Artikelen bij COM(2018)91 - Tweede jaarverslag over de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 14.3.2018

COM(2018) 91 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

FMT:Font=GaramondTweede jaarverslag over de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije/FMT


Inhoudsopgave

1. Inleiding    

1.1 Turkije en de vluchtelingencrisis    

1.2 De EU-respons op de crisis en de oprichting van de faciliteit    

2. De werking van de faciliteit    

3. Financiële capaciteit, duur en aard van de financiering    

4. Uitvoering van de faciliteit    

4.1 Humanitaire bijstand van de EU    

4.2 Niet-humanitaire bijstand    

5. Toezicht, evaluatie en audit    

5.1 Toezicht en evaluatie    

5.2 Audit    

6. Communicatie en zichtbaarheid    

7. Conclusies en volgende stappen    


1. Inleiding

Volgens artikel 8, lid 1, van het besluit van de Commissie van 24 november 2015 1 inzake een mechanisme voor de coördinatie van het optreden van de Unie en de lidstaten (hierna 'het besluit' genoemd) dient de Commissie het Europees Parlement en de Raad regelmatig te informeren over de uitvoering van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije (hierna “de faciliteit” genoemd). Bij artikel 8, lid 2, van het besluit wordt de Commissie opgedragen jaarlijks verslag uit te brengen bij het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van de faciliteit. Het eerste jaarverslag over de faciliteit werd in maart 2017 gepubliceerd. In het verslag werden de werking van de faciliteit en de eerste maatregelen beschreven met het oog op de uitvoering, het toezicht, het evaluatiesysteem, alsook daarmee verband houdende communicatie-activiteiten. 

1.1 Turkije en de vluchtelingencrisis

Door zijn geografische ligging is Turkije een belangrijk opvang- en doorreisland voor vluchtelingen en migranten. Door de nooit eerder geziene instroom die grotendeels werd veroorzaakt door de conflicten in Syrië en Irak, heeft het land met meer dan 3,8 miljoen meer vluchtelingen en migranten opgevangen dan enig ander land in de wereld. Dit cijfer omvat 3,5 miljoen geregistreerde Syrische vluchtelingen 2 , van wie minder dan 7% verblijven in de 21 kampen die door de Turkse regering zijn opgezet, en meer dan 300 000 geregistreerde vluchtelingen en asielzoekers, voornamelijk uit Irak, Afghanistan, Iran en Somalië 3 . Een opsplitsing van het aantal vluchtelingen en asielzoekers per provincie is te vinden op de kaart op blz. 3 4 . Deze instroom heeft een aanzienlijke impact gehad op de gastgemeenschappen. Turkije blijft lovenswaardige inspanningen leveren voor de ontvangst, ondersteuning en huisvesting van grote aantallen vluchtelingen en migranten.


1.2 De EU-respons op de crisis en de oprichting van de faciliteit

In 2015 besloten de Europese Unie en haar lidstaten om hun politiek en financieel engagement voor de ondersteuning van de inspanningen van Turkije voor de opvang van vluchtelingen op te drijven. De Europese Unie en Turkije kwamen binnen het kader van de Verklaringen EU-Turkije van 29 november 2015 en 18 maart 2016 5 een omvattende samenwerking overeen die is gebaseerd op gezamenlijke verantwoordelijkheid, wederzijdse verbintenissen en behaalde resultaten. Op de top van de staatshoofden en regeringsleiders van 29 november 2015 met Turkije werd het gezamenlijke actieplan EU-Turkije 6 geactiveerd om Turkije te helpen het hoofd te bieden aan de gevolgen van het conflict in Syrië.

Als antwoord op de oproep van een aantal EU-lidstaten om aanzienlijk meer financiële middelen te verstrekken voor steun aan de vluchtelingen in Turkije, besloot de Commissie op 24 november 2015 de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije op te zetten 7 . De faciliteit is een mechanisme voor de coördinatie van de middelen die beschikbaar worden gesteld, zowel via de begroting van de EU, als via extra bijdragen van de lidstaten die in de EU-begroting worden opgenomen als externe bestemmingsontvangsten, en die voor de periode 2016-2017 in totaal 3 miljard euro bedragen 8 .

Deze bijdrage is een aanvulling en aanzienlijke verhoging van de bestaande financiering in het kader van het EU-trustfonds voor de Syrische crisis 9 (hierna 'het EU-trustfonds' genoemd), het Instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede, het Europees instrument voor democratie en mensenrechten, en de nationale programma's van het Instrument voor pretoetredingssteun, waardoor het mogelijk was de werkzaamheden inzake vluchtelingen met de belangrijkste partners versneld aan te pakken.

De tenuitvoerlegging van de Verklaring EU-Turkije van 18 maart 2016 speelde een sleutelrol in de loop van 2017 om te garanderen dat het migratieprobleem doeltreffend en gezamenlijk door de EU en Turkije wordt aangepakt. De Verklaring EU-Turkije blijft concrete vruchten afwerpen door het aantal irreguliere en gevaarlijke oversteken terug te dringen en levens te redden op de Egeïsche Zee. In totaal kwamen in 2017 41 720 migranten via de oostelijke Middellandse-Zeeroute in de EU aan, vergeleken met 182 227 in 2016. Het aantal doden op zee is aanzienlijk teruggelopen, van 434 in 2016 tot 62 in 2017.

Hervestiging vanuit Turkije in de EU is in versneld tempo aan de gang. Van 4 april 2016 tot 14 februari 2018 zijn 12 170 Syrische vluchtelingen uit Turkije in Europa hervestigd 10 . De vrijwillige regeling voor toelating op humanitaire gronden, met de operationele standaardprocedures die in december 2017 door de lidstaten zijn aangenomen, zou moeten worden geactiveerd. Alle elementen en voorwaarden voor activering zijn thans aanwezig, als bepaald in de Verklaring EU-Turkije. Hiermee wordt de voortzetting van de hervestigingen gegarandeerd en wordt een veilig en legaal alternatief geboden voor irreguliere migratie naar de EU.

De volledige en doorgezette uitvoering van de Verklaring EU-Turkije vereist voortdurende inspanningen en politieke vastberadenheid van alle partijen. 

2. De werking van de faciliteit

De faciliteit is een coördinatiemechanisme waarmee snel, doeltreffend en doelmatig EU-steun beschikbaar wordt gesteld voor vluchtelingen in Turkije. De faciliteit garandeert dat de bestaande EU-financieringsinstrumenten optimaal worden ingezet, als humanitaire of als niet-humanitaire steun, om ervoor te zorgen dat op een omvattende en gecoördineerde manier aan de behoeften van de vluchtelingen en de gastgemeenschappen wordt voldaan 11 .

Het stuurcomité van de faciliteit stippelt het strategische beleid uit inzake de algemene prioriteiten, het type acties dat wordt gesteund, de te besteden bedragen en de te gebruiken financieringsinstrumenten, alsook, waar passend, de voorwaarden met betrekking tot de uitvoering door Turkije van zijn verbintenissen in het kader van het gezamenlijke actieplan EU-Turkije 12 . Tijdens het tweede jaar van de uitvoering van de faciliteit vonden vier vergaderingen van het stuurcomité plaats, op 12 januari, 31 maart, 28 juni en 8 november 2017. De Commissie riep de negende vergadering van het stuurcomité bijeen op 9 maart 2018 en de volgende vergadering is gepland voor het najaar van 2018.

De leidende beginselen voor de uitvoering van de faciliteit zijn spoed, doeltreffendheid en doelmatigheid en de garantie van een gezond financieel beheer. Ook de duurzaamheid van de maatregelen van de faciliteit is belangrijk, zoals ook de gedeelde verantwoordelijkheid met de Turkse autoriteiten. De prioriteitsgebieden voor de faciliteit worden vastgesteld op basis van een omvattende en onafhankelijke behoeftenanalyse 13 met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen.

De faciliteit coördineert de financiering door de volgende externe financieringsinstrumenten: Verordening (EG) nr. 1257/96 van de Raad betreffende humanitaire hulp 14 , het Europees nabuurschapsinstrument 15 , het Financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking 16 , het Instrument voor pretoetredingssteun 17 en het Instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede 18 . De maatregelen die gefinancierd worden uit de begroting van de Unie, worden uitgevoerd overeenkomstig de financiële regelgeving van de Unie; dit omvat onder meer direct en indirect beheer en de betrokkenheid van het EU-trustfonds voor de Syrische crisis. De verdeling van de projecten van de faciliteit per EU-instrument 19 is als volgt:


De uitvoering van de steun is gebonden aan de strikte naleving door Turkije van zijn verbintenissen die zijn neergelegd in het gezamenlijke actieplan EU-Turkije, en de Verklaringen EU-Turkije van 29 november 2015 en 18 maart 2016.

3. Financiële capaciteit, duur en aard van de financiering

De totale begroting die via de faciliteit wordt gecoördineerd in de periode 2016-2017 beloopt 3 miljard euro. Daarvan komt 1 miljard euro uit de EU-begroting, en 2 miljard euro uit financiering van de lidstaten 20 . De bijdragen van de lidstaten komen rechtstreeks terecht in de algemene begroting van de EU als externe bestemmingsontvangsten, krachtens artikel 21, lid 2, onder b), van het Financieel Reglement, en worden respectievelijk toegewezen aan de begrotingsonderdelen van het Instrument voor pretoetredingssteun en humanitaire hulp. Van de 1 miljard euro uit de EU-begroting werd in 2016 250 miljoen euro vrijgemaakt en in 2017 750 miljoen euro.

De lidstaten droegen in 2016 677 miljoen euro bij aan de faciliteit en 847 miljoen euro in 2017, waarvan eind 2017 1 332 miljoen euro (ongeveer 87%) was uitgegeven 21 . Voor 2018 en 2019 zullen de lidstaten respectievelijk 396 miljoen euro en 80 miljoen euro bijdragen.

Eind 2016 werd na discussies in de vierde vergadering van het stuurcomité en in het Comité van permanente vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten bij de Europese Unie om technische redenen de uiterste datum voor de eindbetalingen in het kader van de faciliteit verlengd van eind 2019 tot eind 2021, teneinde de ondertekening van een aantal contracten op de langere termijn mogelijk te maken waarin was voorzien in de bijzondere maatregel die in juli 2016 is goedgekeurd. Deze verlenging zal geen negatieve invloed hebben op de uitvoering van de betrokken activiteiten, en evenmin zal het tempo van de betalingen van lidstaten of van de Commissie aan de faciliteit hierdoor worden beïnvloed.

Tot dusver is er een goede verhouding tussen de betalingen van de lidstaten van hun bijdragen aan de faciliteit en de uitbetalingen die door deze bijdragen worden gefinancierd vanuit de faciliteit.

4. Uitvoering van de faciliteit

De faciliteit wordt uitgevoerd in de vorm van humanitaire en niet-humanitaire hulp, met respectievelijk voor ongeveer 1,4 miljard euro en 1,6 miljard euro vastgelegde financiering.


Humanitaire hulp is bestemd voor de meest kwetsbare vluchtelingen (en andere personen over wie bezorgdheid bestaat), door de verstrekking van betrouwbare en waardige steun voor basisbehoeften en bescherming. Er worden ook leemten aangepakt in de verlening van diensten door speciale agentschappen en partners op het gebied van gezondheid en onderwijs in noodgevallen.

Niet-humanitaire hulp ondersteunt de bestaanszekerheid op de langere termijn, alsook de vooruitzichten van de vluchtelingen op sociaal-economisch vlak en inzake gezondheid en onderwijs. De bijstand richt zich ook op kwetsbare groepen, bv. door de bescherming van vrouwen en meisjes tegen seksueel en seksegerelateerd geweld en betere toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg.

Speciale aandacht gaat uit naar niet-Syrische vluchtelingen en asielzoekers. De maatregelen van de faciliteit beogen steeds de lokale gemeenschappen die de vluchtelingen herbergen, erbij te betrekken.

Vanuit operationeel perspectief werd de volledige enveloppe van de faciliteit van 3 miljard euro tegen eind 2017 vastgelegd en aanbesteed 22 in 72 projecten 23 . De uitbetalingen bereikten meer dan 1,85 miljard euro 24 , of 62% van de totale enveloppe, waarbij het saldo moet worden betaald tijdens de tenuitvoerleggingsfase van de projecten van de faciliteit, en uiterlijk eind 2021. De projecttabel online geeft de volledige details 25 .

De steun wordt verleend in het hele land, maar de tenuitvoerlegging geschiedt grotendeels buiten de kampen, voornamelijk in de tien meest getroffen provincies: İstanbul, Șanlıurfa, Hatay, Gaziantep, Mersin, Adana, Bursa, Kilis, İzmir, en Kahramanmaraș 26 .

4.1 Humanitaire bijstand van de EU

De humanitaire hulp van de EU valt onder de Europese consensus over humanitaire hulp van 2007 27 waarin is gestipuleerd dat de EU als humanitaire actor de humanitaire beginselen van menselijkheid, neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid aanhangt, zoals uiteengezet in het Verdrag van Lissabon (artikel 214, Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) en in de verordening betreffende humanitaire hulp (nr. 1257/96) 28 29 .

In het kader van het humanitaire onderdeel van de faciliteit is 1,389 miljard euro vastgelegd en werden contracten gesloten voor alle 45 humanitaire projecten met 19 partners ten behoeve van basisbehoeften, bescherming, onderwijs en gezondheid. Tot dusver werd 1,11 miljard euro uitgegeven ten behoeve van in totaal 1 561 940 vluchtelingen 30 . Het humanitaire uitvoeringsplan werd in mei 2017 gepubliceerd 31 . Een aantal belangrijke verwezenlijkingen van de faciliteit op het gebied van humanitaire hulp in 2017 32 wordt hieronder beschreven.

Het sociale vangnet voor noodgevallen:

De EU heeft de behoeften van vluchtelingen met een grote sociaal-economische kwetsbaarheid verder aangepakt via het sociale vangnet voor noodgevallen. Dit is een programma voor humanitaire sociale bijstand en bestaat uit een debetkaart die maandelijks zonder restricties cash levert voor besteding naar eigen inzicht. In februari 2018 hebben bijna 1,2 miljoen vluchtelingen hun voordeel kunnen doen met maandelijkse cash-overdrachten via het programma. Daarnaast heeft het Turkse directoraat-generaal voor migratiebeheer met steun van de faciliteit de gegevens gecontroleerd van meer dan één miljoen Syriërs die tijdelijke bescherming genieten en in Turkije leven. Hierdoor kunnen Turkije, de EU en haar partners beter gerichte steun verstrekken aan wie behoefte heeft aan bescherming.

Onderwijs in noodsituaties

De EU heeft verder voor vluchtelingenpopulaties de toegang tot formele onderwijsstelsels vergemakkelijkt door belemmeringen weg te nemen en kinderen uit risico-situaties de kans te bieden naar school te gaan. In 2017 is een programma van start gegaan waarbij ouders geld krijgen op voorwaarde dat hun kinderen naar school gaan (Conditional Cash Transfer for Education, CCTE). Het is het grootste programma voor onderwijs in noodsituaties dat de EU ooit heeft gefinancierd. Dankzij dit programma gingen in februari 2018 meer dan 266 000 kinderen naar school en ontvingen hun families financiële steun. Daarnaast konden gemiddeld 6 683 kinderen per maand gebruik maken van steun voor vervoer naar school en 3 487 vluchtelingenkinderen konden deelnemen aan niet-formele onderwijsactiviteiten. Dergelijke activiteiten omvatten niet-formele cursussen in het Turks en/of Arabisch, initiatieven voor thuis leren en huiswerkclubs. Deze programma's zullen de toegang van kinderen tot formeel onderwijs faciliteren in de graad die bij hun leeftijd past.

Gezondheid

De EU heeft haar aandacht gericht op het opvullen van mogelijke leemten in de eerstelijnsgezondheidszorg en op het verstrekken van diensten de specifiek nodig zijn voor vluchtelingen en andere personen in nood. In totaal vonden 311 447 consulten in verband met eerstelijnsgezondheidzorg verstrekt aan vluchtelingen in provincies waar de meeste vluchtelingen verblijven. Daarnaast konden van januari tot december 2017 17 913 zwangere vrouwen gebruik maken van pre- en postnatale dienstverlening, werd aan 4 912 vluchtelingen psychische gezondheidszorg en psychosociale steun verstrekt, en konden 5 228 vluchtelingen een beroep doen op post-operatieve en revalidatiezorg.


4.2 Niet-humanitaire bijstand

In het kader van het niet-humanitaire onderdeel van de faciliteit is 1,611 miljard euro vastgelegd, werden contracten gesloten 33 voor alle 27 projecten en werd 747 miljoen euro uitgegeven 34 .

De programmering en gunning van contracten hadden te kampen met een aantal problemen op het vlak van de gemeentelijke infrastructuur, meer bepaald inzake de opname van krediet- en leningelementen. Gezien de gebrekkige kwaliteit van de ingediende projecten kon uiteindelijk door de faciliteit geen steun worden verleend voor gemeentelijke infrastructuur. Om die reden werd de bijzondere maatregel 35 die in juli 2016 was goedgekeurd 36 , in 2017 tweemaal gewijzigd. De wijzigingen die werden goedgekeurd door het comité van het Instrument voor pretoetredingssteun, volgden dezelfde principes als de oorspronkelijke bijzondere maatregel.

Omdat voorts het aantal terugkeerders kleiner was dan verwacht, werd de in april 2016 goedgekeurde bijzondere maatregel inzake terugkeer aangepast 37 : zo werd de capaciteit van het Turkse directoraat-generaal voor migratiebeheer om migranten en terugkeerders te beheren, op te vangen en te huisvesten verbeterd, met name wat betreft het personeelsbestand en de infrastructuur. De reikwijdte van de bijzondere maatregel werd vergroot om alle migranten die uit de EU terugkeren, te bestrijken.

Naast de toewijzing die direct wordt beheerd via het Instrument voor pretoetredingssteun 38 , ondersteunt het niet-humanitaire onderdeel van de faciliteit een reeks maatregelen vanuit de basis via 15 projecten voor een totaal van 293 miljoen euro in het kader van het EU-trustfonds voor de Syrische crisis.

De verdeling van de toewijzingen per prioriteitsgebied, met uitzondering van humanitaire hulp, is als volgt:


Aangezien de meeste contracten eind 2017 werden ondertekend, is de uitvoering van de meeste projecten pas in 2018 van start gegaan. Toch heeft een aantal projecten al aanzienlijk effect gesorteerd op het terrein.

Onderwijs

De EU ondersteunt alle stadia van het onderwijssysteem, van kleuteronderwijs tot hoger onderwijs, om geen generatie jonge mensen verloren te laten gaan.

De voornaamste pijler van de steun voor onderwijs in het kader van de faciliteit is het PICTES-project 39 , een directe subsidie van 300 miljoen euro voor het Turkse ministerie van nationaal onderwijs, om Syrische kinderen in het Turkse onderwijssysteem te integreren. In het kader van dit project hadden op 31 oktober 2017 312 151 kinderen Turkse taalcursussen gevolgd bij 5 486 Turkse taaldocenten. Er werden ook 93 leraren Arabisch en 489 adviseurs ingeschakeld. 10 085 Syrische kinderen die niet naar school gaan, kregen inhaallessen om hun toegang tot school te vergemakkelijken en 43 388 leerlingen krijgen doorlopend bijlessen, terwijl 32 351 leerlingen kunnen profiteren van vervoer naar school. Er is begonnen met het uitdelen van schrijfmateriaal en schoolboeken aan 500 000 leerlingen. Het is ook de bedoeling het ministerie te ondersteunen en de uitvoerings- en beheerscapaciteit ervan te vergroten.

Door de faciliteit gefinancierde onderwijsactiviteiten - zowel van het humanitaire onderdeel van de faciliteit wat betreft het CCTE-programma en het programma voor onderwijs in noodsituaties, als van het niet-humanitaire onderdeel - die door niet-gouvernementele organisaties en VN-agentschappen worden uitgevoerd, bieden een aanvulling op het PICTES-project. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan psychosociale steun en sociale-cohesieprogramma's. UNICEF heeft bijvoorbeeld reeds dergelijke programma's opgezet voor meer dan 35 000 kinderen, adolescenten en jongeren.

Om vluchtelingen de kans te bieden op hoger onderwijs, krijgen 332 studenten via drie projecten een universitaire beurs en wordt ernaar gestreefd het aantal ondersteunde studenten in het academiejaar 2018-2019 te verhogen.

De activiteiten van de faciliteit op het prioriteitsgebied onderwijs hebben een korte-, middellange en langetermijnperspectief. Met de steun van de Kreditanstalt für Wiederaufbau en de Wereldbank zal de bouw en de uitrusting van 125 vaste en 50 prefab-schoolgebouwen jaarlijks 124 000 vluchtelingenkinderen ten goede komen 40 . Er is gestart met de bouw van de eerste scholen.

Gezondheid

De voornaamste pijler van de faciliteit op het prioriteitsgebied gezondheidszorg is het SIHHAT-project, een directe subsidie van 300 miljoen euro voor het Turkse ministerie van volksgezondheid om de toegang tot gezondheidszorg voor de vluchtelingen te garanderen. In het kader van het SIHHAT-project waren per 31 december 2017 12 gezondheidscentra voor migranten operationeel om de eerstelijnsgezondheidszorg te verbeteren. In deze centra en de 86 andere centra die reeds door het ministerie waren opgezet vóór de start van het project, zijn 813 personeelsleden werkzaam. De vluchtelingen hebben gebruik gemaakt van 763 963 consulten in verband met eerstelijnsgezondheidzorg en 217 511 Syrische vluchtelingenkinderen werden volledig gevaccineerd 41 . Het SIHHAT-project moet diensten in verband met revalidatie en geestelijke gezondheidszorg voor maximaal 1 miljoen vluchtelingen beschikbaar stellen. Bovendien zal worden gezorgd voor gezinsplanning, preventie van overdraagbare ziekten, aanwerving en opleiding van personeel in de gezondheidszorg, en voorlichting.

Met het oog op gemakkelijkere toegang tot gezondheidszorg op de middellange en lange termijn is van start gegaan met twee ziekenhuizen in Kilis en Hatay, met een capaciteit van respectievelijk 300 en 250 bedden.

Sociaal-economische steun

Sociaal-economische steun speelt een cruciale rol in de integratie van vluchtelingen in de Turkse samenleving en biedt steun aan hoognodige sociale en economische cohesie. Aangezien de taalbarrière een belangrijk struikelblok is voor doeltreffende integratie, biedt de faciliteit Turkse taallessen aan de vluchtelingen.

Om de inzetbaarheid en de integratie op de arbeidsmarkt van vluchtelingen en kwetsbare personen uit de gastgemeenschappen te verbeteren, zullen nieuwe projecten beroepsopleidingen aanbieden aan 15 100 personen en zullen 7 400 personen steun en advies krijgen bij het zoeken naar werk. Ondernemerschap zal worden ondersteund, door adviesverstrekking, met inbegrip van micro-subsidies.

Institutionele steun voor arbeidsbemiddelingsdiensten biedt een versterking van de capaciteit van het Turkse arbeidsbemiddelingsbureau om arbeidsbemiddelingsadvies te verstrekken, alsook van de capaciteit van het Turkse ministerie van Arbeid en Sociaal Beleid om toezicht te houden op de verstrekking van werkvergunningen en arbeidsbemiddeling.

De gemeenschapscentra die door de faciliteit worden gefinancierd, bieden een breed spectrum van diensten aan, zoals opleidingen, informatie en doorverwijzingen, culturele en netwerkingsevenementen, met het oog op grotere weerbaarheid en zelfredzaamheid van de vluchtelingen en hun gastgemeenschappen.

Migratiebeheer

De faciliteit heeft de kosten op zich genomen van het beheer van de terugkeer (transport, huisvesting) van 212 Syriërs en 1 076 niet-Syriërs, alsook van logistieke uitrusting en werkzaamheden in een uitzetcentrum voor 750 personen. Van augustus tot eind oktober 2017 ontvingen 16 733 migranten in uitzetcentra steun met middelen van de faciliteit.

De faciliteit heeft ook geholpen de capaciteit van de Turkse kustwacht op te drijven om zoek- en reddingsoperaties uit te voeren. Er werden zes boten geleverd en 939 Turkse kustwachters kregen een opleiding over humanitaire normen in verband met het beheer van zeegrenzen.

5. Toezicht, evaluatie en audit

5.1 Toezicht en evaluatie

Het eerste ontwerp van het Resultatenkader van de faciliteit werd in maart 2017 bij het stuurcomité ingediend, waarmee een aanvang werd gemaakt met het toezicht op faciliteitsniveau. De eerste toezichtscyclus werd in mei 2017 als een proefproject gelanceerd, gevolgd door drie verdere cycli in 2017. Parallel daarmee keurde de Commissie een steunmaatregel goed ten belope van 14,3 miljoen euro voor toezicht, evaluatie, audit en communicatie in verband met de faciliteit.

De bevindingen van het toezicht werden in juni en november 2017 aan het stuurcomité voorgelegd. Het Resultatenkader wordt momenteel herzien overeenkomstig de ontvangen gegevens uit de vier toezichtscycli zodat het stuurcomité in 2018 en daarna kan worden voorzien van omvattende updates van gegevens.

Het toezichtsysteem van de faciliteit wordt in principe technisch ondersteund door een toezichtsplatform waarmee de vergaring en analyse van gegevens 42 en de zichtbaarmaking van de vooruitgang moeten worden vergemakkelijkt. Dit platform moet medio 2018 volledig operationeel zijn.

Daarnaast wordt technische bijstand gemobiliseerd om de integratie te vergemakkelijken van de diverse componenten van het toezichtsmechanisme en om de toezichtsverplichtingen op het terrein die in de overeenkomsten onder direct beheer zijn vervat, te ondersteunen.

Alle componenten van het omvattende toezichtsysteem van de faciliteit moeten in de loop van 2018 volledig operationeel zijn. Als een volgende stap zal de evaluatie van de faciliteit van start gaan.

5.2 Audit

De Europese Rekenkamer heeft de prestatieaudit van de faciliteit officieel gestart op 17 oktober 2017. De publicatie van het eindverslag van de Rekenkamer is te verwachten tegen eind 2018. De audit richt zich met name op de complementariteit van de steunverlening van de faciliteit, op de verwezenlijking en het toezicht ervan, en op een steekproef van humanitaire projecten.

Het Europees Parlement en de Raad oefenen financiële controle uit over de faciliteit als integraal onderdeel van de algemene begroting van de Europese Unie.

6. Communicatie en zichtbaarheid

Van meet af aan is grote aandacht besteed aan zichtbaarheid en communicatie. De faciliteit is cruciaal om de boodschap over te brengen dat de EU aanzienlijke steun blijft verlenen aan vluchtelingen en hun gastgemeenschappen in Turkije.

De samenwerking met de Turkse instellingen is zeer goed en een aantal gezamenlijke evenementen met het oog op grotere zichtbaarheid, zoals openingsplechtigheden met EU-commissarissen, kenden succes. Deze evenementen werden uitvoerig besproken in de internationale en de Turkse media. De lancering van het SIHHAT-project kwam bijvoorbeeld aan de orde in meer dan 100 persartikelen in Turkse media, waarmee 7,7 miljoen lezers werden bereikt. Een persbezoek tezamen met de historische plechtige opening van prefab-scholen in Zuidoost-Turkije in november 2017 genereerde uitvoerige mediabelangstelling 43 .

De Commissie heeft begin 2017 een communicatiestrategie ontwikkeld die het algemene kader voor communicatie-activiteiten en -middelen vormt die tot dusver door de faciliteit werden opgezet. Hiermee wordt beoogd de zichtbaarheid van de activiteiten die door de faciliteit worden gefinancierd, te vergroten. Sinds de strategie in de praktijk wordt gebracht, werd communicatiemateriaal geproduceerd om de doelstelling en voornaamste activiteiten van de faciliteit te illustreren.

De faciliteit beschikt over een specifieke website 44 met een interactieve kaart waar de tot dusver uitgevoerde projecten worden getoond en een gedetailleerde beschrijvende tabel van de projecten van de faciliteit. De speciale website 45 van de EU-delegatie kreeg ongeveer 4.890 keer bezoek sinds de lancering in januari 2017.

De Commissie heeft een reeks van gedrukte en onlinepublicaties ontwikkeld. Er werden nieuwsbrieven verdeeld in het stuurcomité en op de sociale media werden in de loop van het jaar informatiefiches verspreid ter illustratie van de activiteiten van de faciliteit. De EU-partners en het EU-personeel hebben 36 blog posts geproduceerd en 54 video's over diverse projecten van de faciliteit 46 . Er werden ettelijke films voorbereid om promotie te maken voor de projecten van de faciliteit waarbij het accent in het bijzonder lag op het menselijke aspect, en deze werden gepubliceerd op YouTube en gedeeld op de sociale media en de website van de EU-delegatie in het Engels en het Turks 47 . Er werden ook diverse video's met human-interestverhalen uitgebracht, die op passende gelegenheden zullen worden vertoond 48 . Daarnaast bracht de Commissie 21 persverklaringen uit en de EU-delegatie in Ankara publiceerde er nog 19 andere op lokaal niveau 49 . Meer dan 350 artikelen over de faciliteit verschenen in Turkse gedrukte en online-media.


7. Conclusies en volgende stappen

De operationele enveloppe van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije werd volledig aanbesteed. De faciliteit heeft reeds hoognodige steun verleend aan vluchtelingen en gastgemeenschappen in het land. De volgende stappen zijn:

·effectieve tenuitvoerlegging van alle projecten van de faciliteit ten behoeve van vluchtelingen en hun gastgemeenschappen, overeenkomstig de beginselen van goed financieel beheer;

·volledige uitrol van het toezichtsysteem van de faciliteit in 2018;

·uitrol van de communicatie-activiteiten van de faciliteit;

·regelmatige vergaderingen van het stuurcomité. De volgende vergadering is gepland in het voorjaar van 2018.

(1)

Besluit van de Commissie C(2015) 9500 van 24.11.2015 inzake een mechanisme voor de coördinatie van het optreden van de Unie en de lidstaten - de Vluchtelingenfaciliteit voor Turkije, als gewijzigd bij Besluit C(2016) 855 van de Commissie van 10.2.2016.

(2)

Op 8 februari 2018 waren er 3.506.532 Syriërs geregistreerd die tijdelijke bescherming genieten, bron: Turks directoraat-generaal voor migratiebeheer: http://www.goc.gov.tr/icerik6/temporary-protection_915_1024_4748_icerik

(3)

Een bijzonderheid van het Turkse asielstelsel houdt verband met het feit dat het land het protocol van New York van 1967 bij het Verdrag van Genève van 1951 met een voorbehoud heeft ondertekend. Dit betekent dat de grote meerderheid van de vluchtelingen in Turkije niet in aanmerking komt voor een volledige vluchtelingenstatus, maar alleen voor de status van 'voorwaardelijk vluchteling' die, indien hij wordt toegekend, het verblijf van de vluchteling in het land beperkt tot het moment waarop een erkende vluchteling wordt hervestigd in een derde land.

(4)

Bron: Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelingen en het directoraat-generaal voor migratiebeheer, cijfers per 7 december 2017. De op deze kaart gebruikte namen van landen, gebieden, steden of regio's en de presentatie van het materiaal houden volstrekt geen opinie van de Europese Unie in over de wettelijke status van een land, gebied, stad of regio, noch over de autoriteiten en de grenzen ervan.

(5)

  http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/international-summit/2015/11/29/ ; http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/  

(6)

  http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-5860_fr.htm  

(7)

Besluit C(2016) 60/03 van de Commissie van 10.2.2016 betreffende de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije en tot wijziging van Besluit C(2015) 9500 van 24 november 2015.

(8)

Als respons op de Syrische crisis hebben de EU en de lidstaten sinds 2011 tezamen meer dan 10,4 miljard euro gemobiliseerd, waarvan 4,8 miljard euro uit de EU-begroting.

(9)

  https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/countries/syria/madad_en  

(10)

Bron: Ondersteuningsdienst voor structurele hervormingen.

(11)

Besluit C(2015) 9500 van de Commissie van 24.11.2015, artikel 2 - Doelstellingen.

(12)

Zie artikel 5, lid 1, van Besluit van de Commissie C(2015) 9500, als gewijzigd bij Besluit C(2016)855 van de Commissie.

(13)

  http://avrupa.info.tr/fileadmin/Content/2016__April/160804_NA_report__FINAL_VERSION.pdf  

(14)

PB L 163 van 2.7.1996, blz. 1.

(15)

Verordening (EU) nr. 232/2014 van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een Europees nabuurschapsinstrument (PB L 77 van 15.3.2014, blz. 27).

(16)

Verordening (EU) nr. 233/2014 van het Europees Parlement en de Raad tot invoering van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking (PB L 77 van 15.3.2014, blz. 44).

(17)

Verordening (EU) nr. 231/2014 van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van het Instrument voor pretoetredingssteun (PB L 77 van 15.3.2014, blz. 11).

(18)

Verordening (EU) nr. 230/2014 van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede (PB L 77 van 15.3.2014, blz. 1).

(19)

De bijdragen van het Europees nabuurschapsinstrument en het Financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking werden overgedragen aan en ten uitvoer gelegd in het kader van respectievelijk het Instrument voor pretoetredingssteun en het EU-trustfonds.

(20)

De totale opsplitsing van de bijdragen van de lidstaten is beschikbaar op: http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/02/03-refugee-facility-for-turkey/

(21)

Aangezien dit externe bestemmingsontvangsten zijn, worden de bijdragen die in een bepaald jaar niet worden gebruikt, automatisch overgeheveld naar het volgende jaar, zolang de maatregel waarvoor zij zijn bedoeld, wordt uitgevoerd.

(22)

Overeenkomstig het Financieel Reglement kunnen administratieve uitgaven en technische ondersteuning, alsook toezicht, evaluatie en audit later dan 2017 worden aanbesteed.

(23)

Voor één project is de medeondertekening nog hangende.

(24)

Met inbegrip van bedragen die zijn betaald door het EU-trustfonds voor de Syrische crisis, maar die nog niet zijn terugbetaald door de EU-begroting.

(25)

  https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news_corner/migration_en

(26)

De opsplitsing van het aantal Syrische vluchtelingen per provincie is beschikbaar op: http://www.goc.gov.tr/icerik6/temporary-protection_915_1024_4748_icerik  

(27)

Gemeenschappelijke verklaring van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad bijeen.

(28)

Verordening (EG) nr. 1257/96 van de Raad van 20 juni 1996 betreffende humanitaire hulp.

(29)

De humanitaire hulp van de EU is gebaseerd op jaarlijkse landenspecifieke humanitaire uitvoeringsplannen. Het kader voor de samenwerking tussen de Commissie en haar partners op het gebied van humanitaire hulp wordt vastgesteld door de financiële en administratieve kaderovereenkomsten van de Commissie met internationale organisaties en door de partnerschapskaderovereenkomsten met niet-gouvernementele organisaties.

(30)

Met inbegrip van vluchtelingen die hebben geprofiteerd van zowel het sociale vangnet voor noodgevallen als van eerdere vergelijkbare programma's.

(31)

Te vinden op: https://ec.europa.eu/echo/sites/echo-site/files/hip_turkey_2017_ver_2.pdf  

(32)

Vluchtelingen kunnen meer dan een dienstverlening hebben ontvangen en het totale cijfer houdt geen rekening met deze overlapping.

(33)

Voor één project is de medeondertekening nog hangende.

(34)

Dit cijfer omvat ook uitgaven voor projecten die worden uitgevoerd door het EU-trustfonds voor de Syrische crisis, maar die nog niet ten laste van de EU-begroting zijn gebracht.

(35)

Volgens artikel 2, lid 1, van de gemeenschappelijke uitvoeringsverordening die van toepassing is op het Instrument voor pretoetredingssteun, kan de Commissie in terdege gemotiveerde gevallen bijzondere maatregelen goedkeuren. Bijzondere maatregelen worden goedgekeurd na een gunstig advies van het comité van het Instrument voor pretoetredingssteun en ter kennis gebracht van het Europees Parlement en de lidstaten.

(36)

 Uitvoeringsbesluit C(2016) 4999 van de Commissie van 28.7.2016 tot goedkeuring van een bijzondere maatregel inzake onderwijs, gezondheidszorg, gemeentelijke infrastructuur en sociaal-economische steun aan vluchtelingen in Turkije, te financieren uit de algemene begroting van de Europese Unie voor de jaren 2016 en 2017.

(37)

Uitvoeringsbesluit C(2016) 2435 van de Commissie van 19.4.2016 tot goedkeuring van een bijzondere maatregel inzake migranten die worden teruggestuurd naar Turkije, te financieren uit de algemene begroting van de Europese Unie.

(38)

De via het Instrument voor pretoetredingssteun bestede middelen van de faciliteit worden beheerd overeenkomstig de voorschriften voor extern optreden die zijn vervat in titel IV van deel 2 van het Financieel Reglement en de uitvoeringsvoorschriften ervan. Voor meer details zie het eerste jaarverslag over de faciliteit.

(39)

PICTES staat voor: 'Promoting Integration of Syrian Children into Turkish Education System'.

(40)

De contracten vormen een aanvulling op een vergelijkbaar project met de Kreditanstalt für Wiederaufbau dat wordt gefinancierd in het kader van EU-trustfonds ten belope van 70 miljoen euro, maar dat buiten het kader van de faciliteit valt.

(41)

Per 31 oktober 2017.

(42)

Met een opsplitsing per sekse, leeftijd, handicap (waar mogelijk en passend), en geografische locatie.

(43)

Meer dan 500 media brachten verslag uit over het bezoek.

(44)

  https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/news_corner/migration_en

(45)

  https://www.avrupa.info.tr/en/eu-response-refugee-crisis-turkey-710  

(46)

Zo werd een video van de faciliteit waarin een centrum voor kinderbescherming in Ankara werd gepresenteerd, door meer dan 300 000 bekeken.

(47)

https://www.youtube.com/watch?time_continue=5&v=qRVSqKYeZKE

(48)

Zie bijvoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=57bSP91KqnY

(49)

Alle persberichten in verband met de faciliteit zijn toegankelijk via de Rapid Press Release-gegevensbank van de Europese Commissie op het volgende adres: http://europa.eu/rapid/search.htm