Toelichting bij COM(2015)643 - Sluiting van de overeenkomst met China inzake de vrijstelling van de visumplicht voor kort verblijf voor houders van een diplomatiek paspoort

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

In de context van de dialoog tussen de EU en China over mobiliteit en migratie zijn de Europese Unie en de Volksrepubliek China een samenwerkingspakket overeengekomen, dat maatregelen inzake irreguliere migratie en het visumbeleid bevat. De onderhandelingen over of de uitvoering van de maatregelen zou in twee onderling afhankelijke fasen plaatsvinden. In de eerste fase zou over een visumvrijstellingsovereenkomst voor houders van een diplomatiek paspoort worden onderhandeld en zouden de lidstaten van de Chinese autoriteiten de toestemming krijgen om visumaanvraagcentra te openen in 15 aangewezen steden in China. Eveneens in de eerste fase zouden regelmatig deskundigenvergaderingen plaatsvinden inzake de bestrijding van irreguliere migratie, met inbegrip van de identificatie en overname van irreguliere migranten. In de tweede fase zouden de EU en China onderhandelen over visumversoepelings- en overnameovereenkomsten. Dit pakket is voltooid en door de politieke leiders van de EU en China goedgekeurd tijdens de 17de top EU-China op 29 juni 2015.

Op 14 september 2015 heeft de Raad machtiging verleend tot het openen van onderhandelingen met China over vrijstelling van de visumplicht voor kort verblijf voor houders van een diplomatiek paspoort, en heeft de Raad de Commissie onderhandelingsrichtsnoeren aangereikt. De onderhandelingen zijn op 21 september geopend en zijn door de uitwisseling van schriftelijke nota's gevoerd. De overeenkomst is op respectievelijk 3 en 4 november 2015 door de hoofdonderhandelaars van de EU en China geparafeerd. De lidstaten zijn op gezette tijden op de hoogte gehouden van de onderhandelingen tijdens vergaderingen van de Groep visa van de Raad.

Samenhang met de huidige bepalingen op dit beleidsgebied

Bij Verordening (EG) nr. 539/2001 van de Raad 1 is de lijst vastgesteld van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen van de lidstaten in het bezit moeten zijn van een visum, alsmede de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van deze plicht zijn vrijgesteld. Verordening (EG) nr. 539/2001 wordt toegepast door alle lidstaten, met uitzondering van Ierland en het Verenigd Koninkrijk, en door IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.

China behoort tot de landen waarvan de onderdanen in het bezit moeten zijn van een visum om naar het Schengengebied te reizen. Evenzo hebben EU-burgers een visum nodig om China binnen te komen.

Samenhang met andere beleidsgebieden van de Unie

De dialoog tussen de EU en China inzake migratie en mobiliteit werd in oktober 2013 gestart om standpunten over het migratiebeleid uit te wisselen volgens de vier pijlers van de totaalaanpak van migratie en mobiliteit en om mogelijkheden voor samenwerking inzake vraagstukken van wederzijds belang te bespreken.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

Voor de Unie is artikel 77, lid 2, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), in samenhang met artikel 218 daarvan, de rechtsgrondslag voor de overeenkomst.

Bijgaand voorstel is het rechtsinstrument voor de sluiting van de overeenkomst. De Raad zal met gekwalificeerde meerderheid een besluit nemen nadat de overeenkomst namens de Unie is ondertekend door een persoon die door het voorzitterschap van de Raad is aangewezen en nadat de goedkeuring van het Europees Parlement is verkregen overeenkomstig artikel 218, lid 6, tweede alinea, onder a), VWEU.

Subsidiariteit (voor niet-exclusieve bevoegdheden)

Hoewel op grond van artikel 4, lid 1, onder a), van Verordening (EG) nr. 539/2001 individuele lidstaten met derde landen bilaterale overeenkomsten kunnen sluiten om houders van diplomatieke paspoorten, dienstpaspoorten/officiële paspoorten of speciale paspoorten van de visumplicht vrij te stellen, kan alleen met een overeenkomst op EU-niveau voor alle lidstaten dat effect worden bereikt, dat als hefboom kan dienen voor overeenkomsten met derde landen op aanverwante terreinen, zoals de overname van irreguliere migranten.

Evenredigheid

Alleen met een internationale overeenkomst kan worden afgeweken van de algemene visumplicht die voor Chinese burgers geldt, hetgeen nodig is om de bovengenoemde doelstellingen te bereiken.

Keuze van het instrument

Zie hierboven.

3. RESULTATEN VAN EX-POSTEVALUATIES, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELINGEN

Ex-postevaluaties/geschiktheidscontroles van bestaande wetgeving

N.v.t.

Raadpleging van belanghebbenden

De lidstaten zijn geraadpleegd binnen de Groep op hoog niveau asiel en de Groep visa van de Raad.

Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid

N.v.t.

Effectbeoordeling

Er is geen effectbeoordeling uitgevoerd, aangezien niet wordt verwacht dat het initiatief concrete economische of maatschappelijke voordelen zal opleveren. Het gaat in wezen om een politieke overeenkomst.

Gezonde regelgeving en vereenvoudiging

N.v.t.

Grondrechten

N.v.t.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

N.v.t.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Uitvoeringsplannen en regelingen voor monitoring, evaluatie en verslaglegging

Bij de overeenkomst wordt een gemengd comité voor het beheer van de overeenkomst ingesteld, dat onder meer toezicht moet houden op de uitvoering van de overeenkomst en voorstellen voor wijzigingen van of toevoegingen aan de overeenkomst kan voorstellen.

Toelichtende stukken (voor richtlijnen)

N.v.t.

Gedetailleerde toelichting bij de specifieke bepalingen van het voorstel

De Commissie is van mening dat de doelstellingen die de Raad in de onderhandelingsrichtsnoeren had geformuleerd, volledig zijn bereikt. De belangrijkste bepalingen van de overeenkomst kunnen als volgt worden samengevat:

1.

Doel en toepassingsgebied


De overeenkomst voorziet in visumvrij reizen voor burgers van de Europese Unie die in het bezit zijn van een geldig diplomatiek paspoort of een laissez-passer van de EU 2 en voor burgers van China die in het bezit zijn van een geldig diplomatiek paspoort, wanneer zij naar het grondgebied van de andere partij reizen.

Om ervoor te zorgen dat alle EU-lidstaten gelijk worden behandeld, is in de overeenkomst een bepaling opgenomen die inhoudt dat China de overeenkomst alleen ten aanzien van alle lidstaten van de Europese Unie kan opschorten of beëindigen, en dat omgekeerd ook de Unie de overeenkomst alleen voor alle lidstaten kan opschorten of beëindigen.

De specifieke situatie van het Verenigd Koninkrijk en Ierland komt tot uiting in de preambule.

2.

Duur van het verblijf


De overeenkomst voorziet in visumvrij reizen voor ten hoogste 90 dagen binnen een periode van 180 dagen. Aan de overeenkomst is een gemeenschappelijke verklaring gehecht over de interpretatie van deze termijn van 90 dagen binnen een periode van 180 dagen.

De overeenkomst houdt rekening met de situatie van de lidstaten die het Schengenacquis nog niet volledig toepassen. De visumvrijstelling geeft burgers van China die in het bezit zijn van een diplomatiek paspoort het recht om gedurende 90 dagen binnen een periode van 180 dagen op het grondgebied van elk van die lidstaten (Bulgarije, Kroatië, Cyprus en Roemenië) te verblijven, zolang deze geen deel uitmaken van het Schengengebied zonder binnengrenzen, onafhankelijk van de periode die voor het gehele Schengengebied geldt.


3.

Bezoeken door hoge ambtenaren


De overeenkomst bepaalt dat ambtenaren van de centrale overheid die de functie van viceminister of een hogere functie bekleden en officieren van de strijdkrachten in de rang van generaal-majoor of in een hogere rang, de bevoegde autoriteiten van het te bezoeken land langs diplomatieke weg op de hoogte moeten brengen vóór zij voor officiële doeleinden naar het grondgebied van dat land reizen.

4.

Uitwisseling van specimens


De overeenkomst bepaalt dat specimens van diplomatieke paspoorten en van de laissez-passer van de EU moeten worden uitgewisseld binnen 90 dagen na de datum van ondertekening van de overeenkomst.

5.

Territoriale toepassing


In de overeenkomst wordt verduidelijkt dat de visumvrijstelling voor Chinese houders van een diplomatiek paspoort enkel van toepassing is voor verblijf op het Europese grondgebied van Frankrijk en Nederland.

6.

Gemeenschappelijke verklaringen


Naast de bovengenoemde gemeenschappelijke verklaring zijn nog twee gemeenschappelijke verklaringen aan de overeenkomst gehecht:

– een verklaring over de betrokkenheid van Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein bij de uitvoering, de toepassing en de ontwikkeling van het Schengenacquis;

– een verklaring inzake de verhouding van deze overeenkomst tot andere samenwerkingsterreinen in het kader van de dialoog tussen de EU en China inzake mobiliteit en migratie.

7.

Conclusie


Gezien de bovengenoemde resultaten stelt de Commissie voor dat de Raad, nadat de goedkeuring van het Europees Parlement is verkregen, zijn goedkeuring hecht aan de overeenkomst tussen de Europese Unie en China inzake de vrijstelling van de visumplicht voor kort verblijf voor houders van een diplomatiek paspoort.