Toelichting bij COM(2009)198 - Door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek voor Euratom uit te voeren aanvullend onderzoeksprogramma

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Op 19 februari 2004 heeft de Raad een driejarig door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek voor de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie uit te voeren aanvullend onderzoeksprogramma (2004-2006) vastgesteld dat betrekking had op de exploitatie van de hogefluxreactor (HFR) in Petten (Nederland). Op 26 november 2007 heeft de Raad een verlenging gedurende één jaar (2007) van dit aanvullend programma vastgesteld. Dit programma is bijgevolg op 31 december 2007 afgelopen. De exploitatie van de HFR is in 2008 zonder aanvullend onderzoeksprogramma voortgezet terwijl ondertussen naar een manier werd gezocht om de werking en exploitatie van de reactor op een onafhankelijke en meer duurzame rechtsgrond te baseren. Aangezien deze poging mislukt is, is het nu noodzakelijk geworden om de voortgezette financiële steun in te bedden in een nieuw aanvullend onderzoeksprogramma.

In deze mededeling wordt een nieuw driejarenprogramma (2009-2011) voor de exploitatie van de HFR voorgesteld.

De HFR wordt door de Commissie gebruikt in het kader van de overeenkomst Euratom-Nederland van 25 juli 1961. Krachtens deze overeenkomst heeft de Commissie zich namens de Gemeenschap ertoe verbonden om de nodige faciliteiten te bouwen en aanvullende apparatuur aan te kopen teneinde een 'optimaal gebruik' van deze faciliteiten (inclusief de HFR) te maken. Deze overeenkomst is ondertekend voor een periode van 99 jaar. Met het oog op de uitvoering ervan hebben beide partijen op 31 oktober 1962 een erfpachtovereenkomst met een looptijd van 99 jaar gesloten.

De HFR speelt in de Europese Unie een belangrijke rol bij de ondersteuning van veilige nucleaire technologieën en op het gebied van materiaalonderzoek voor kernfusie, fundamenteel onderzoek en medische toepassingen:

- Ondanks de vermindering van de middelen voor O&O op het gebied van kernsplijting blijft de HFR zeer actief op het gebied van de verbetering van de veiligheid van bestaande en toekomstige reactoren. De HFR levert een bijdrage aan de volgende programma's: management van veroudering en levensduur van reactoren, verbetering van de splijtstofveiligheid, transmutatie van nucleair afval om de veiligheid van de definitieve berging van afval te verbeteren en splijtstofveiligheidsstudies voor een nieuwe generatie van kernreactoren (Generatie IV).

- De neutronenbundels worden gebruikt voor fundamenteel onderzoek van materiaalstructuren. Deze activiteit, die permanent in ontwikkeling is, verschaft meer inzicht in de mechanismen van de aantasting van materialen en de manier waarop deze kan worden tegengegaan, hetgeen van belang is voor de veiligheid van bestaande nucleaire installaties. Er wordt studiewerk verricht aan niet-destructieve onderzoeksmethoden waarbij gebruik wordt gemaakt van neutronenbundels en neutroneneigenschappen. De coördinatie van de werkzaamheden, de verspreiding van de resultaten en de ondersteuning van harmonisatie vinden plaats in een Europees netwerk.

- Tevens produceert de reactor op commerciële basis isotopen voor meer dan 60% van de 10 miljoen medische diagnoses die jaarlijks in Europa worden verricht. Door zijn kwaliteiten is het een belangrijk instrument voor alle Europese farmaceutische bedrijven die op dit gebied actief zijn. Bovendien kunnen de producten van de reactor, doordat deze in Europa is gevestigd, snel naar de medische centra in Europa worden getransporteerd. Dit is essentieel voor de kortlevende isotopen die het meest worden gebruikt.

- De HFR is ook een opleidingsfaciliteit voor promovendi en gepromoveerden en voor gepromoveerde bursalen die hun onderzoeksactiviteiten verrichten in het kader van een nationaal of Europees programma.

1.

Raadpleging van belanghebbenden en effectbeoordeling



Onder de lidstaten die gezien hun onderzoeksactiviteiten op nucleair gebied zijn geraadpleegd, hebben drie landen (NL, FR en BE) ermee ingestemd in de financiering van de HFR bij te dragen.

2.

Juridische elementen van het voorstel



Het voorstel is gebaseerd op artikel 7 van het Euratom-Verdrag.

3.

Gevolgen voor de begroting



In het financieel memorandum bij het bijgevoegde voorstel voor het nieuwe aanvullende programma is de bijdrage van drie deelnemende lidstaten, namelijk Nederland, Frankrijk en België, vermeld. De bijdrage van deze drie deelnemende lidstaten aan het nieuwe programma bedraagt ongeveer 35 miljoen euro. In dit bedrag zijn voorzieningen voor de ontmanteling van de reactor opgenomen. Een deel van de bijdragen in het kader van het onderhavige aanvullende programma dekt de uitgaven (inclusief de reserves voor de ontmanteling) die zijn verricht voor de exploitatie van de HFR gedurende het jaar 2008, d.w.z. de periode waarin er voor deze financiering geen aanvullend programma of ander mechanisme beschikbaar was.

De Commissie bevestigt haar verklaring, als opgenomen in de notulen van de vergadering van de Raad van 27 juni 1996, waarin zij stelt dat "de HFR kan bijdragen, op basis van een adequate financiering, aan de uitvoering van programma's van de Gemeenschap, al dan niet in de context van de kaderprogramma's. Deze deelname vindt plaats hetzij op basis van mededinging, hetzij via de levering van bestralingsdiensten ten behoeve van GCO-instellingen in het kader van de tenuitvoerlegging van hun respectieve activiteiten". Dit houdt in dat de Commissie niet, uit middelen van haar institutionele begroting, zal bijdragen aan het dekken van de exploitatiekosten, inclusief de kosten voor onderhoud en eventuele herstelling van de HFR.

4.

Aanvullende informatie



Niet van toepassing.