Overeenkomstig artikel 395, lid 1, van Richtlijn 2006/112/EG van 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde 1 (hierna “de btw-richtlijn” genoemd) kan de Raad op voorstel van de Commissie met eenparigheid van stemmen elke lidstaat machtigen bijzondere, van de bepalingen van deze richtlijn afwijkende maatregelen te treffen, teneinde de belastinginning te vereenvoudigen of bepaalde vormen van belastingfraude of -ontwijking te voorkomen.
Bij brief, ingekomen bij de Commissie op 14 januari 2022, heeft Roemenië verzocht om te mogen afwijken van de artikelen 178, 218 en 232 van de btw-richtlijn, teneinde elektronische facturering verplicht te kunnen stellen voor transacties tussen belastingplichtigen.
Nadien heeft Roemenië zijn verzoek bij brief, ingekomen bij de Commissie op 30 september 2022, gewijzigd, in die zin dat het alleen wil afwijken van de artikelen 218 en 232 van de btw-richtlijn en dat de maatregel pas in werking treedt vanaf 1 januari 2024 in plaats van 1 juli 2022, de datum waarom oorspronkelijk was verzocht.
Overeenkomstig artikel 395, lid 2, van de btw-richtlijn heeft de Commissie de overige lidstaten bij brief van 8 december 2022 van het verzoek van Roemenië in kennis gesteld. Bij brief van 9 december 2022 heeft de Commissie Roemenië meegedeeld dat zij over alle gegevens beschikte die zij nodig achtte voor de beoordeling van het verzoek.
Roemenië heeft op basis van artikel 395 van de btw-richtlijn een derogatieverzoek ingediend om de uitreiking van elektronische facturen te kunnen verplichten voor transacties tussen in Roemenië gevestigde belastingplichtigen. Volgens Roemenië wordt met de invoering van het verplichte elektronische factureringssysteem voornamelijk beoogd om de belastingfraude en ‑ontduiking te bestrijden, de inning efficiënter te maken, met name op het gebied van de btw, het concurrentievermogen van de marktdeelnemers te verbeteren en de administratieve kosten voor zowel belastingplichtigen als de belastingdienst te verlagen.
De informatie op de facturen zal worden gerapporteerd aan de belastingdienst, die deze gegevens dus in real time zal krijgen. De belastingdienst zal dan vroegtijdig en automatisch kunnen nagaan of de aangegeven en betaalde btw overeenstemt met de uitgereikte en ontvangen facturen. Op die manier zal Roemenië efficiënter en doeltreffender kunnen optreden tegen btw-fraude en -ontduiking.
Roemenië heeft de afgelopen jaren steeds een grote btw-kloof geregistreerd. In het laatste verslag van de Europese Commissie staat dat de btw-kloof in 2020 35,7 % bedroeg. Volgens Roemenië wijst deze situatie op een structureel probleem, dat zowel dringende en langdurig volgehouden maatregelen vereist als de uitvoering van de noodzakelijke hervormingen.
De invoering van verplichte e-facturering en de rapportage van factuurgegevens zullen de belastingbetalers ertoe aanzetten de regels beter na te leven, en het plegen van fraude ontmoedigen. Het beoogde systeem zal er bijvoorbeeld voor zorgen dat de belastingdienst onmiddellijk zal zien welke marktdeelnemers betrokken zijn bij carrouselfraude. Momenteel zijn deelnemers aan carrouselfraude moeilijk te identificeren omdat zij geen btw-aangiften en/of andere aangiften indienen. Met de invoering van een veralgemeende elektronische facturering krijgen de belastingautoriteiten een krachtig instrument om de frauduleuze keten in real time te volgen, waardoor zij onmiddellijk actie kunnen ondernemen om de betrokken bedrijven te identificeren en te stoppen.
De invoering van verplichte elektronische facturering voor transacties tussen belastingplichtigen zal ook de marktdeelnemers ten goede komen dankzij de digitalisering en de administratieve lastenverlichting, terwijl er tegelijkertijd een eerlijk concurrentieklimaat tussen ondernemingen wordt gewaarborgd. De voordelen van elektronische facturering voor marktdeelnemers zijn onder meer snellere betalingen, lagere verzendkosten, snelle en goedkope verwerking van factuurgegevens en lagere archiveringskosten.
Krachtens artikel 218 van de btw-richtlijn moeten de lidstaten alle documenten of berichten op papier en in elektronisch formaat als factuur aanvaarden. Roemenië wil van dit artikel van de btw-richtlijn kunnen afwijken, zodat de Roemeense belastingdienst alleen documenten in elektronisch formaat als factuur mag aanmerken.
Krachtens artikel 232 van de btw-richtlijn moet het gebruik van elektronische facturering door de afnemer worden aanvaard. Om elektronische facturering in Roemenië te verplichten, moet dus van dit artikel worden afgeweken zodat degene die de factuur uitreikt, niet langer de toestemming van de afnemer nodig heeft om een niet op papier opgestelde factuur te sturen.
Op het gebied van elektronische facturering heeft Roemenië Richtlijn 2014/55/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 inzake elektronische facturering bij overheidsopdrachten 2 in nationale wetgeving omgezet, waarbij overheidsinstanties verplicht zijn geworden om elektronische facturen van hun leveranciers te aanvaarden. Om de interoperabiliteit van de in de Europese Unie gebruikte elektronische factureringssystemen te waarborgen, moeten, te beginnen in de sector overheidsopdrachten, elektronische facturen voldoen aan de gemeenschappelijke normen die het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) met de Europese norm voor elektronische facturering EN 16931 heeft vastgesteld.
Roemenië heeft in november 2021 het nationale elektronische factureringssysteem RO e-Invoice ingevoerd, dat is opgezet en ontwikkeld en wordt beheerd door het ministerie van Financiën via het Nationaal Centrum voor financiële informatie. Volgens Roemenië is dit systeem volledig compatibel met de Europese norm voor elektronische facturering en is het ontworpen en ontwikkeld om te worden gebruikt voor elektronische facturering, zowel bij overheidsopdrachten (b2g) als bij transacties tussen belastingplichtigen (b2b) indien marktdeelnemers dat wensen.
Om facturen via het RO e-Invoice-systeem in te dienen, zowel in b2g- als in b2b-relaties, moeten belastingplichtigen zich authenticeren door gebruik te maken van het gekwalificeerde digitale certificaat. Dit certificaat wordt ook gebruikt voor de indiening van de verschillende belastingaangiften.
Het RO e-Invoice-systeem zal worden gebruikt als basis voor de implementatie van het verplichte e-factureringssysteem voor transacties tussen belastingplichtigen.
Het gebruik van het RO e-Invoice-systeem zal facultatief blijven voor niet in Roemenië gevestigde marktdeelnemers.
Gezien het brede toepassingsgebied van de derogatie is het zaak het effect ervan op belastingplichtigen te evalueren en, meer in het bijzonder, na te gaan of de maatregel btw-fraude en -ontduiking helpt bestrijden. Als Roemenië een verlenging van de derogatiemaatregel wil, moet het een verslag over de werking van de maatregel indienen, samen met het verzoek om verlenging. In dit verslag moet worden beoordeeld in hoeverre de maatregel btw-fraude en -ontduiking doeltreffend bestrijdt en de inning van de btw vereenvoudigt. In het verslag moet ook worden nagegaan wat het effect van de maatregel op belastingplichtigen is, met name wat betreft de toename van de administratieve lasten en de nalevingskosten die op hen drukken.
Er wordt voorgesteld om machtiging voor de derogatie te verlenen van 1 januari 2024 tot en met 31 december 2026 of tot de datum waarop de lidstaten nationale bepalingen moeten toepassen die zij moeten vaststellen indien een richtlijn wordt aangenomen tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de btw-regels voor het digitale tijdperk, met name de artikelen 218 en 232 van die richtlijn, indien deze datum eerder valt.
•Samenhang met de huidige bepalingen op dit beleidsgebied
Artikel 218 van de btw-richtlijn plaatst papieren en elektronische facturen op gelijke voet door te bepalen dat de lidstaten ieder document of bericht op papier of in elektronisch formaat als factuur dienen te aanvaarden. Overeenkomstig artikel 232 van de btw-richtlijn wordt elektronische facturering toegepast behoudens aanvaarding door de ontvanger. De verplichte elektronische facturering zoals Roemenië die wil invoeren, wijkt dus af van deze twee bepalingen.
De derogatie kan worden toegestaan op basis van artikel 395 van de btw-richtlijn teneinde de belastinginning te vereenvoudigen of bepaalde vormen van belastingfraude of -ontwijking te voorkomen. Roemenië heeft in hoofdzaak om de derogatiemaatregel verzocht om belastingfraude en -ontduiking te bestrijden. Uitgaande van de door Roemenië verstrekte informatie is de derogatie in overeenstemming met de huidige bepalingen op dit beleidsgebied.
Aan Italië, Frankijk en Polen zijn respectievelijk bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/2251 3 van de Raad, Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/133 4 van de Raad en Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/1003 5 van de Raad soortgelijke machtigingen verleend om af te wijken van de artikelen 218 en 232 van de btw-richtlijn en elektronische facturering te verplichten.
De Commissie heeft in 2020 de “mededeling [...] aan het Europees Parlement en de Raad – Actieplan voor billijke en eenvoudige belastingheffing ter ondersteuning van de herstelstrategie” 6 aangenomen. Een van de in dit actieplan beoogde maatregelen is dat de Commissie een wetgevingsvoorstel aanneemt om de btw-rapportageverplichtingen te moderniseren. Zoals ook in het actieplan is vermeld, moet dit voorstel onder andere de rapportagemechanismen die voor binnenlandse transacties kunnen worden toegepast, helpen stroomlijnen. In dit verband zal ook worden onderzocht of e-facturering verder moet worden uitgebreid.
Naar aanleiding van dit actieplan heeft de Commissie op 8 december 2022 een voorstel voor een richtlijn van de Raad tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de btw-regels voor het digitale tijdperk 7 aangenomen. Met deze richtlijn zal artikel 218 van de btw-richtlijn worden gewijzigd en artikel 232 worden geschrapt. Na deze wijziging zullen de lidstaten e-facturering kunnen verplichten en geen btw-derogatieverzoeken meer hoeven in te dienen om dergelijke systemen te implementeren. Om die reden zal voorliggend besluit van de Raad zijn werking verliezen zodra het richtlijnvoorstel door de lidstaten is omgezet. Volgens de richtlijn zullen lidstaten die deze verplichting invoeren, moeten toestaan dat elektronische facturen die voldoen aan de Europese norm voor elektronische facturering en de lijst van syntaxen overeenkomstig Richtlijn 2014/55/EU van het Europees Parlement en de Raad, worden uitgereikt. Voor de uitreiking van elektronische facturen door belastingplichtigen en de doorzending ervan zal ook geen voorafgaande verplichte toestemming of controle door de belastingautoriteiten vereist zijn, onverminderd de bijzondere maatregelen waarvoor krachtens artikel 395 machtiging is verleend en die bij de inwerkingtreding van de richtlijn al ten uitvoer zijn gelegd.
Hoewel het nationale elektronische factureringssysteem RO e-Invoice volgens Roemenië volledig compatibel is met de Europese norm voor elektronische facturering, is Roemenië voornemens om in een eerste fase te eisen dat e-facturering verplicht verloopt via een systeem dat door de belastingdienst wordt beheerd. Leveranciers/dienstverleners zullen hun elektronische facturen dus via dit systeem naar hun klanten moeten sturen.
Dit betekent dat elke elektronische factuur automatisch zal worden gecontroleerd door het RO e-Invoice-systeem. Het systeem zal semantische controles en validaties van structuur en formaat verrichten. Het zal ook de authenticiteit van de oorsprong controleren wat betreft de identiteit van degene die de factuur uitreikt. Zodra dit allemaal is gebeurd, wordt een automatisch antwoordbericht gegenereerd. Indien er geen fouten zijn vastgesteld, wordt het elektronische zegel van het ministerie van Financiën aangebracht, waarmee de ontvangst van de elektronische factuur in het RO e-Invoice-systeem wordt bevestigd. Dan pas kunnen de uitreiker en de ontvanger de elektronische factuur downloaden.
Aangezien de voorafgaande verplichte autorisatie of verificatie door de belastingautoriteiten niet spoort met het toekomstige systeem waarin het voorstel betreffende de btw-regels voor het digitale tijdperk vanaf 1 januari 2028 voorziet, zal Roemenië de nodige aanpassingen in zijn systeem doorvoeren om belastingplichtigen vanaf 1 januari 2026 de mogelijkheid te bieden de nodige gegevens via andere middelen buiten het systeem van het RO e-Invoice-systeem te verzenden. De autorisatie of verificatie van de elektronische facturen door de belastingautoriteiten zal dan niet langer verplicht zijn.
De door Roemenië gevraagde derogatie is bijgevolg in overeenstemming met de doelstellingen die de Commissie nastreeft in het actieplan en in het voorstel voor een richtlijn van de Raad tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de btw-regels voor het digitale tijdperk.
2.
Rechtsgrondslag
, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
•
Rechtsgrondslag
Artikel 395 van de btw-richtlijn.
•Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Gelet op de bepaling in de btw-richtlijn die de grondslag voor het voorstel vormt, is het subsidiariteitsbeginsel niet van toepassing.
•
Evenredigheid
Het voorstel is om de volgende redenen in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.
Dit besluit betreft een machtiging die wordt verleend aan een lidstaat op diens eigen verzoek, en houdt geen enkele verplichting in.
De verplichte elektronische facturering zal voor de belastingplichtigen een aantal wijzigingen met zich meebrengen. Belastingplichtigen in Roemenië zijn echter al vertrouwd met de digitalisering van hun relatie met de belastingdienst. De indiening van btw-aangiften en andere belastingaangiften geschiedt al langs elektronische weg, via een dienst die gratis door de belastingautoriteiten wordt aangeboden. Om deze aangiftemethode te kunnen gebruiken, beschikken belastingplichtigen over een gekwalificeerde elektronische handtekening die is verkregen door middel van een digitaal certificaat.
Het nationale systeem voor elektronische facturen, RO e-Invoice, is al operationeel en marktdeelnemers kunnen via dit systeem elektronische facturen indienen, zowel in b2g- als in b2b-verband. Tegelijkertijd zullen de belastingautoriteiten, om de financiële gevolgen van de verplichte invoering van het systeem tot een minimum te beperken, gratis een applicatie aanbieden waarmee e-facturen kunnen worden gegenereerd.
Er zij op gewezen dat elektronische facturering in Roemenië al verplicht is in b2g-relaties sinds de tenuitvoerlegging van Richtlijn 2014/55/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 inzake elektronische facturering bij overheidsopdrachten.
Volgens Roemenië zullen de voorbereidende werkzaamheden met het vrijwillige systeem van elektronische facturering en de oplossingen die de belastingplichtigen ter beschikking zullen worden gesteld om aan de verplichting te voldoen, in combinatie met de voordelen die elektronisch factureren met zich meebrengt, de investeringen die belastingplichtigen moeten doen om hun IT-systemen aan te passen, grotendeels compenseren.
De derogatie is ook beperkt in de tijd en Roemenië moet een verslag over de werking en de doeltreffendheid van de maatregel opstellen als het deze wil verlengen.
De bijzondere maatregel staat derhalve in verhouding tot het beoogde doel, namelijk belastingontduiking bestrijden.
•
Keuze van het instrument
Voorgesteld instrument: uitvoeringsbesluit van de Raad.
Overeenkomstig artikel 395 van de btw-richtlijn kan slechts van de normale btw-regels worden afgeweken als de Raad een lidstaat daartoe op voorstel van de Commissie met eenparigheid van stemmen machtigt. Een uitvoeringsbesluit van de Raad is het aangewezen instrument, omdat het tot een individuele lidstaat kan worden gericht.
3.EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
•
Effectbeoordeling
De verplichte elektronische facturering zal gevolgen hebben voor de belastingdienst en de belastingplichtigen.
De implementatie van verplichte elektronische facturering is een van de maatregelen die zijn opgenomen in het nationale herstel- en veerkrachtplan. Volgens Roemenië zal dit de btw-kloof tegen het tweede kwartaal van 2026 met ten minste 5 procentpunten verkleinen ten opzichte van 2019. Dankzij de implementatie van verplichte elektronische facturering zal het bedrag aan btw en directe belastingen dat wordt geïnd, met ten minste 7,6 miljard RON (ongeveer 1,5 miljard EUR) toenemen.
De implementatie van de digitaliseringsprojecten, zoals het RO e-Invoice-systeem, de interconnectie van toestellen voor het aanbrengen van fiscale merktekens, SAF-T, het toezicht op aankopen en leveringen en het RO e-Transport-systeem (toezicht op transporten op het nationale grondgebied), zal de integratie van risicobeheer mogelijk maken. Roemenië verwacht op deze manier extra bbp-ontvangsten te innen, met een toename van ten minste 2,5 procentpunten in het vierde kwartaal van 2025 ten opzichte van het niveau van 2019.
De verwachte toename van de ontvangsten uit btw en directe belastingen naar aanleiding van de implementatie van de verschillende maatregelen ter hervorming van de belastinguitvoering zal ten minste 10,87 miljard RON bedragen, waarvan 5 miljard aan btw-inkomsten en 5,87 miljard aan inkomsten uit directe belastingen. De implementatie van het RO e-Invoice-systeem zal volgens ramingen goed zijn voor ongeveer 70 % van de totale extra inkomsten, dat wil zeggen 7,6 miljard RON, uit de volgende bronnen:
Betere vrijwillige naleving — 0,6 miljard RON;
Minder belastingontduiking en intracommunautaire ploffraude — 1,3 miljard RON;
Minder fiscale optimalisatie en informele economie — 1,6 miljard RON;
Effecten van directe belastingen als gevolg van de aanpassing van de btw-grondslag — 4,1 miljard RON.
Belastingplichtigen zullen worden geconfronteerd met kosten die voortvloeien uit de aankoop van IT-systemen en/of software, aangezien hun huidige systemen/software waarschijnlijk niet in staat zijn om elektronische facturen uit te reiken en in te dienen bij het RO e-Invoice-systeem. Deze kosten kunnen echter aanzienlijk worden gedrukt of zelfs volledig worden geëlimineerd door gebruik te maken van de diensten en applicaties die de belastingautoriteiten gratis ter beschikking stellen.
Marktdeelnemers zullen ook profiteren van de digitalisering van hun processen. De implementatie van elektronische facturering zal leiden tot snellere betalingen, lagere verzendkosten, snelle en goedkope verwerking van factuurgegevens en lagere archiveringskosten. Voorts zal de invoering van het verplichte elektronische factureringssysteem leiden tot de afschaffing van de huidige verplichting om informatie over binnenlandse prestaties te verstrekken.
3.
Gevolgen voor de begroting
De maatregel zal geen negatieve gevolgen hebben voor de eigen middelen van de Unie uit de btw.
