generaal, werd de sterke bereidheid van beide partijen om de samenwerking in het kader van de overeenkomst over de hele linie voort te zetten en uit te breiden, bevestigd.
Beide partijen hebben per briefwisseling, in de vorm van een brief van DG Onderzoek en Innovatie van 7 november 2022 en een brief van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken van 13 december 2022, bevestigd dat zij de overeenkomst wensen te verlengen.
De verlenging van de overeenkomst past bij de rol van de VS als belangrijk partnerland op het gebied van wetenschap en technologie en zal het mogelijk maken in de komende vijf jaar voort te bouwen op de reeds bestaande sterke banden op een breed scala van thematische gebieden en bij te dragen aan een substantiële dialoog en samenwerking.
De inhoud van de verlengde overeenkomst zal identiek zijn aan die van de huidige overeenkomst.
•Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Dit initiatief is volledig in overeenstemming met de mededeling van de Commissie van 18 mei 2021 over de totaalaanpak voor onderzoek en innovatie, De strategie van Europa voor internationale samenwerking in een veranderende wereld (COM(2021) 252 final/2).
De strategie voor de totaalaanpak bevestigt de rol van de VS als belangrijk partnerland voor de EU door te benadrukken dat “[d]ankzij samenwerking met de Verenigde Staten, een land waarmee de EU een groot onderzoeks- en innovatiepotentieel alsook gemeenschappelijke waarden en beginselen deelt, in de zoektocht naar oplossingen voor wereldwijde uitdagingen onderzoekers, innovatoren en de beste faciliteiten bijeen [worden] gebracht. Met name het feit dat de Verenigde Staten zich opnieuw verbonden hebben aan de klimaatdoelen en het versterken van de multilaterale orde biedt een kans voor hernieuwde betrekkingen op het gebied van onderzoek en innovatie. De gezamenlijke mededeling “Een nieuwe EU/VS-agenda voor wereldwijde verandering” bevat een aantal voorstellen voor samenwerking met de VS, en meer bepaald een oproep om een alliantie voor groene technologie te vormen en een nieuwe Handels- en Technologieraad tussen de EU en de VS op te richten. In het verlengde van deze tekst stelt de Commissie tevens voor om de wederkerigheid in de bilaterale samenwerking te vergroten en de coördinatie en samenhang tussen Europese en Amerikaanse investeringen in onderzoek en innovatie naar een hoger niveau te tillen, om te beginnen met betrekking tot vraagstukken op het vlak van klimaat, digitalisering, energie, milieu en gezondheid.”
•Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
In de algemene EU-strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid wordt bevestigd dat samenwerking op het gebied van onderzoek een belangrijk aspect van het buitenlands beleid van de EU is en wordt samenwerking op het gebied van onderzoek beschouwd als een essentieel onderdeel van sterkere sociaaleconomische banden, waaronder met de VS.
Tijdens de laatste EU-VS-top werd bevestigd hoe belangrijk het is om samen te werken op het gebied van O&I om gemeenschappelijke uitdagingen in verband met wereldwijde gezondheid en de groene transitie aan te gaan, en werd opgeroepen tot nauwere samenwerking op het gebied van O&I, met name op het gebied van gezondheid, energie, oceanen en met de onlangs opgerichte Handels- en Technologieraad.
De samenwerking op het gebied van O&I tussen de EU en de VS in het kader van de overeenkomst draagt bij aan overkoepelende beleidsdoelstellingen van de EU, met name op het gebied van: i) de groene transitie, bijvoorbeeld met initiatieven die voortvloeien uit Mission Innovation, de All Atlantic Ocean Research Alliance, Arctisch onderzoek, het Internationaal forum voor bio-economie (IBF) en de Groep voor aardobservatie (GEO); ii) mondiale gezondheid door middel van multilaterale en bilaterale samenwerking op het gebied van infectieziekten, kanker, geestelijke gezondheid en vele andere uitdagingen; iii) digitale transitie, innovatie en gegevensuitwisseling, bijvoorbeeld door werkzaamheden op het gebied van de methodologie van slimme specialisatie, open toegang en open wetenschap, en bilaterale ICT-samenwerking.