Toelichting bij COM(2002)482 - Gemeenschappelijk toezicht op de invoer van steenkool uit derde landen

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS-Verdrag) liep af op 23 juli 2002. In artikel 3 van het EGKS-Verdrag werd bepaald dat de instellingen van de Gemeenschap in het kader van hun onderscheidene bevoegdheden en in het gemeenschappelijk belang moeten ' waken voor een regelmatige voorziening van de gemeenschappelijke markt, rekening houdende met de behoeften van derde landen '.

In dat verband werd in artikel 46 van het EGKS-Verdrag bepaald dat de Gemeenschap, teneinde richting te geven aan het optreden van alle belanghebbenden en ter bepaling van haar eigen beleid, een voortdurende studie van de marktontwikkeling en het prijsverloop moest maken.

Naar aanleiding van de oliecrisis van de jaren 70 hebben de lidstaten een aantal besluiten genomen betreffende een communautair toezicht op de invoer van steenkool van oorsprong uit derde landen die bestemd is voor de bevoorrading van de thermische centrales van de Gemeenschap. De vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, in het kader van de Raad bijeen, hebben Besluit 77/707/EGKS van 7 november 1977 i vastgesteld, dat nadien is gewijzigd bij Besluit 85/161/EGKS van 26 februari 1985 i. Het voornaamste doel van deze maatregelen was het toezicht op de invoer van steenkool per land van oorsprong, alsmede de bekendmaking van een gemiddelde richtprijs (cif) voor de ingevoerde steenkool. Op basis van deze twee besluiten maakt de Commissie ieder kwartaal de prijs van de ingevoerde steenkool die bestemd is voor de thermische centrales van de Gemeenschap bekend.

Voorts gaf Beschikking nr. 341/94/EGKS van de Commissie van 8 februari 1994 i houdende toepassing van Beschikking nr. 3632/93/EGKS tot vaststelling van een communautaire regeling voor de steunmaatregelen van de lidstaten ten behoeve van de kolenindustrie, de Commissie de mogelijkheid om de prijs bij invoer van voor de bevoorrading van hoogovens bestemde steenkool vast te stellen. In het kader van deze beschikking verstrekt de kolensector de Commissie de gegevens op basis waarvan deze een richtprijs (cif) bekend kan maken voor ingevoerde steenkool die voor de productie van cokes wordt gebruikt. Overigens is Beschikking nr. 341/94/EGKS de laatste van een lange reeks communautaire maatregelen waardoor de Commissie sinds 1970 informatie kon verzamelen over de prijs van steenkool voor de ijzer- en staalindustrie.

De betrokken gegevens zijn van groot belang gebleken bij de controle op staatssteun aan de kolenindustrie. In Beschikking nr. 3632/93/EGKS i tot vaststelling van een communautaire regeling voor de steunmaatregelen van de lidstaten ten behoeve van de kolenindustrie, was namelijk bepaald dat steun voor de bedrijfsvoering en steun voor buitenbedrijfstelling dienen ter dekking van het verschil tussen de productiekosten en de verkoopprijs zoals die uit de vrije wil van de contracterende partijen ' volgens de op de wereldmarkt geldende voorwaarden ' tot stand is gekomen. Bovendien bepaalde Beschikking nr. 3632/93/EGKS dat het bedrag van de steun per ton ' er niet toe [mag] leiden dat de prijzen voor communautaire kolen lager komen te liggen dan de prijzen voor kolen van soortgelijke kwaliteit uit derde landen '.

De gegevens over de door de lidstaten gekochte steenkool, cokeskolen en cokes van oorsprong uit derde landen en bestemd voor de bevoorrading van de hoogovens van de ijzer- en staalindustrie van de Gemeenschap en de bevoorrading van de thermische centrales van de Gemeenschap, hebben een doelmatige controle op de naleving van bovengenoemde bepalingen mogelijk gemaakt.

De bekendmaking in het kader van de EGKS-wetgeving van de ' richtprijzen voor cokeskolen ' en de ' richtprijzen voor geïmporteerde stoomkolen' heeft een zeer belangrijke rol gespeeld bij het verbeteren van de transparantie van staatssteun aan de steenkoolsector. Dit stelde de Commissie in staat erop toe te zien dat de verleende steun geen concurrentieverstoringen tot gevolg had op de markt voor ijzer- en staalproducten en op de elektriciteitsmarkt, door de eventuele verkoop van gesubsidieerde binnenlandse steenkool tegen een lagere prijs dan geïmporteerde steenkool.

Het hierboven geschetste wetgevingskader hield op te bestaan bij de afloop van het EGKS-Verdrag. Het is evenwel gebleken dat een communautaire procedure noodzakelijk is om toezicht te houden op de invoer van steenkool van oorsprong uit derde landen, waardoor de Commissie over de nodige gegevens kan beschikken voor de uitvoering van de nieuwe regeling inzake staatssteun voor de steenkoolindustrie die sinds de afloop van het EGKS-Verdrag van toepassing is. Bovendien zijn deze gegevens ook belangrijk in verband met de continuïteit van de energievoorziening van de Europese Unie.

De Gemeenschap is voor haar primaire energiebehoefte namelijk steeds afhankelijker geworden van externe leveringen. Volgens het op 29 november 2000 door de Commissie goedgekeurde Groenboek ' Op weg naar een Europese strategie voor een continue energievoorziening ' i , wordt momenteel 50% van de energiebehoefte van de Gemeenschap gedekt door invoer, en zal het aandeel van ingevoerde energie bij een voortzetting van de huidige ontwikkeling in 2030 bijna 70% bedragen.

Voor steenkool wordt de Europese Unie steeds afhankelijker van de invoer uit derde landen. Het aandeel van de ingevoerde steenkool bedroeg in 1985 33,3 %, in 1990 39,5 % en in 2001 70,2 %, en het zou in de periode tot 2020 voor de huidige vijftien lidstaten zelfs kunnen oplopen tot 100%. De uitbreiding met de landen van Midden- en Oost-Europa zal de afhankelijkheid van ingevoerde steenkool slechts tijdelijk verminderen.

De Europese Unie heeft een procedure vastgesteld voor informatie en overleg over de kosten van de ruweaardolievoorziening en over de verbruikersprijzen van aardolieproducten i, en verder heeft zij een verordening houdende instelling van een registratie in de Gemeenschap van de invoer en leveranties van ruwe aardolie i vastgesteld. Bovendien heeft de Europese Unie een communautaire procedure ingesteld inzake de doorzichtigheid van de prijzen van gas en elektriciteit voor industriële eindverbruikers i.

De bekendmaking van deze ' richtprijzen ' voor steenkool is door de sector zelf in het algemeen positief beoordeeld, wegens het betrouwbare en neutrale karakter ervan. De Commissie heeft overigens een groot aantal schriftelijke verzoeken gehad om voortzetting van de driemaandelijkse bekendmaking van de gegevens.

Daarnaast publiceert de Commissie jaarlijks een verslag over de markt voor vaste brandstoffen in de Gemeenschap en de vooruitzichten voor het desbetreffende jaar. Dit verslag heeft richting gegeven aan het optreden van de belanghebbenden, terwijl het een betrouwbaar overzicht gaf van de activiteiten op de steenkoolmarkt en de markt voor andere vaste brandstoffen, zoals bruinkool en turf.

Dit voorstel voor een verordening van de Raad vormt een aanvulling op de bestaande communautaire procedures die voorzien in toezicht op de verschillende primaire bronnen van vaste brandstoffen die een bijdrage leveren aan de energievoorziening van de Europese Unie. Het voorstel zorgt voor de continuïteit van de werkzaamheden die uit hoofde van het EGKS-Verdrag werden ondernomen. Die continuïteit is des te belangrijker als de Unie met de aanstaande uitbreiding enkele grote producenten van vaste brandstoffen tot haar leden zal mogen rekenen. Polen en Tsjechië zijn immers belangrijke steenkoolproducenten, terwijl Estland oliehoudende leisteen produceert en bijna alle landen die om toetreding tot de Europese Unie hebben verzocht bruinkool produceren.

Tijdens de vergadering van het uit vertegenwoordigers van de lidstaten bestaande Comité van deskundigen op het gebied van steenkool van 12 maart 2002, is een positief advies geformuleerd over de instelling van een communautair systeem voor toezicht op de invoer in de Europese Unie van steenkool van oorsprong uit derde landen.