Toelichting bij COM(2007)504-1 - Ondertekening van de overeenkomst met Moldavië betreffende de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

I. POLITIEKE EN JURIDISCHE ACHTERGROND

De rechtsgrond voor de betrekkingen tussen de EU en Moldavië is de Partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst die op 28 november 1994 is ondertekend en op 1 juli 1998 in werking is getreden. De Partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst biedt de structuur voor een regelmatige politieke dialoog tussen de partijen en voorziet in samenwerking tussen de EU en Moldavië bij de bestrijding van illegale immigratie, het witwassen van geld en drugs.

Sinds de aanneming van het actieplan EU-Moldavië in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid (ENB) in februari 2005 is Moldavië een ENB-partnerland. Het ENB heeft ten doel het ontstaan van nieuwe scheidingslijnen tussen de EU en haar buren te voorkomen alsook de stabiliteit, de veiligheid en het welzijn van alle betrokkenen te versterken. Sinds de toetreding van Roemenië tot de EU grenst Moldavië aan de Unie. Het ENB-actieplan biedt een basis voor aanzienlijk intensievere samenwerking tussen de EU en Moldavië op het gebied van justitie en binnenlandse zaken.

De Raad JBZ van 24 juli 2006 heeft de Commissie verzocht in de desbetreffende voorbereidende organen van de Raad met de lidstaten overleg te plegen over de mogelijkheid onderhandelingen op gang te brengen over een visumversoepelings- en een overnameovereenkomst met de Republiek Moldavië.

Op 19 december 2006 machtigde de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen de Commissie formeel om met de Republiek Moldavië te onderhandelen over een overname- en een visumversoepelingsovereenkomst. In januari 2007 zond de Commissie de Moldavische autoriteiten een ontwerp-overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Republiek Moldavië. De onderhandelingen zijn op 9 februari 2007 gestart en op dezelfde dag vond te Brussel de eerste formele onderhandelingsronde plaats. De onderhandelingsronden werden gehouden te Brussel, tegelijk met de onderhandelingen over een visumversoepelingsovereenkomst tussen de EG en Moldavië. Tijdens de laatste formele onderhandelingsronde, die plaatsvond op 17 april 2007, werd overeenstemming bereikt over alle resterende kwesties. Op 25 april 2007 werd de definitieve tekst van de overnameovereenkomst geparafeerd in Chisinau.

De lidstaten zijn in de desbetreffende werkgroep van de Raad geïnformeerd over de resultaten van de onderhandelingen over de overnameovereenkomst.

Voor de Gemeenschap is artikel 63, punt 3, onder b), juncto artikel 300 van het EG-Verdrag de rechtsgrond van de overnameovereenkomst.

De bijgevoegde voorstellen vormen de juridische instrumenten voor de ondertekening en sluiting van de overnameovereenkomst. De Raad besluit met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Overeenkomstig artikel 300, lid 3, van het EG-Verdrag moet het Europees Parlement formeel worden geraadpleegd over de sluiting van de overnameovereenkomst.

Het voorgestelde besluit inzake de sluiting bevat de interne regelingen die nodig zijn voor de praktische toepassing van de overnameovereenkomst. Met name wordt er in gepreciseerd dat de Commissie de Gemeenschap vertegenwoordigt in het Gemengd Comité overname dat bij artikel 18 van de overnameovereenkomst wordt ingesteld. Overeenkomstig artikel 18, lid 5, stelt het Comité overname zijn reglement van orde vast. Zoals het geval is bij de andere tot dusver door de Gemeenschap gesloten overnameovereenkomsten, wordt het standpunt van de Gemeenschap over deze kwestie vertolkt door de Commissie, na raadpleging van een door de Raad aangewezen bijzonder comité. Ten aanzien van de andere door het Gemengd Comité te nemen beslissingen wordt het standpunt van de Gemeenschap vertolkt overeenkomstig de toepasselijke Verdragsbepalingen.

II. Resultaten van de onderhandelingen

De Commissie is van mening dat de door de Raad in zijn onderhandelingsrichtsnoeren geformuleerde doelstellingen zijn bereikt en dat de ontwerp-overnameovereenkomst aanvaardbaar is voor de Gemeenschap.

De overnameovereenkomst houdt uiteindelijk het volgende in:

- de overnameovereenkomst omvat 8 afdelingen met in totaal 23 artikelen. Zij telt tevens zes bijlagen, die een integrerend deel ervan uitmaken, alsmede zes gemeenschappelijke verklaringen;

- de in de overnameovereenkomst vervatte overnameverplichtingen (artikelen 2 tot en met 5) zijn op basis van volledige wederkerigheid opgesteld en hebben betrekking op eigen onderdanen (artikelen 2 en 4) alsook op onderdanen van derde landen en staatloze personen (artikelen 3 en 5);

- de verplichting tot overname van eigen onderdanen geldt ook ten aanzien van gewezen eigen onderdanen wier nationaliteit hun is ontnomen of die afstand hebben gedaan van hun nationaliteit, zonder dat zij de nationaliteit van een andere staat hebben verworven;

- de verplichting tot overname van eigen onderdanen geldt ook met betrekking tot gezinsleden (d.w.z. de echtgeno(o)t(e) en minderjarige ongehuwde kinderen) die een andere nationaliteit bezitten dan de over te nemen persoon en die geen zelfstandig verblijfsrecht in de verzoekende staat hebben;

- aan de verplichting tot overname van onderdanen van derde landen en staatloze personen (artikel 3) zijn de volgende voorwaarden verbonden: a) de betrokken persoon is in het bezit van of was bij binnenkomst in het bezit van een geldig visum of een geldige verblijfsvergunning afgegeven door de aangezochte staat, of b) de betrokken persoon is het grondgebied van de verzoekende staat illegaal en rechtstreeks binnengekomen na verblijf op of doorreis over het grondgebied van de aangezochte staat. Vrijgesteld van deze verplichting zijn personen in luchthaventransit en alle personen aan wie de verzoekende staat een visum of verblijfsvergunning heeft afgegeven vóór of na binnenkomst op zijn grondgebied;

- zowel voor eigen onderdanen, ingeval een vastgestelde termijn is verstreken, als voor onderdanen van derde landen of staatloze personen, in alle gevallen, aanvaardt de Republiek Moldavië het gebruik van het standaard-reisdocument van de EU voor verwijderingsdoeleinden (artikel 2, lid 4, en artikel 3, lid 3);

- afdeling III van de overnameovereenkomst (artikelen 6 tot en met 12, juncto de bijlagen 1 tot en met 5) bevat de nodige technische bepalingen met betrekking tot de overnameprocedure (de vorm en inhoud van het overnameverzoek, bewijsmiddelen, termijnen, wijze van overdracht en wijze van vervoer). De procedure vertoont enige soepelheid omdat er geen overnameverzoek vereist is wanneer de over te nemen persoon in het bezit is van een geldig nationaal paspoort en, indien het gaat om een onderdaan van een derde land, tevens in het bezit is van een geldig visum of een geldige verblijfsvergunning van de staat die hem moet overnemen (artikel 6, lid 2). In artikel 6, lid 3, is een andere belangrijke procedure neergelegd, de zogenaamde versnelde procedure, die geldt voor personen die worden aangehouden in de 'grensregio', d.w.z. een maximaal 30 kilometer breed gebied vanaf de gemeenschappelijke landsgrens tussen een lidstaat en de Republiek Moldavië of het grondgebied van internationale luchthavens van de lidstaten of de Republiek Moldavië. In het kader van de versnelde procedure bedragen de termijnen om een overnameverzoek in te dienen en te beantwoorden twee werkdagen; in het kader van de normale procedure daarentegen bedraagt de termijn om een overnameverzoek te beantwoorden elf werkdagen;

- de overnameovereenkomst bevat ook een afdeling over doorgeleiding (artikelen 13 en 14, juncto bijlage 6);

- de artikelen 15 tot en met 17 bevatten de nodige regels inzake kosten, gegevensbescherming en de verhouding tot andere internationale verplichtingen;

- artikel 18 bepaalt op welke wijze het Gemengd Comité overname wordt samengesteld en welke zijn taken en bevoegdheden zijn;

- om deze overnameovereenkomst in de praktijk uit te voeren, biedt artikel 19 de Republiek Moldavië en afzonderlijke lidstaten de mogelijkheid om bilaterale uitvoeringsprotocollen te sluiten. De verhouding tussen enerzijds de bilaterale uitvoeringsprotocollen en andere bestaande bilaterale overnameovereenkomsten tussen de Republiek Moldavië en afzonderlijke lidstaten en anderzijds deze overnameovereenkomst wordt in artikel 20 nader omschreven;

- de slotbepalingen (artikelen 21 tot en met 23) bevatten de nodige regels inzake de inwerkingtreding, de duur, eventuele wijzigingen, de opschorting en de opzegging van de overnameovereenkomst alsook inzake de juridische status van de bijlagen daarbij;

- de specifieke situatie van Denemarken komt tot uiting in de preambule, in artikel 1, onder d), in artikel 21, lid 2, en in een aan deze overnameovereenkomst gehechte gemeenschappelijke verklaring. Ook de nauwe betrokkenheid van Noorwegen, IJsland en Zwitserland bij de uitvoering, toepassing en ontwikkeling van het Schengenacquis komt tot uiting in aan deze overnameovereenkomst gehechte gemeenschappelijke verklaringen.

III. Conclusies

Rekening houdend met de hierboven beschreven resultaten, stelt de Commissie voor dat de Raad:

- besluit dat de overnameovereenkomst namens de Gemeenschap wordt ondertekend en de voorzitter van de Raad machtigt om de persoon (personen) aan te wijzen die is (zijn) gemachtigd om de overnameovereenkomst namens de Gemeenschap te ondertekenen;

- na raadpleging van het Europees Parlement zijn goedkeuring hecht aan de bijgevoegde overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Republiek Moldavië betreffende de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven.