Toelichting bij COM(2013)602 - Goedkeuring van het macro-economische aanpassingsprogramma voor Cyprus

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Op 25 juni 2012 heeft Cyprus een verzoek om financiële bijstand uit het Europees Stabiliteitsmechanisme ingediend. Op 25 april 2013 heeft de Raad (bij Besluit 2013/236/EU) bepaald dat Cyprus op strikte wijze een macro-economisch aanpassingsprogramma ten uitvoer moet leggen waarmee de specifieke dreigingen voor de financiële stabiliteit van de eurozone die van Cyprus uitgaan, worden aangepakt en in Cyprus snel opnieuw een gezonde en duurzame economische en financiële situatie tot stand wordt gebracht.

Op 24 april 2013 heeft de Raad van gouverneurs van het ESM besloten om Cyprus in principe stabiliteitssteun te verlenen, en zijn goedkeuring gehecht aan het memorandum van overeenstemming over de specifieke economische beleidsvoorwaarden (hierna het 'MvO' genoemd) en aan de ondertekening ervan door de Commissie namens het ESM. Op 8 mei 2013 heeft de raad van bestuur van het ESM de overeenkomst inzake financiële bijstand goedgekeurd.

Het macro-economisch aanpassingsprogramma heeft tot doel het vertrouwen van de financiële markt te herstellen, opnieuw te komen tot gezonde macro-economische evenwichten en de economie weer op een duurzaam groeipad te brengen. Om deze doelstellingen te bereiken, is het programma opgebouwd op drie pijlers. De eerste pijler is een strategie voor de financiële sector gebaseerd op herstructurering en afslanking van de financiële instellingen en op een strenger toezicht, waarbij inspanningen worden geleverd om de kapitaal- en liquiditeitstekorten aan te pakken. De tweede pijler is een ambitieuze strategie voor consolidatie van de begroting die voortbouwt op de consolidatie-inspanningen die in 2012 zijn aangevangen, met name door maatregelen om de lopende primaire uitgaven te verminderen, de overheidsinkomsten te verhogen, de werking van de overheidsdiensten te verbeteren en de begrotingsconsolidatie op middellange termijn te handhaven. Het is de bedoeling het buitensporige overheidstekort te corrigeren en de brutoschuldquote van de overheid op middellange termijn op een sterk neerwaarts pad te brengen. De autoriteiten hebben zich ertoe verbonden het tekort terug te dringen tot onder de 3 % van het bbp in 2016. Verder moet worden gezorgd voor een goede aanwending van structuur- en andere EU-fondsen alsmede van Europese beleidsinitiatieven om meer banen en een sterkere groei tot stand te brengen. Dit zal ertoe bijdragen dat Cyprus op lange termijn een groeipad volgt. De derde pijler betreft een ambitieuze agenda van structurele hervormingen om in overeenstemming met de landenspecifieke aanbevelingen die in 2012 tot Cyprus werden gericht, het concurrentievermogen en een duurzame en evenwichtige groei te ondersteunen, waardoor het mogelijk wordt de macro-economische onevenwichtigheden af te bouwen. In het licht van de Aanbeveling van de Raad van 22 april 2013 tot invoering van een jongerengarantie[1] moeten jonge mensen meer kansen krijgen en moeten hun vooruitzichten op werk worden verbeterd.

Het driejarig programma loopt van medio 2013 tot medio 2016.

Overeenkomstig artikel 1, lid 2, van Besluit 2013/236/EU heeft de Commissie in samenwerking met de ECB en, waar nodig, met het IMF, voor het eerst beoordeeld welke vorderingen bij de uitvoering van de overeengekomen maatregelen zijn gemaakt, hoe doeltreffend deze zijn en welk economisch en sociaal effect ze sorteren. Naar aanleiding daarvan is het MvO bijgewerkt op het gebied van het begrotingsbeleid, de structurele hervormingen en de hervorming van de financiële sector. Wat de financiële sector betreft, bevat het herziene MvO een overeenkomst inzake de publicatie van een routekaart voor een geleidelijke versoepeling van de kapitaalcontroles die op ijkpunten berust en verenigbaar is met de liquiditeitspositie van de banken. Voorts is in het herziene MvO vastgelegd dat een rechtskader moet worden opgezet voor een nieuwe governancestructuur voor het beheer van het belang van de staat in de coöperatieve kredietsector. Tot slot is in het kader van de strijd van Cyprus tegen het witwassen van geld overeenstemming bereikt over een actieplan voor cliëntenonderzoek en voor de transparantie van entiteiten. Wat het begrotingsbeleid betreft, bevat het herziene MvO een verbintenis om voor het voorzieningsfonds en de pensioenfondsen bij de Cyprus Popular Bank een compensatieregeling vast te stellen die ervoor moet zorgen dat deze fondsen een vergelijkbare behandeling ten deel valt als die bij de Bank of Cyprus. Ook is vastgelegd dat de Cypriotische autoriteiten met het oog op een effectieve aanwending van de EU-fondsen ervoor moeten zorgen dat de nodige nationale middelen beschikbaar blijven voor de bekostiging van de nationale bijdragen. Tot slot moet Cyprus conform Verordening (EU) nr. 472/2013 een verzoek om technische bijstand voor de programmaperiode indienen en een uitgebreide audit van zijn overheidsfinanciën uitvoeren. Op het gebied van de structurele hervormingen bevat het herziene MvO een nadere invulling van de voorgenomen hervorming van de openbare bijstand die ertoe moet leiden dat sociale bijstand als vangnet dient om een minimuminkomen te verschaffen aan degenen die niet in staat zijn in hun basisbehoeften te voorzien, terwijl stimulansen om aan het werk te gaan behouden blijven. Voorts moet Cyprus beleidsvoorstellen uitwerken voor de aanpak van tekortkomingen in zijn activeringsbeleid en moet Cyprus snel actie ondernemen om jongeren kansen te bieden en hun vooruitzichten op werk te verbeteren, zulks conform de doelstellingen van de Aanbeveling van de Raad tot invoering van een jongerengarantie.

Met de inwerkingtreding van Verordening (EU) nr. 472/2013 moet een macro-economisch aanpassingsprogramma voortaan worden vastgesteld in de vorm van een uitvoeringsbesluit van de Raad. Omwille van de juridische duidelijkheid en de rechtszekerheid stelt de Commissie daarom voor om het programma opnieuw vast te stellen, en wel op basis van artikel 7, lid 2, van Verordening (EU) nr. 472/2013. De inhoud van het programma is in wezen identiek aan het bij Besluit 2013/236/EU van de Raad goedgekeurde programma, met dien verstande dat de resultaten van de krachtens artikel 1, lid 2, van Besluit 2013/236/EU verrichte evaluatie erin zijn verwerkt. Tegelijk wordt voorgesteld om Besluit 2013/236/EU van de Raad in te trekken.

Het voorgestelde besluit zal een volledige consistentie tussen het in het VWEU vastgelegde multilaterale toezichtkader van de Unie en de aan het economische aanpassingsprogramma verbonden beleidsvoorwaarden waarborgen. Artikel 10 van Verordening (EU) nr. 472/2013 voorziet met name in consistentie in de rapportage- en monitoringverplichtingen.