Toelichting bij COM(2022)194 - Ondertekening van de uitgebreide luchtvervoersovereenkomst tussen de lidstaten van ASEAN en de EU - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2022)194 - Ondertekening van de uitgebreide luchtvervoersovereenkomst tussen de lidstaten van ASEAN en de EU. |
|---|---|
| bron | COM(2022)194   |
| datum | 06-05-2022 |
• Motivering en doel van het voorstel
De Commissie heeft onderhandeld over de uitgebreide luchtvervoersovereenkomst tussen de lidstaten van de Associatie van Zuidoost-Aziatische staten en de Europese Unie en haar lidstaten (EU-ASEAN CATA), conform de machtigingen bij besluiten van de Raad van 7 juni 2016 en 26 mei 2020.
Luchtdiensten tussen de Unie en de ASEAN-lidstaten worden momenteel geëxploiteerd op basis van bilaterale overeenkomsten tussen lidstaten en afzonderlijke ASEAN-lidstaten.
In haar luchtvaartstrategie voor Europa 1 benadrukt de Commissie dat de EU “door de vaststelling van een ambitieus extern luchtvaartbeleid via onderhandelingen over uitgebreide luchtvaartovereenkomsten, met een duidelijke focus op groeimarkten, kan [...] bijdragen tot het verbeteren van de markttoegang en de investeringskansen voor de Europese luchtvaart op belangrijke overzeese markten, het vergroten van Europa’s internationale connectiviteit en het waarborgen van eerlijke en transparante marktvoorwaarden voor EU-luchtvaartmaatschappijen”. Om deze voordelen te benutten, heeft de Commissie de Raad aanbevolen machtiging te verlenen om op EU-niveau onderhandelingen te openen over uitgebreide luchtvervoersovereenkomsten met een aantal landen en regio’s, waaronder de ASEAN. Deze overeenkomst heeft met name tot doel:
- eerlijke concurrentie, non-discriminatie, transparantie en een gelijk speelveld voor marktdeelnemers te waarborgen;
- de markten geleidelijk open te stellen, voor wat de toegang tot routes en capaciteit betreft;
- de connectiviteit te verbeteren ten behoeve van de consumenten en de economie.
De onderhandelaars bereikten op 2 juni 2021 overeenstemming over de ontwerptekst van de CATA EU-ASEAN. De overeenkomst zal in werking treden zodra alle ASEAN-lidstaten, alle EU-lidstaten en de Unie hun respectieve ratificatie- of goedkeuringsprocedures hebben voltooid. Zij kan echter ook reeds in werking treden voor de Unie en haar lidstaten en voor alle ASEAN-lidstaten, met uitzondering van Maleisië, als Maleisië de enige ASEAN-lidstaat is die de overeenkomst nog niet heeft geratificeerd. In dat geval zou de overeenkomst ook voor Maleisië in werking treden zodra dat land de overeenkomst ratificeert.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Zoals hierboven vermeld, werd over de overeenkomst onderhandeld op basis van een machtiging van de Raad om onderhandelingen te openen, conform een aanbeveling van de Commissie in het kader van haar luchtvaartstrategie voor Europa van 2015.
In de mededeling van de Commissie “Strategie voor duurzame en slimme mobiliteit – Het Europees vervoer op het juiste spoor naar de toekomst” (COM(2020) 789 final) wordt opgeroepen om van de Unie een mondiale connectiviteitshub te maken. In de mededeling legt de Commissie uit dat het essentieel is om te zorgen voor “onvervalste internationale concurrentie, wederkerigheid en een gelijk speelveld” om die doelstelling te bereiken. Verder wordt gesteld dat “De Commissie voor alle vervoerswijzen ook de toepassing van de Europese technische, sociale, milieu- en concurrentienormen zal blijven promoten in […] haar betrekkingen met afzonderlijke derde landen” en dat de EU “de vervoersbetrekkingen zal blijven verdiepen, ook met belangrijke strategische partners […], en zij zal de banden met nieuwe internationale partners, zoals snelgroeiende en opkomende economieën, verder ontwikkelen”.
De lidstaten van de ASEAN behoren tot de snelst groeiende economieën ter wereld en vertegenwoordigen samen een markt van meer dan 650 miljoen mensen. Met 11,2 miljoen passagiers in 2019 vormt de ASEAN samen de 13e grootste luchtvaartpartner van de Unie, met een groot potentieel om nog verder te groeien. De huidige bilaterale luchtvaartovereenkomsten tussen lidstaten en afzonderlijke ASEAN-lidstaten voorzien in een zekere wederzijdse markttoegang, die echter van land tot land blijft verschillen. In die bilaterale overeenkomsten ontbreken bovendien adequate bepalingen over essentiële elementen inzake onder meer eerlijke mededinging, transparantie of sociale kwesties om misbruik binnen een geliberaliseerde markt tegen te gaan.
De CATA EU-ASEAN focust ten aanzien van ASEAN op de doelstelling van de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit om van de Unie een mondiale connectiviteitshub te maken.
Door de exploitatie van rechtstreekse verbindingen tussen de EU en de ASEAN te faciliteren, zal de CATA tussen de EU en de ASEAN de afhankelijkheid van aansluitende vluchten via hubs in derde landen helpen verminderen. Dit komt niet alleen de luchtvaartmaatschappijen uit de Unie ten goede, maar verkleint ook de ecologische voetafdruk van afzonderlijke reizen tussen de EU en de ASEAN doordat vliegroutes korter worden en het aantal opstijg- en landingsbewegingen daalt. Dat spoort met de doelstellingen van de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit en de mededeling van de Commissie over de Europese Green Deal (COM (2019) 640 final).
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Verordening (EU) 2019/712 inzake de bescherming van de mededinging in de luchtvaart waarborgt dat alle op grond van die verordening genomen maatregelen in overeenstemming zijn met de internationale verplichtingen, waaronder de verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Artikel 100, lid 2, in samenhang met artikel 218, lid 5, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
De bepalingen van de overeenkomst zullen voorrang hebben op de relevante bepalingen van de bestaande regelingen tussen lidstaten en afzonderlijke ASEAN-lidstaten. De overeenkomst creëert gelijke en uniforme voorwaarden voor markttoegang voor alle luchtvaartmaatschappijen van de Unie tegelijk en voert nieuwe regelingen in voor regelgevende samenwerking en convergentie tussen de Unie en de ASAEN-lidstaten op gebieden die van essentieel belang zijn voor de veilige, beveiligde en efficiënte exploitatie van luchtdiensten. Dergelijke overeenkomsten kunnen alleen op het niveau van de Unie tot stand worden gebracht.
De doelstellingen van het voorstel kunnen om de volgende redenen beter door een optreden van de Unie worden verwezenlijkt.
Aangezien de overeenkomst van toepassing zal zijn op de 27 lidstaten, zullen dezelfde regels zonder onderscheid van toepassing zijn op en ten goede komen aan alle EU-luchtvaartmaatschappijen, ongeacht hun land van herkomst. De overeenkomst bevat uitgebreide bepalingen inzake subsidies, concurrentieverstorende praktijken en transparantie en robuuste mechanismen voor de handhaving daarvan, hetgeen bijdraagt tot een gelijk speelveld voor luchtdiensten tussen de EU en de ASEAN-lidstaten, en tussen de EU en andere bestemmingen die via ASEAN-lidstaten worden geëxploiteerd.
De overeenkomst garandeert voorts dat alle luchtvaartmaatschappijen uit de Unie toegang krijgen tot commerciële opportuniteiten, bijvoorbeeld op het gebied van grondafhandeling, codesharing, intermodaliteit en de mogelijkheid om vrij prijzen vast te stellen. Ze bevat ook bepalingen over sociale aangelegenheden die in overeenstemming zijn met de internationale handelsovereenkomsten van de Unie, waarbij de partijen zich ertoe verbinden hun sociaal en werkgelegenheidsbeleid te verbeteren overeenkomstig hun internationale verbintenissen, met name als leden van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). Tot slot, maar daarom niet minder belangrijk, wordt met de overeenkomst een kader gecreëerd voor samenwerking tussen de Unie en de ASEAN-lidstaten om de milieu-impact van de luchtvaart zoveel mogelijk te beperken en met name de aan de luchtvaart gerelateerde broeikasgasemissies aan te pakken.
Luchtvaartmaatschappijen zullen op grond van het uniforme regelgevend kader van de overeenkomst vrij passagiers- en vrachtdiensten kunnen exploiteren tussen elke plaats in de Unie en ASEAN-lidstaten, hetgeen momenteel niet het geval is. Luchtvaartmaatschappijen zullen ook zonder beperkingen vrachtdiensten naar verder gelegen punten en, onder voorbehoud van frequentiebeperkingen, passagiers- en combinatiediensten naar verder gelegen punten kunnen exploiteren.
Door de opheffing van markttoegangsbeperkingen tussen de Unie en ASEAN-lidstaten zullen niet alleen nieuwe spelers op de markt komen en kansen ontstaan om naar onvoldoende bediende luchthavens te vliegen, maar zal ook de consolidatie tussen luchtvaartmaatschappijen uit de Unie worden bevorderd.
• Evenredigheid
Niet van toepassing.
• Keuze van het instrument
Internationale overeenkomst.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
Niet van toepassing.
• Raadpleging van belanghebbenden
Tijdens de onderhandelingen zijn belanghebbenden uit de gehele luchtvaartwaardeketen en sociale partners, met name vakbonden, geraadpleegd. Er is rekening gehouden met de opmerkingen die tijdens deze procedure zijn gemaakt.
• Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid
Niet van toepassing.
• Effectbeoordeling
Niet van toepassing.
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
Niet van toepassing.
• Grondrechten
Niet van toepassing.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting van de Unie.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
Niet van toepassing.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
Niet van toepassing.
• Artikelsgewijze toelichting
Artikel 1 machtigt tot ondertekening van de overeenkomst namens de Unie, onder voorbehoud van de sluiting ervan.
Op grond van artikel 2 dient het secretariaat-generaal van de Raad het volmachtinstrument op te stellen dat de persoon (personen) die daartoe door de Commissie is (zijn) aangewezen, machtiging verleent de overeenkomst, onder voorbehoud van de sluiting ervan, te ondertekenen.
Artikel 3 behelst de goedkeuring van twee verklaringen, die namens de Unie moeten worden afgelegd bij de ondertekening van de overeenkomst, met betrekking tot de spoedige inwerkingtreding van de overeenkomst en het voornemen van de partijen om nauw overleg te blijven plegen over onverwachte crisissituaties en hun reactie daarop nauw te blijven coördineren, teneinde eventuele verstorende effecten op luchtdiensten te beperken.
Artikel 4 heeft betrekking op de inwerkingtreding van het voorgestelde besluit.