Toelichting bij COM(2020)108 - Aanvullend onderzoeksprogramma voor de hogefluxreactor in Petten voor de periode 2020-23, voor Euratom ten uitvoer te leggen door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2020)108 - Aanvullend onderzoeksprogramma voor de hogefluxreactor in Petten voor de periode 2020-23, voor Euratom ten uitvoer te leggen ... |
|---|---|
| bron | COM(2020)108   |
| datum | 24-03-2020 |
• Motivering en doel van het voorstel
De hogefluxreactor (HFR) is een onderzoeksinstallatie in Petten (Nederland), die ter beschikking is gesteld van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom), vertegenwoordigd door de Commissie, conform een overeenkomst met het Koninkrijk der Nederlanden die in 1961 is gesloten voor een periode van 99 jaar. Krachtens deze overeenkomst heeft de Commissie zich namens de Gemeenschap ertoe verbonden om de nodige faciliteiten te bouwen en aanvullende apparatuur aan te kopen teneinde een 'optimaal gebruik' van deze faciliteiten (inclusief de HFR) te maken. In 1967 is de exploitatie van de reactor door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Europese Commissie (JRC) toevertrouwd aan de Nederlandse Nuclear Research and Consultancy Group (NRG), krachtens een samenwerkingsovereenkomst die is gebaseerd op de vestigingsovereenkomst van 1961.
De HFR werd tot 1971 beheerd als een communautair programma. Dit is vervolgens op basis van artikel 7 van het Euratom-Verdrag omgezet in een aanvullend programma, waarbij uit de communautaire begroting gefinancierde communautaire programma’s werden geïntegreerd. Sindsdien wordt de HFR beheerd in het kader van opeenvolgende aanvullende programma’s, met medewerking van een wisselende groep lidstaten.
Door het aanvullend onderzoeksprogramma dat door twee of meer lidstaten wordt gefinancierd, levert de HFR een gestage en betrouwbare neutronenflux voor experimentele doeleinden. De terreinen die worden onderzocht in het kader van de aanvullende programma’s zijn: onderzoek in verband met nucleaire materialen en kernbrandstoffen met het oog op een verbetering van de veiligheid van kernreactoren (zowel splijting als fusie), onderzoek naar de veroudering van reactoren en levensduurbeheer, onderzoek naar geavanceerde brandstofkringlopen en afvalbeheer. De HFR is ook een opleidingsfaciliteit voor promovendi en postdocs die er hun onderzoeksactiviteiten uitvoeren in het kader van nationale of Europese programma's.
Het huidige aanvullende programma werd op 29 mei 2017 vastgesteld en bestrijkt vier jaar (2016-2019) (Raadsbesluit 2017/956/Euratom, PB L 144 van 7.6.2017, blz. 23). Het programma wordt uitgevoerd door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC) voor de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. De bijdrage voor het aanvullend onderzoeksprogramma 2016-2019 kwam van twee deelnemende landen (Nederland en Frankrijk), en voorzag in een totaal budget van 30,2 miljoen euro. Dit bedrag dekte ook de reserves voor de jaarlijkse bijdragen voor het fonds ter ontmanteling van de reactor. Het aanvullende onderzoekprogramma loopt af op 31 december 2019.
De reactor wordt ten slotte ook gebruikt voor de commerciële productie van radio-isotopen (onder de verantwoordelijkheid van de exploitant), die goed zijn voor meer dan 60 % van de 10 miljoen medische diagnoses die jaarlijks in Europa worden verricht. De HFR is op dit gebied een onmisbare bevoorradingsbron voor de Europese producenten van radioactieve geneesmiddelen. Door de ligging van de reactor kunnen de geproduceerde radio-isotopen bovendien snel worden overgebracht naar de Europese medische centra. Dit is essentieel voor de meestgebruikte kortlevende isotopen.
Dit voorstel voor een besluit van de Raad heeft betrekking op een nieuw vierjarenprogramma voor de exploitatie van de HFR (2020-2023) gebaseerd op de onderzoeksactiviteiten van de Nuclear Research and Consultancy Group – NRG (namens Nederland) en het Commissariat à l’énergie atomique et aux énergies alternatives – CEA (namens Frankrijk). De bijdrage voor het aanvullend onderzoeksprogramma 2020-2023 bedraagt 27,854 miljoen EUR over vier jaar, mits de HFR in normaal bedrijf blijft en regelmatig wordt onderhouden. Dit bedrag omvat ook de reserves voor de jaarlijkse bijdragen voor het fonds ter ontmanteling van de reactor. Indien de exploitant (NRG) tijdens de periode 2020-2023 de nationale veiligheidsinstanties, voorafgaand aan de verklaring dat de installaties in een veilige toestand zijn geplaatst, officieel in kennis stelt van de definitieve stopzetting, worden de betalingen die nog moeten worden verricht en de verzoeken tot storting van de Commissie opgeschort.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
In zijn vergadering van 27 juni 1996 verklaarde de Raad dat de HFR op basis van toereikende financiering kan deelnemen aan de uitvoering van communautaire programma's, al dan niet in het kader van de kaderprogramma's voor onderzoek.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
N.v.t.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Het voorstel is gebaseerd op artikel 7 van het Euratom-Verdrag.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
N.v.t.
• Evenredigheid
N.v.t.
• Keuze van het instrument
N.v.t.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
N.v.t.
• Raadpleging van belanghebbenden
Onder de lidstaten die zijn geraadpleegd met het oog op hun onderzoeksactiviteiten op nucleair gebied hebben twee lidstaten (Nederland en Frankrijk) ermee ingestemd bij te dragen tot de financiering van de HFR.
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
N.v.t.
• Effectbeoordeling
N.v.t.
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
N.v.t.
• Grondrechten
N.v.t.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Uit het financieel memorandum van dit nieuwe aanvullende programma blijkt dat de bijdragen afkomstig zijn van twee deelnemende landen, namelijk Nederland en Frankrijk. De bijdragen van deze twee landen zijn goed voor een totaalbedrag van 27,854 miljoen EUR voor de periode 2020-2023. Dit bedrag, plus de verwachte commerciële inkomsten, waarborgt een afdoende operationele begroting om de kosten voor de exploitatie van de reactor in de periode 2020-2023 te dekken. Er moet worden opgemerkt dat de begroting een reserve omvat voor de ontmanteling van de reactor en voor de kosten die verband houden met algemene HFR-ondersteuning, nutsbedrijven, verzekeringen en beheer van verbruikte kernbrandstof.
De Commissie bevestigt haar in de notulen van de vergadering van de Raad van 27 juni 1996 opgenomen verklaring dat "de HFR op basis van toereikende financiering kan deelnemen aan de uitvoering van programma's van de Gemeenschap, al dan niet in het raam van de kaderprogramma's. Deze deelname kan plaatsvinden op concurrerende grondslag of door de verkoop van bestralingsdiensten aan JRC-instituten in verband met de uitvoering van hun activiteiten". Dit houdt in dat de Commissie niet zal bijdragen tot de dekking van de exploitatiekosten van de HFR met middelen uit haar institutionele begroting, waaronder begrepen de kosten voor onderhoud of herstelling van de reactor.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
De raad van beheer van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek wordt op de hoogte gehouden van de uitvoering van het programma. De Commissie legt aan het Europees Parlement en de Raad een eindverslag voor over de uitvoering van dit besluit.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
N.v.t.
• Artikelsgewijze toelichting
N.v.t.